Specyficzne warunki
Ogumienie autobusowe jest podobne w budowie do ciężarowego, ale musi spełniać nieco inne wymagania, związane choćby z komfortem jazdy, dlatego wyróżnia się oryginalnymi cechami.
Autobusy miejskie pracują w specyficznych, trudnych warunkach, charakteryzujących się intensywnym ruchem, częstym hamowaniem i ruszaniem, manewrowaniem w ciasnych uliczkach oraz kontaktem z krawężnikami i innymi nierównościami nawierzchni – wylicza Przemysław Trzaskowski, mobility solutions manager, Bridgestone East Europe. Opony są narażone na uszkodzenia mechaniczne, ścieranie, a także obciążenia wynikające z przewozu dużej liczby pasażerów. Dla nabywców, poza ceną, kluczowe znaczenie ma bezpieczeństwo, co przekłada się na zapotrzebowanie na opony zapewniające doskonałą przyczepność na mokrej i suchej nawierzchni, stabilność oraz krótką drogę hamowania. Istotna jest również trwałość i długi przebieg – opony powinny być odporne na uszkodzenia i zużycie, co minimalizuje koszty eksploatacji. Kolejnym ważnym aspektem jest wytrzymałość bocznych ścian, chroniąca karkas przed uszkodzeniami. Nabywcy zwracają uwagę na niski opór toczenia, przyczyniający się do zmniejszenia zużycia paliwa i emisji CO2, a także na komfort jazdy, zapewniany przez ciche opony.
– W warunkach miejskich rośnie ryzyko uszkodzeń ściany bocznej na przykład w wyniku uderzeń o krawężniki – bardzo ważny aspekt porusza Janusz Krupa, menadżer Goodyeara ds. marketingu opon użytkowych w regionie Polska, Ukraina i Kraje Bałtyckie. – Inna jest też charakterystyka pracy autobusów, które poruszając się po mieście lub na trasach podmiejskich, często zatrzymują się oraz startują. Dlatego opony muszą mieć zwiększoną odporność na zużycie i uszkodzenia, na przykład poprzez mocniejszą konstrukcję ściany bocznej i to jest istotny aspekt dla flot transportu pasażerskiego.
Jak zwracają uwagę eksperci z zespołu zarządzania produktami i jakością Kumho Tire Europe, wpływ na opony mają także warunki drogowe (np. dziury, nieutwardzone drogi) i pogoda (deszcz, śnieg, lód). W szczególności skuteczność hamowania i przebieg są głównymi czynnikami branymi pod uwagę w warunkach miejskich. Oprócz tego i ceny liczą się m.in.: cisza (redukcja hałasu), komfort jazdy, koszty konserwacji.
Marcin Łuczyszyn z Michelin, kierownik ds. inżynieryjnego wsparcia klienta – opony ciężarowe podsumowuje cztery kluczowe cechy: trwałość i bezpieczeństwo, oszczędność paliwa, trakcja i osiągi, wersje specjalistyczne. W tym ostatnim przypadku Michelin proponuje odmiany dostosowane do konkretnych potrzeb. Przykładowo, opona EV Z jest zoptymalizowana pod kątem autobusów elektrycznych, oferując większą nośność i niższe opory toczenia.
A propos zeroemisyjnych. Zdaniem Janusza Krupy z Goodyeara, aktualnie największe oczekiwanie w stosunku do opon to ich gotowość do obsługi transportu bezemisyjnego, co oznacza wdrożenie istotnych zmian konstrukcyjnych. Zmiany te pozwolą zwiększyć nośność opon oraz zmniejszyć ich opory toczenia. Ten trend będzie przybierał na sile, gdyż europejskie organy regulacyjne chcą do 2027 r. wyeliminować z produkcji miejskie autobusy z silnikami spalinowymi.
Co może kierowca
Kierowca powinien dbać o opony w następujących, głównych obszarach: regularna kontrola ciśnienia, sprawdzanie głębokości bieżnika, inspekcja wizualna. Janusz Krupa (Goodyear) podkreśla, iż odpowiednie ciśnienie w oponach jest niezbędne dla ich trwałości i efektywności. Zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie może przyspieszyć zużycie ogumienia oraz zwiększyć zużycie paliwa. Minimalna głębokość bieżnika wynosi 1,6 mm, jednak w trudnych warunkach pogodowych zaleca się większą głębokość. Regularna kontrola bieżnika w pewien sposób zmniejsza ryzyko poślizgu. Inspekcja wizualna – opony powinny być regularnie sprawdzane pod kątem pęknięć, przecięć i innych uszkodzeń; uszkodzone należy natychmiast wymienić.
Specjaliści Kumho wskazują, że niewłaściwie wyważenie i ustawienie kół może przyśpieszyć zużycie ogumienia. Przydatna jest rotacja opona na osiach. Liczą się także nawyki płynnej jazdy. Unikanie gwałtownego przyspieszania i nagłego hamowania pomaga przedłużyć żywotność opon. Przemysław Trzaskowski (Bridgestone) dodaje, że cenną pomocą przy kontroli najważniejszego parametru są systemy TPMS, takie jak Webfleet TPMS, monitorujące ciśnienie, także temperaturę w czasie rzeczywistym. Kierowca powinien unikać przeciążania autobusu, co powoduje nadmierny nacisk na opony i przyspiesza ich zużycie. Trzeba zachować szczególną ostrożność na nierównościach, unikając najazdu na krawężniki i inne przeszkody. W przypadku kontaktu z większą przeszkodę konieczna jest kontrola opon pod kątem ewentualnych uszkodzeń.
Użytkownicy powinni zwracać uwagę także na wszelkie zmiany w osiągach opon lub dynamice pojazdu, jak np. szybsza utrata powietrza, hałas, wibracje podczas jazdy. Takie symptomy mogą oznaczać, że opona nie nadaje się do dalszej eksploatacji – przestrzega Marcin Łuczyszyn (Michelin).
I nie tylko kierowca
– Opona jest produktem składającym się z różnych materiałów i komponentów gumowych, których właściwości zmieniają się z upływem czasu – kontynuuje Marcin Łuczyszyn. – Stopień i szybkość zużycia zależą od warunków przechowywania (temperatury, wilgotności powietrza, ułożenia opon i tak dalej) oraz warunków użytkowania (obciążenia, prędkości, ciśnienia, uszkodzenia), które mają wpływ na opony przez cały okres eksploatacji. Ponieważ czynniki wpływające na żywotność opony są zmienne i trudne do zmierzenia, dlatego oprócz kontroli wykonywanej przez użytkownika, Michelin zaleca, aby opony były regularnie kontrolowane przez wykwalifikowany personel, który oceni ich przydatność do dalszego użytkowania. Opony użytkowane od co najmniej pięciu lat powinny być sprawdzane przynamniej raz w roku, tak samo jak opony będące osiem lat po dacie produkcji. Opon, które mają 10 lat i więcej nie zaleca się stosować na osiach prowadzących ciężarówek oraz autobusów. Montaż takich opon zalecamy na osiach wleczonych.
Międzymiastowe komfortowe
Opony ciężarowe są przede wszystkim optymalizowane do przewożenia ciężkich ładunków, ze szczególnym uwzględnieniem nośności i trwałości. Natomiast opony do autobusów międzymiastowych i turystycznych projektuje się z myślą o bezpieczeństwie i szeroko rozumianej wygodzie pasażerów. Przy ogumieniu autobusów turystycznych, w porównaniu z oponami do aut ciężarowych, kładzie się większy nacisk na ciszę i komfort jazdy.
– W przypadku autobusów międzymiastowych i turystycznych, priorytetem jest stabilność i bezpieczeństwo jazdy, zarówno na autostradach, jak i na drogach lokalnych, w zróżnicowanych warunkach pogodowych – uważa Przemysław Trzaskowski (Bridgestone). – Ze względu na duże przebiegi, opony powinny charakteryzować się wysoką odpornością na zużycie i długą żywotnością. Komfort pasażerów jest równie ważny, dlatego ciche i komfortowe opony są wysoce pożądane. Niski opór toczenia, przekładający się na niższe zużycie paliwa, ma istotne znaczenie ekonomiczne, zwłaszcza na długich trasach. Nie bez znaczenia jest dobra przyczepność na mokrej nawierzchni, gwarantująca bezpieczeństwo w trudnych warunkach. Opony do autobusów są projektowane z uwzględnieniem większych prędkości i innych obciążeń niż opony do ciężarówek.
Janusz Krupa, Goodyear, wskazuje, że bardzo często opony autobusowe posiadają unikatowy, asymetryczny bieżnik, który rozwiązuje problem nierównomiernego zużycia opon, co jest poważnym problemem w nowoczesnych autokarach i może prowadzić do skrócenia żywotności ogumienia. Natomiast przedstawiciel Michelin, Marcin Łuczyszyn, zwraca jeszcze uwagę na karkas. Odpowiednio wzmocniony karkas znacznie zmniejsza ryzyka ewentualnych awarii.
T&M nr 12/2024
Tekst: Jacek Dobkowski
Add comment