Smarują, chłodzą i chronią
Oleje przekładniowe odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu napędowego.
Zapewniają smarowanie, chłodzenie i ochronę przed zużyciem elementów przekładni, co ma istotne znaczenie dla bezpiecznej i efektywnej eksploatacji.
2023 był rokiem trudnym do zdefiniowania na rynku olejów, w tym przekładniowych, uważa Marek Klimowicz, kierownik działu sprzedaży PHU Andrzej Klimowicz (Neste). Z jednej strony był to czas spadku cen produktów olejowych w porównaniu do 2022. Wpływ na to miały ceny olejów bazowych oraz dodatków. Skutkiem spadku cen był zwiększony popyt. Z drugiej jednak strony, sytuacja za naszą wschodnia granicą była i nadal jest bardzo trudna, a to z kolei powoduje problemy firm transportowych i szukanie oszczędności, aby utrzymać się na trudnym rynku.
– Wyraźnym kierunkiem zmian jest większa popularność przekładni automatycznych w pojazdach ciężarowych – dodaje Marzena Wójcik, dyrektor ds. produkcji firmie Tedex. – Prognozuje się, że do 2025 jedynie co dziesiąta europejska ciężarówka ma być wyposażona w manualną skrzynię biegów.
Z kolei dla SCT Lubricants, właściciela marki Mannol, miniony rok był najbardziej intensywnym rozwojowo od czasu powstania koncernu. Poddano rozbudowie rafinerię w Kłajpedzie na Litwie. Powstał również całkowicie nowy obiekt rafineryjny w Dubaju, w którym oprócz olejów koncern SCT Lubricants produkuje dodatki uszlachetniające dla branży petrochemicznej i olejowej.
– Również my, jako polski dystrybutor generalny marki Mannol, stale dokonujemy inwestycji mających na celu rozwój firmy – informuje Michał Granczka, regionalny kierownik sprzedaży, Mannol Polska. – Rozbudowaliśmy swoją siedzibę w Płocku, zwiększając powierzchnie magazynowe z 3 do prawie 8 tysięcy metrów kwadratowych. Był to wymóg konieczny, podyktowany bardzo dużym wzrostem zainteresowania produktami marki Mannol oraz pokaźnym wzrostem sprzedaży. Wiąże się z tym konieczność zapewnienia dystrybutorom na terenie Polski jak najszybszych dostaw i pełnej dostępności naszych produktów.
Czy doceniają?
Spytaliśmy przedstawicieli firm oferujących oleje, czy przewoźnicy doceniają znaczenie olejów przekładniowych. Zdaniem Marka Klimowicza (Neste), świadomość w tym zakresie nie jest jeszcze tak duża jak w przypadku olejów silnikowych, ale rośnie każdego roku.
– Znaczenie olejów przekładniowych jest mniej doceniane w porównaniu do olejów silnikowych, zwłaszcza w kontekście publicznej świadomości – rozpoczyna wypowiedź Marzena Wójcik, Tedex. – Przewoźnicy, którzy utrzymują floty pojazdów, zazwyczaj są bardziej świadomi znaczenia olejów przekładniowych. Natomiast zrozumienie przez nich tego tematu może się różnić. Dla przewoźników kluczowe jest utrzymanie efektywności, a dobre zarządzanie olejami przekładniowymi przyczynia się do zwiększenia trwałości i niezawodności pojazdów, a także obniżenia kosztów ich eksploatacji. W praktyce świadomość znaczenia olejów przekładniowych zależy jedynie od indywidualnych praktyk i strategii konkretnego przewoźnika. Edukacja dotycząca korzyści płynących z regularnej wymiany oleju przekładniowego i stosowania odpowiednich produktów może przyczynić się do poprawy świadomości w tej kwestii.
Cezary Wyszecki, doradca techniczny w dziale sprzedaży pośredniej środków smarnych w Shell Polska, zaznacza, iż regularna wymiana oleju przekładniowego jest ważna w kontekście utrzymania floty pojazdów ciężarowych w dobrej kondycji. Ostateczne zrozumienie i docenienie znaczenia olejów przekładniowych zależy od podejścia konkretnego przewoźnika, poziomu świadomości technicznej oraz polityki serwisowej danej firmy.
Stosowanie niewłaściwych olejów przekładniowych może objawiać się natychmiast niewłaściwym działaniem, np. głośną pracą lub może następować przyspieszone zużycie, które prowadzi do konieczności drogiej naprawy. Która nie zawsze bywa kojarzona z niewłaściwym środkiem smarnym. Te przestrogi Kamila Roszyka, inżyniera ds. wdrożenia produktu w firmie Syntaco (Q8 Oils) warto wziąć pod uwagę.
Michał Granczka (Mannol) konkluduje, że w przypadku olejów przekładniowych producenci pojazdów stawiają na jak najdłuższe interwały między wymianami, niejednokrotnie przekraczające 400 tys. km w transporcie długodystansowym oraz 100 tys. km w transporcie lokalnym i w terenie. Z uwagi na to koszty eksploatacyjne przekładni automatycznych i manualnych spadają.
Syntetyczne najlepsze
– Użytkownicy najczęściej kierują się wskazaniami producentów pojazdów – mówi Cezary Wyszecki z Shella. – W przypadku olejów przekładniowych stosowanie syntetycznych produktów wysokiej jakości, które umożliwiają wydłużenie czasów między wymianami i uzyskanie pewnych oszczędności w zużyciu paliwa, przekłada się na korzyści finansowe ostatecznego użytkownika. Argumenty ekonomiczne są na tyle istotne, że mimo wyższej ceny nie widać tendencji przechodzenia z przekładniowych olejów syntetycznych na mineralne.
Marek Klimowicz (Neste) wskazuje, że oleje syntetyczne mają lepsze właściwości w porównaniu z mineralnymi lub półsynetycznymi – lepszą stabilność oksydacyjną, która wpływa na dłuższy okres trwałości oleju, lepszą stabilność temperaturową (szerszy zakres temperatur pracy) etc. Wpływa to na wydłużenie interwałów wymiany oleju. Oleje syntetyczne zazwyczaj są stosowane w nowszych pojazdach, które muszą spełniać odpowiednie normy związane z ekologią. Jednak zawsze należy zapoznać się z zaleceniami producenta samochodu, aby dobrać odpowiedni olej do danego pojazdu.
Oleje syntetyczne i komponenty w nich zawarte utrzymują przekładnię w należytej kondycji i czystości. Zapobiegają szybkiemu zużyciu się mechanizmów różnicowych. Bardzo ważnym aspektem jest zmniejszenie szkodliwego wpływu na środowisko naturalne – wylicza Michał Granczka, Mannol Polska.
– Syntetyczne oleje stosowane są w silnie obciążonych przekładniach – podkreśla Kamil Roszyk (Q8 Oils). – Dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń producentów przekładni odnośnie specyfikacji oleju, maksymalnych przebiegów, często w odniesieniu do sposobu eksploatacji pojazdu lub średniego zużycia paliwa jako miary obciążenia przekładni.
Zalety syntetyków w porównaniu do tradycyjnych olejów mineralnych zebrała Marzena Wójcik (Tedex). Skład i produkcja – powstają z syntetycznych baz takich jak PAO lub PAG, a ich wytworzenie wymaga zaawansowanych procesów chemicznych, co sprawia, że są również bardziej zaawansowane technologicznie. Właściwości termiczne i wydajność – charakteryzują się znakomitymi właściwościami termicznymi, co pozwala na efektywną pracę w szerokim zakresie temperatur i w ekstremalnych warunkach. Lepsza płynność w niższych temperaturach pozwala na szybsze i efektywniejsze docieranie do wszystkich części przekładni. I ochrona przed zużyciem – dzięki swoim zaawansowanym właściwościom smarnym i ochronnym, zapewniają lepszą wydajność i dłuższą żywotność przekładni.
A w elektrykach
– Musimy wziąć pod uwagę fakt, że rola oleju przekładniowego w samochodach elektrycznych jest jeszcze większa – mówi Marzena Wójcik (Tedex). – Pojazdy te generują maksymalny moment obrotowy przy niskiej prędkości, tym samym wymagania są surowsze niż w przypadku innych przekładni.
Charakterystyki olejów przekładniowych
Gulf
Syngear FE 75W-80, termostabilny, syntetyczny olej o wydłużonej żywotności, przyczyniający się do obniżenia zużycia paliwa w pojazdach użytkowych wyposażonych w przekładnie mechaniczne z różnymi typami synchronizatorów, w tym z najnowszymi synchronizatorami węglowymi. Nie zaleca się go do skrzyń automatycznych. Stworzony z syntetycznych materiałów bazowych i zaawansowanych technologicznie eksploatacyjnych dodatków uszlachetniających. Zapewnia bardzo dobrą ochroną i trwałość podzespołów przeniesienia napędu, zwiększa dodatkowo ekonomikę silnika. Normy i aprobaty: API GL-4, DAF, Iveco, MAN 341 Z2, Renault, Volvo 97307, ZF TE-ML 01L, 02L, 16K.
Syngear 75W-90 to w pełni syntetyczny, stabilny termicznie olej do przekładni napędowych, zaprojektowany w celu spełnienia surowych wymagań lekkich i ciężkich pojazdów użytkowych oraz sprzętu terenowego pracującego w najtrudniejszych warunkach. Jest mieszany z syntetycznymi olejami bazowymi i zaawansowanym technologicznie pakietem dodatków, żeby zapewnić niezrównaną ochronę i przedłużoną trwałość elementów układu napędowego. Charakteryzuje się bardzo dobrą płynnością w niskich temperaturach, zapewnia lepszą oszczędność paliwa. API GL-5, MT-1, DAF, Eaton, Iveco, Mack GO-J, MAN 342 S1, 341 Z2, MB 235.8, Scania STO 2:0 A FS (do osi), ZF TE-ML 02B, 05A, 07A, 08, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
Mannol
TG-1 Universal 75W-80 GL-4. Uniwersalny, energooszczędny, całkowicie syntetyczny olej najnowszej generacji, zgodny z najnowszymi, światowymi standardami. Nadaje się do wszystkich synchronizowanych i niesynchronizowanych manualnych skrzyń biegów pracujących pod dużym obciążeniem i przy dużej prędkości w ekstremalnie niskich temperaturach. Jest opracowany w oparciu o wymagania europejskich i amerykańskich producentów ciężarówek. Zapewnia skuteczną ochronę przed szlamem i osadami ściernymi. Pozwala na wydłużenie przebiegów między wymianami do 540 tys. km. API GL-4, Eaton Manual Transmission, MAN 341 Z4, E3, Volvo 97307, ZF TE-ML01L, 02L, 16K.
TG-2 Hypoid 75W-90 GL-4/GL-5. Uniwersalny, energooszczędny, całkowicie syntetyczny. Nadaje się do wszystkich typów synchronizowanych i niesynchronizowanych manualnych skrzyń biegów (zwłaszcza do dużych obciążeń), skrzyń rozdzielczych i przekładni głównych z przekładniami hipoidalnymi. Dzięki unikalnemu składowi zapewnia bardzo dobre właściwości przeciwzużyciowe i przeciw zacieraniu, które znacznie wydłużają oczekiwaną żywotność sprzętu technicznego we wszystkich, nawet najbardziej ekstremalnych trybach pracy, w szerokim zakresie temperatur otoczenia. Film olejowy ma zwiększoną odporność na podwyższone ciśnienie. API GL-4/GL-5, MT-1, Eaton Europe, MAN 341 Z2, S1, MB 235.8, Scania STO 1:0, Volvo 97312, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
MOL
Hykomol ZF 80W-90 został opracowany specjalnie do przekładni ZF w różnych pojazdach, także w wózkach widłowych czy żurawiach. Oleje bazowe powstały przy zastosowaniu nowoczesnych procesów rafinowania. Warstwa smarująca nie uszkadza się nawet pod wpływem wstrząsów, co chroni przed zatarciem. Warstwa jest ciągła także przy dużych prędkościach. Olej gwarantuje bardzo dobrą ochronę przed zużyciem, również w przypadku przekładni narażonych na ekstremalne obciążenia. Zapewnia dłuższy okres między wymianami oleju. Kolejne zalety to niska tendencja do tworzenia się piany i znakomita stabilność oksydacyjna. API GL-5, MAN 342 M2, Tatra TDS 80/32, ZF TE-ML 05A, 07A, 12E, 16B, 17B, 19B, 21A.
Hykomol TDL 75W-90 jest produkowany z wysokiej jakości syntetycznych olejów bazowych, przy wykorzystaniu najnowszego, złożonego systemu dodatków. Spełnia najsurowsze specyfikacje producentów maszyn. Dzięki składowi opartemu na koncepcji linii Total Drive jego parametry użytkowe znacznie przekraczają parametry konwencjonalnych syntetycznych olejów przekładniowych zgodnych ze specyfikacjami GL-4 i GL-5. Korzyścią z jego stosowania jest m.in. długi okres eksploatacji przekładni, co zapewnia niezawodne działanie. Warstwa smarująca pozostaje stabilna nawet przy dużych obciążeniach. API GL-4/GL-5, MT-1, DAF, Iveco 18-805, Mack GO-J, MAN 342 S1, 341 Z2, Scania STO 2:0 A FS, ZF TE-ML 02B, 04G, 05A, 05B, 07A, 12B, 12L, 12N, 16B, 16F, 17B, 19B, 19C, 21A, 21B.
Neste
Pro Gear 75W-80. Wyprodukowany jest z w pełni syntetycznej bazy z domieszką dodatków EP, oksydacyjnych i antykorozyjnych. Olej posiada znakomitą odporność na zimno, co pozwala na natychmiastową, płynną pracę przekładni nawet w temperaturach poniżej zera oraz zapewnia skuteczne smarowanie w wysokim zakresie temperatur pracy. Zalecany do użytkowania przez cały rok w wysokoobciążonych ręcznych skrzyniach ZF, MAN, Renault, Iveco, DAF. Nadaje się również do skrzyni Volvo I-Shift. Aby sprawdzić wymagania dotyczące oleju i częstotliwość przeglądów, należy skorzystać z instrukcji obsługi samochodu. API GL-4, MAN 341 Z4, Volvo 97307, ZF TE-ML 01L, 02L, 08, 13, 16K.
Q8 Oils
Trans XGS 75W-90 to najwyższej jakości, w pełni syntetyczny olej do wysokoobciążonych elementów układu napędowego, wymagających szczególnego smarowania w niskich temperaturach. Oferuje najlepszą w swojej klasie ochronę przed ekstremalnym ciśnieniem i zużyciem dzięki wyjątkowej stabilności zarówno w wysokich, jak i niskich temperaturach. Efektem jest zoptymalizowane smarowanie osi hipoidalnych i niehipoidalnych. Olej daje wyjątkową redukcję wewnętrznego tarcia i ochronę osi przed zużyciem. API GL-4/GL-5, MT-1 SAE J2360, MAN 342 S1, 341 Z2, MB 235.8, Scania STO 2:O A FS, STO 1:0, Volvo 97312, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 17B, 19C, 21A.
Shell
Spirax S6 GXME 75W-80. Paliwooszczędny, syntetyczny, do stosowania w nowoczesnych, synchronizowanych skrzyniach biegów, włączając również skrzynie ze zintegrowanym retarderem i w średnio obciążonych mostach napędowych, gdzie wymagany jest olej syntetyczny lub mineralny. Zapewnia bardzo dobre osiągi i ochronę nawet przy długich przebiegach. Poprzez znaczne obniżenie dodatków zawierających chlor redukuje możliwość zanieczyszczenia środowiska oraz ułatwia recykling. Dzięki doskonałej kompatybilności z różnymi rodzajami uszczelnień zmniejsza ryzyko wycieków. API GL-4, MAN 341 Z4, E3, ZF TE-ML 01L, 02L, 16K.
Spirax S6 AXME 75W-90 – syntetyczny, zapewniający oszczędność paliwa olej do pracujących pod dużym obciążeniem przekładni osi napędowych i przekładni niesynchronizowanych. Pozwala zmniejszyć straty mocy, obniża temperaturę pracy i powoduje zwiększenie wydajności. Dzięki zestawowi dodatków uszlachetniających, syntetycznej bazie wyjątkowo odpornej na utlenianie oraz obniżonej temperaturze pracy zapewnia długotrwałą ochronę przekładni i uszczelnień, a także pozwala wydłużyć okresy między wymianami oleju. Pomaga zapobiegać tworzeniu się osadów i niespodziewanym awariom. API GL-5, MT-1, SAE J2360, DAF, Iveco 18-1805 wydłużone interwały wymiany, Mack GO-J, MAN 342 S1, 341 GA2, Meritor 076-N, Meritor (EU) wydłużone interwały wymiany, Scania STO 2:0 A FS, Volvo 97312, ZF TE-ML 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
Tedex
Gear Synthetic SAE 75W-80. Wysokiej jakości olej, opracowany w technologii syntetycznej, do wysoko obciążonych ręcznych skrzyń biegów pojazdów ciężarowych i osobowych. Użycie specjalnych olejów bazowych oraz wykorzystanie nowoczesnego pakietu dodatków uszlachetniających pozwoliło otrzymać produkt charakteryzujący się wysoką stabilnością termiczną, szerokim zakresem temperatur stosowania, wysoką odpornością na utlenianie, który zapewnia odpowiednią, łagodną charakterystykę zmiany przełożeń. Specyfikacje: API GL-4, DAF, Iveco, Eaton Extender Drain (300.000 km), MAN 341 Z4, Renault, Volvo 97305, ZF-TE-ML 01L, 02L, 08, 13, 16K.
ATF Synthetic (S). Syntetyczny olej do przekładni automatycznych o uniwersalnym zastosowaniu. Znajdzie również zastosowanie w automatycznych i półautomatycznych skrzyń biegów konstrukcji różnych firm europejskich i pozaeuropejskich, do których są zalecane oleje wg poniższych specyfikacji w autach ciężarowych i osobowych. Produkowany z wysokojakościowych, syntetycznych olejów bazowych i odpowiednio dobranego pakietu dodatków uszlachetniających (przeciw utlenianiu, przeciw korozji, poprawiających odporność na pienienie). Allison C4, Cat TO-2, Ford Mercon, General Motors Dexron II E, MAN 339 V3, Z3/Z12, MB 236.9, Voith 55.6336.XX, 150.014524.XX, Volvo 97341, ZF TE–ML 04D, 14C, 16M, 16S, 20C, 25C.
Texaco
Delo Syn-AMT XV 75W-90 jest odpowiedni do stosowania w przypadku wydłużonych okresów między wymianami oleju w mocno obciążonych synchronizowanych, ręcznych skrzyniach biegów pojazdów ciężarowych oraz pojazdów wyposażonych w zautomatyzowane skrzynie wytwarzane przez producentów samochodów oraz w skrzyniach ZF, włączając w to modele AS Tronic oraz modele z retarderami. Długie okresy między wymianami mogą przekroczyć 450 tys. km. Płynność oleju w niskich temperaturach umożliwia jego szybki obieg i ochronę przed zużyciem podczas zimnego rozruchu. Skuteczna ochrona w warunkach wysokich obciążeń (EP) zapewnia odporność przekładni na zatarcie i zużycie. API GL-4, Volvo 97315, 97319.
Delo Syn ATF HD to olej przeznaczony do pracy w trybie wydłużonych przebiegów w mocno obciążonych automatycznych skrzyniach pojazdów ciężarowych i autobusów. Jest również odpowiedni do pojazdów terenowych wyposażonych w automaty. Delo Syn ATF HD bardzo dobrze sprawdza się też w układach wspomagania kierownicy wymagających płynu klasy ATF. Może być używany jako olej hydrauliczny o właściwościach przeciwzużyciowych w szerokim zakresie temperatur pracy, w urządzeniach mobilnych. Zatwierdzenia: MAN 339 Z11, Z2, V2, L1, MB 236.9, Voith H55.6336.xx, Volvo 97341, ZF TE-ML 03D, 04D, 14B, 16L, 16R, 17C, 20B, 25B.
Total Energies
Traxium Gear 9 FE 75W-80 jest syntetycznym środkiem smarnym do zautomatyzowanych i ręcznych przekładni, zarówno synchronizowanych jak i niesynchronizowanych, pracujących w najcięższych warunkach obciążenia, prędkości i temperatury. Został opracowany specjalnie dla wszystkich przekładni ZF z intarderem lub bez intardera, co pozwala na interwał wymiany do 540.000 km. Nadaje się szczególnie do najnowszych przekładni ZF z synchronizatorami węglowymi (ZF TE-ML 01E) oraz z synchronizatorami molibdenowymi (ZF TE-ML 02E). Zatwierdzenia: Iveco MGS2, MAN 341 Z5, MB 235.29, Voith Class C, Volvo 97307, ZF TE-ML 01E, 02E, 16P.
Traxium Dual 9 FE 75W-90. Przekładniowy, syntetyczny do skrzyń manualnych, osi, przekładni redukcyjnych. Szczególnie dedykowany do mostów napędowych MAN, Daimler Trucks, Iveco etc. na przebiegi sięgające maksymalnie 500.000 km pomiędzy wymianami. Bardzo dobre właściwości przeciwzużyciowe, stabilność termiczna i bardzo niska utrata lepkości w wyniku ścinania. Zatwierdzenia: Arvin Meritor 076-N, DAF, Iveco RAS1, Mack GO-J Plus, MAN 342 S1, 341 Z2, MB 235.8, Scania STO 2:0 A FS, 1:1 G, Volvo 97312, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
Valvoline
Light & Heavy Duty ATF CVT, płyn do skrzyń automatycznych typu ATF i CVT, znajdujący zastosowanie w różnorodnych pojazdach, m.in. w lekkich ciężarowych. Zapewnia maksymalną ochronę i smarowanie w szerokim zakresie temperatur. Jego formuła zawiera starannie dobrane dodatki uszlachetniające i przeciwutleniające, co zapewnia wymaganą ochronę w trudnych warunkach klimatycznych. Chroni mechanizm przekładniowy i zachowuje wydajność hybrydowych przekładni automatycznych. Utrzymuje reaktywność automatu, zapewniając płynną zmianę biegów. ZF TE-ML 02F, 03D, 04D, 05L, 09, 11A, 11B, 14A, 14B, 14C, 16N, 17C, 21L.
Heavy Duty Gear Oil Pro 75W-90 LD. W pełni syntetyczny olej klasy premium do samochodów ciężarowych i autobusów. Olej o średniej odporności na skrajne ciśnienia, do skrzyń biegów i zespołów przenoszenia napędu, dla których producent określił środek smarny zgodny ze specyfikacją GL-4. Zapewnia znakomitą ochronę i smarowanie skrzyni biegów w szerokim zakresie temperatur. Jego zwiększona cyrkulacja zapewnia bardzo dobre chłodzenie, zapewniające dalsze oszczędności paliwa. Nowoczesne dodatki chronią przed korozją, utlenianiem, pienieniem, odkładaniem się osadów. Poziomy sprawności: API GL-4, DAF, Eaton, Iveco, MAN 341 E3, Renault, Volvo 97305, 97307, ZF TE-ML 08, 13. Odpowiedni do stosowania ze zwalniaczami ZF Intarder.
T&M nr 1/2024
Tekst: Jacek Dobkowski
Add comment