Do katorżniczej pracy

Mercedes-Benz Arocs Grounder 8x6. Mercedes-Benz Arocs Grounder to model przeznaczony do pracy w szczególnie trudnych warunkach, np. w kamieniołomach. Dzięki licznym modyfikacjom technicznym, takim jak belki poprzeczne o grubości 9 mm, jest on wytrzymały i stabilny, zapewniając przy tym wysoką ładowność.

To, co wyróżnia Arocsa w tej wersji od innych wywrotek, to przede wszystkim turbosprzęgło z retarderem, pozwalające na ruszanie z miejsca bez zużycia sprzęgła ciernego. To rozwiązanie stosowane jest od niedawna przez niemieckiego producenta w pojazdach do najbardziej wymagających zadań.

Jak to działa

Turbosprzęgło z retarderem TRK drugiej generacji VIAB firmy Voith to unikalny system wspomagania ruszania i hamowania. Łączy ono funkcje hydrodynamicznego sprzęgła oraz retardera w jednym zespole konstrukcyjnym. Połączono je z lekkim, jednotarczowym sprzęgłem suchym. Umożliwia zarówno precyzyjne ruszanie z miejsca, bez zużycia sprzęgła ciernego, jak i manewrowanie z minimalnymi prędkościami.

W przeciwieństwie do sprzęgła hydrokinetycznego (WSK), sprzęgło rozruchowe całkowicie wykorzystuje moment obrotowy silnika i pozwala na nieograniczone w czasie manewrowanie w trybie hydraulicznym. Co więcej, turbosprzęgło z retarderem jest o około 80 kg lżejsze od porównywalnego sprzęgła hydrokinetycznego, co przekłada się na proporcjonalnie wyższą ładowność i mniejsze zużycie paliwa.

W turbosprzęgle z retarderem umieszczono naprzeciw siebie wirniki napędzający i napędzany, które się ze sobą nie stykają. Ruchomy wirnik napędzający umieszczony jest po stronie silnika, a wirnik napędzany po stronie skrzyni biegów. Moc między tymi wirnikami przenoszona jest poprzez olej.

Wciśnięcie pedału gazu powoduje wpompowanie za pomocą sprężonego powietrza oleju do turbosprzęgła z retarderem, dzięki czemu następuje zamknięcie siłowe między silnikiem a wałem wejściowym skrzyni biegów. Zaletą takiego sposobu przeniesienia mocy jest szybkie, a jednocześnie łagodne i pozbawione zużycia zamknięcie siłowe z dużym poślizgiem.

Zaraz po ruszeniu z miejsca załączane jest obejście turbosprzęgła z retarderem i następuje usunięcie z niego oleju pod działaniem siły odśrodkowej - zamkniecie siłowe między silnikiem a skrzynią biegów realizowane jest teraz przez zwykłe sprzęgło cierne.

Potyczki z gruntem

Sprawdzaliśmy, jak taki Arocs radzi sobie w żwirowni. O możliwościach terenowych tej wywrotki mówią częściowo dane techniczne dotyczące podwozia: kąt natarcia/zejścia/rampowy mimimum po 25 stopni, prześwit pod osią przednią i tylną co najmniej 250 mm, prześwit między osiami 300 mm. Równie ważne, a często ważniejsze jest jednak to, że w takim pojeździe nie spali się sprzęgła, nawet podczas najbardziej karkołomnych manewrów i – co istotne – nie zniszczy tego podzespołu nawet niedoświadczony kierowca. Turbosprzęgło pozwala na dowolne przeciążenia.

System ten ułatwia ruszanie na wzniesieniu nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach. Przykładowo, przy nachyleniu 7 proc. wywrotka 8x6 odjeżdża w kierunku wierzchołka wzniesienia bez najmniejszego problemu. Szybki przyrost momentu obrotowego zapobiega niepożądanemu staczaniu się pojazdu podczas ruszania na wzniesieniu. Wcześniej skrzynia PowerShift 3, po odebraniu ostrzeżenia od programu off-road, wrzuca drugi bieg jako odpowiedni do ruszenia z miejsca. Z hamulca postojowego w ogóle się tu nie korzysta - w czasie krótkiego postoju na stromym zboczu lepiej sprawdza się hamulec główny, działający na wszystkie koła. Gdy kierowca przesuwa nogę z pedału hamulca na pedał gazu, mała zielona lampka na tablicy wskaźników sygnalizuje, że turbosprzęgło z retarderem zaczyna wypełniać się olejem.

Bez obaw można pozwolić ciężkiemu Arocsowi staczać się ze wzgórza, do przodu lub do tyłu, precyzyjnie kontrolując sytuację samym pedałem gazu, także podczas toczenia w kierunku przeciwnym do załączonego biegu. Można taki manewr wykonywać bez ograniczeń czasowych i bez obaw o uszkodzenie układów mechanicznych, hydrauliki czy przegrzania.

Poddaliśmy ciągnik katorżniczej próbie. Polegała ona tym, że zestaw zatrzymywał się, następnie na chwilę kierowca puszczał pedał hamulca, tak, żeby pojazd zaczął staczać się do tyłu, a następnie, bez zatrzymania, gwałtownie starał się ruszyć pod górę. Mimo wielokrotnych prób, nie udało się nam zamęczyć Arocsa - zarówno sprzęgło, jak i silnik zniosły to bez szwanku.

Oczywiście w trudniejszym terenie korzystaliśmy z załączanych sekwencyjnie jednym pokrętłem blokad, które zapewniały właściwą trakcję.

Wychodzenie z opresji

Próbowaliśmy też ruszać w grząskim terenie w trybie manewrowym. Sterowanie nie różni się od tego w Arocsie z 12-biegową przekładnią PowerShift. Po włączeniu biegu i zwolnieniu hamulca postojowego pojazd nie rusza, bo turbosprzęgło nie jest konwerterem momentu obrotowego, zresztą nieprzypadkowo - ciężarówka nie ma z tego powodu tendencji do pełzania. Niewielki nacisk na pedał gazu sprawia, że turbosprzęgło wypełnia się olejem, który natychmiast przekazuje moment obrotowy silnika do skrzyni biegów. Zapala się mała zielona lampka na tablicy wskaźników, informująca o działaniu tego systemu i Arocs rusza. Ten w pełni hydrauliczny tryb rozruchowy nie trwa długo. Nawet na szóstym biegu, po pokonaniu zaledwie kilku metrów po płaskiej nawierzchni, osiąga się prędkość przełączenia, przy której sprzęgło cierne przejmuje pozbawiony strat transfer siły napędowej.

Przy uruchomionym trybie manewrowym, siła napędowa napiera przy ruszaniu mimo załączonego hamulca postojowego. Po jego zwolnieniu 44-tonowy wehikuł natychmiast zaczyna posuwać się do przodu i tym razem wymaga użycia hamulca głównego. Skorzystają na tym wszyscy kierowcy, którzy przywykli do jazdy ciężarówką ze sprzęgłem hydrokinetycznym i chcą dalej używać funkcji pełzania działającej niejako „wbrew" hamulcom.

Skuteczne hamowanie

Uruchamiany dźwignią przy kierownicy 5-stopniowy retarder wkracza do akcji przed skrzynią biegów. To właściwe podejście przy wytracaniu prędkości w terenie. Podczas hamowania wirnik napędzany zostaje unieruchomiony i następuje ponowne wpompowanie oleju do obudowy - turbosprzęgło z retarderem przejmuje w tym przypadku funkcję wysokosprawnego retardera pierwotnego. Skuteczność jest tak duża, że można jeździć niemal bez użycia hamulca zasadniczego.

Kierowanie „jednym palcem”

Hydrauliczny układ kierowniczy Servotwin z elektronicznym wspomaganiem siły kierowania pozwala prowadzić takiego kolosa bez jakiegokolwiek wysiłku, mogłoby to robić nawet dziecko. System ten pozwala na łatwe, precyzyjne kierowanie nawet w szczególnie trudnych warunkach i przy małych prędkościach. Zapewnia też największą możliwą zdolność manewrową oraz wysoką stabilność toru jazdy.

Zabudowa - wywrotka Skibicki

Na pakę można ładować dowolny materiał skalny. Skrzynia ładunkowa to wywrotka tylnozsypowa 1W - wielkotonażowa, produkowana przez firmę Skibicki. Podłogę wykonano z 8 mm stali HARDOX, RAEX 450, burty z 6 mm stali DOMEX, OPTIMA. Burty boczne są stałe, burta tylna z górnymi zawiasami otwiera się automatycznie. Zabudowę wyposażono w siłownik HYVA, daszek na burcie przedniej, plandekę okrywająca zwijaną na bok i drabinkę w przedniej części. Tylna rynna zsypowa stanowiąca przedłużenie podłogi ułatwia kiprowanie.

         Podsumujmy. Arocs 8x6 Grounder 8x6 to maszyna sprawdzająca się w katorżniczej pracy, np. w kopalni kruszywa. Jedyne, co można by jeszcze wzmocnić, gdybyśmy chcieli jeździć z przyczepą, to silnik – wszakże dostępne są też jednostki o wyższych mocach. W przypadku wywrotki solo jednostka o mocy 449 KM wystarcza.

T&M nr 9/2015

 Antoni Gostyński

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł

Add comment

Name

E-mail (required, but will not display)

Website

Title

Notify me of follow-up comments

Refresh

Send

Cancel