Czym kierować się przy wyborze lampy?
By móc udzielić właściwej odpowiedzi na pytanie jak wybrać właściwą lampę roboczą należy najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie jak rozumieć jednostki stosowane w fotometrii i jak jest zbudowana lampa robocza.
Chcemy wnieść trochę „światła do ciemności“:
LUMEN (lm)
Lumen jest jednostką miary strumienia świetlnego i określa kompletne światło, jakie emituje na wszystkie strony źródło, którym może być na przykład reflektor LED. Jednakże wartość strumienia świetlnego nie mówi nic o tym, jak światło jest rozprowadzane w przestrzeni.
KANDELA (cd)
Kandela jest jednostką, która opisuje intensywność z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące światło. Kandela podobnie jak lumen jest „parametrem emisji“. Historycznie 1 kandela odpowiada światłości jednej świecy domowej. Kandela służy również jako jednostka luminancji, to znaczy wrażenia jasności, które powoduje w ludzkim oku oświetlana powierzchnia. W ten sposób jest także opisywany tzw. „efekt blasku“.
LUKS (lx)
Luks jest z kolei jednostką natężenia oświetlenia. Wartość w luksach określa, jak dużo światła pada ze źródła światła na konkretną powierzchnię. Luks w przeciwieństwie do lumenów i kandeli jest „parametrem odbiorcy“ – oznacza to, że jest mierzona ilość światła pojawiająca się w określonym punkcie. Ma to zasadnicze znaczenie dla określania optymalnych warunków oświetlania miejsca pracy.
W czasach rozwoju technologii LED pojęcie „lumen“ jako jednostka „siły“ reflektora stało się dla wielu wyznacznikiem jakości reflektorów i od tego czasu trwa swego rodzaju „walka lumenów“. Aby wyjść zwycięsko z tego porównania, wielu producentów zaczęło podawać jedynie teoretyczne parametry swoich wyrobów. Parametry te często znacznie odbiegają od rzeczywistości. Przy projektowaniu odbłyśników HELLA korzysta z programu HELIOS, który symuluje położenie i jasność około miliona punktów dla przewidywanej powierzchni jaką ma oświetlić reflektor. Na podstawie testów i porównań określonych punktów ustalany jest optymalny rozkład światła odbłyśnika.
Wartość w lumenach jest często podawana w przypadku reflektorów głównych i roboczych. Na przykład nasz reflektor roboczy Ultra Beam LED II generacji wysyła mierzony strumień świetlny o wielkości 4 000 lumenów. Bardzo ważna jest tu różnica między lumenami zmierzonymi i obliczonymi. Tylko zmierzone lumeny podają prawidłową, dokładną wartość, natomiast obliczone stanowią jedynie teoretyczną wielkość. Obliczone lumeny są niejednoznaczne i zawsze większe od zmierzonych, ponieważ nie uwzględniają strat energii spowodowanych ciepłem oraz strat światła na odbłyśniku i w kloszu.
Dlatego HELLA podaje zawsze realne, zmierzone wartości w lumenach!
Przy porównywaniu lub zakupie reflektorów proszę zatem koniecznie zwracać uwagę, czy wartość podawana w lumenach jest zmierzona czy obliczona! W przypadku reflektorów dodatkowych (świateł drogowych) istotna jest inna wartość, a mianowicie tak zwana liczba referencyjna (ref.). Wartość ta wskazuje, jakie maksymalne natężenie światła zapewnia reflektor. Dzięki temu kierowca może dowiedzieć się w szybki i łatwy sposób, jak silny jest dany reflektor. Liczba referencyjna obliczana jest na podstawie maksymalnej światłości w kandelach. Liczba ta jest bezwymiarowa, tzn. nie posiada żadnej jednostki miary. Proszę zwrócić uwagę na przepisy w swoim kraju, odnoszące się do wartości referencyjnej oraz sprawdzić, czy obowiązuje regulamin ECE z 2009. W niektórych krajach łączna wartość referencyjna (suma wartości referencyjnych wszystkich reflektorów świateł drogowych zamontowanych w pojeździe) nie może przekraczać 100.
Dodatkowo należy mieć na uwadze czy wymieniamy pojedyncze źródło światła czy też kompleksowo wymieniamy wszystkie. Dlaczego ?
Lampy robocze są skonstruowane pod kątem optymalnego oświetlenia bliskiego i dalekiego zasięgu. Bliski zasięg charakteryzuje się tym, iż lampa robocza zazwyczaj posiada strukturalny klosz, rozprasza ona światło szeroko i jednorodnie po całym obszarze roboczym. Umożliwia intensywne, wielkopowierzchniowe oświetlanie otoczenia pojazdu od 8 do 30m. Nadaje się równie dobrze do oświetlania urządzeń znajdujących się w pobliżu pojazdu. Przykładowa ilustracja oświetlenia bliskiego zasięgu poniżej:
Dalekosiężne oświetlenie natomiast jest wąskim strumieniem światła, którego najjaśniejszy punkt znajduje się na podłożu dopiero w odległości 30 do 60 metrów przez pojazdem. Zalecane jest dla szybko jeżdżących pojazdów w celu zapewnienia bezwypadkowej i pewnej pracy również w nocy w dalszych odległościach. Do zastosowań specjalnych dostępne są również elementy o szczególnie dalekim zasięgu światła (spoty), wynoszącym nawet 300 m. Przykładowa ilustracja oświetlenia dalekosiężnego poniżej:
Idealnym rozwiązaniem jest tzw. kompleksowe oświetlenie, czyli połączenie obu opisanych wcześniej wariantów. Konieczne jest przy tym odpowiednie ustawienie kata pochylenia i bocznej orientacji pojedynczych urządzeń. Reflektory należy ustawić w sposób zapewniający dobrą harmonizację oświetlenia bliskiego i dalekiego zasięgu oraz miękkie przejście między tymi obszarami. Ciemne miejsca zmniejszają zdolność koncentracji i szybko powodują zmęczenie. Należy ich więc unikać. Optymalne ustawienie można zobaczyć na poniższej ilustracji:
Zachęcamy zatem by przed podjęciem decyzji zakupu zrobić sobie listę punktów, o które starannie należy wypytać sprzedawcę tak, aby finalnie wybrane oświetlenie spełniało w pełni oczekiwania postawione przed realną potrzebą bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że światło to bezpieczeństwo, które zapewniamy sobie i innym osobom!
T&M nr 11/2021
Add comment