Pakiet bez tajemnic
Pakiet mobilności, czyli zbiór unijnych aktów prawnych bezpośrednio wpływających na sytuację transportu drogowego, już częściowo obowiązuje.
Częściowo, gdyż wiele przepisów ma wejść w życie później, nawet za sześć lat.
Ostatniego lipca w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L 249 opublikowano zbiór aktów prawnych wchodzących w skład tak zwanego pakietu mobilności. Dzięki współpracy ze Zrzeszeniem Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce (ZMPD) przedstawiamy chronologicznie zmiany, które już są i które będą. Przepisy pakietu wchodzą w życie stopniowo, w kilku etapach. Najwięcej nowinek czeka nas w lutym 2022, czyli za niecałe półtora roku.
20 sierpnia 2020 r.
Na początek, od 20 sierpnia br., przewoźnicy muszą stosować zmienione przepisy socjalne, dotyczące czasu jazdy i odpoczynków kierowców, czyli rozporządzenia (WE) 561/06.
Odpoczynki tygodniowe. Wprowadzono możliwość odbioru dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych (24 godz.) z rzędu dla kierowców wykonujących transport międzynarodowy.
Rekompensata za skrócone odpoczynki tygodniowe:
– musi być zrekompensowana równoważnym okresem odpoczynku, wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia,
– musi poprzedzać regularny odpoczynek tygodniowy (45 godz.),
– może być dołączona do odpoczynku trwającego co najmniej 9 godz.
Podtrzymano zakaz odbioru regularnego odpoczynku tygodniowego (45 godz.) i odpoczynku trwającego ponad 45 godz. w kabinie pojazdu. Odpoczynki te muszą być wykorzystane w odpowiednim miejscu zakwaterowania, wyposażonym w infrastrukturę noclegową i sanitarną.
Powrót kierowcy do bazy. Wprowadzono obowiązek dla pracodawcy, aby tak zorganizował pracę, by kierowca mógł odebrać w każdym 4-tygodniowym okresie regularny odpoczynek tygodniowy (trwający 45 i więcej godz.) w kraju siedziby przewoźnika lub w miejscu zamieszkania kierowcy.
W przypadku odbioru dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych (24 godz.) z rzędu, kierowca ma prawo do powrotu przed rozpoczęciem regularnego odpoczynku tygodniowego, trwającego ponad 45 godz., wykorzystywanego jako rekompensata za skrócone odpoczynki tygodniowe.
Wydłużenie godzin jazdy (zmiana art. 12). Została wprowadzona możliwość wydłużenia dziennego lub tygodniowego czasu jazdy o 1 godzinę na dotarcie do bazy przedsiębiorstwa lub miejsca zamieszkania kierowcy w celu odbioru odpoczynku tygodniowego lub o 2 godziny (pod warunkiem odbioru 30 min. przerwy) na dotarcie do bazy przedsiębiorstwa lub miejsca zamieszkania kierowcy w celu odbioru regularnego odpoczynku tygodniowego (45 godz.). Rekompensata za ten czas musi jednak być odebrana jednorazowo przed końcem 3. tygodnia, następującego po tygodniu, w którym doszło do wydłużenia godzin jazdy.
Załoga dwuosobowa. W załodze kilkuosobowej kierowca może wykorzystać przerwę trwającą 45 minut w pojeździe kierowanym przez innego kierowcę. Pod warunkiem że kierowca, który ma przerwę, nie jest zaangażowany w pomoc kierowcy prowadzącemu pojazd.
Luty 2022 r.
Delegowanie w transporcie, czyli przepisy lex specialis. Wprowadzono zwolnienie z zasad delegowania dla kierowców przy wykonywaniu:
– przewozów bilateralnych,
– przewozów tranzytowych w przewozach kombinowanych, jeśli wykonywane są w ramach transportu bilateralnego,
– przewozów typu cross trade – zwolnienie obejmuje 1 operację doładunku lub rozładunku lub 2 operacje doładunku lub rozładunku w drodze powrotnej, pod warunkiem że odbywają się one w trakcie trwania przewozu bilateralnego. Zwolnienie obowiązuje przy obowiązku ręcznego notowania momentu przekraczania granicy.
Zgłoszenia delegowania i rozliczania płacy zagranicznej. Wprowadzono uproszczone zasady zgłaszania i rozliczania płacy kierowców delegowanych oraz ograniczono wymogi administracyjne i kontrolne jedynie do:
– obowiązku wysłania przez przewoźnika zgłoszenia delegowania elektronicznie, za pomocą systemu IMI, przy użyciu wielojęzycznego, standardowego formularza i najpóźniej w momencie rozpoczęcia delegowania,
– obowiązku posiadania w pojeździe i okazywania do kontroli w formie papierowej lub elektronicznej kopii zgłoszenia do delegowania i listów przewozowych, zapisów tachografu z wpisanymi symbolami państw przekraczania granicy,
– obowiązku wysyłania na żądanie organu kontrolnego elektronicznie, za pomocą systemu IMI, dokumentacji związanej z delegowaniem kierowcy (w tym: umowy o pracę, ewidencji czasu pracy i potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia, zapisów tachografu i listów przewozowych oraz kopii zgłoszenia do delegowania).
Również od lutego 2022 będzie obowiązywało rozporządzenia (WE) nr 1072/2009, dotyczące kabotażu i przewozów kombinowanych.
Kabotaż. Pozostawiono możliwość wykonania 3 przewozów kabotażowych w ciągu 7 dni. Wprowadzono obowiązkowy, 4-dniowy okres karencji (cooling off period – liczony od zakończenia ostatniego przewozu kabotażowego) między kolejnymi operacjami kabotażowymi w danym kraju.
Przewozy kombinowane. Wprowadzono możliwość objęcia zasadami dotyczącymi kabotażu także przewozów kombinowanych, jeżeli cała trasa takiego przewozu odbywa się w jednym państwie członkowskim. Decyzje o tym państwa będą podejmowały indywidualnie.
To jeszcze nie koniec. Również od lutego 2022 ma obowiązywać rozporządzenie (WE) nr 1071/2009.
Kryteria siedziby firmy. Przedsiębiorca będzie musiał organizować przewozy w taki sposób, aby pojazdy, które są wykorzystywane w przewozach międzynarodowych, wracały do jednej z baz eksploatacyjnych przedsiębiorstwa w tym państwie członkowskim nie później niż w ciągu 8 tygodni od chwili jego opuszczenia.
Czerwiec 2022 r.
Prawne nowości w tym miesiącu odnoszą się do pojazdów o dmc 2,5-3,5 tony w ruchu międzynarodowym. Rozporządzenie (WE) 1071/2009 – chodzi o objęcie przepisami dostępu do zawodu przewoźnika drogowego, w tym:
– obowiązkiem posiadania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego,
– obowiązkiem posiadania gwarancji finansowej w wysokości 1.800 euro na pierwszy pojazd i 900 euro na każdy następny,
– obowiązkiem spełnienia wymogu dobrej reputacji,
– obowiązkiem posiadania siedziby firmy.
Z kolei rozporządzenie (WE) 1072/2009 dotyczy przepisów dostępu do rynku przewozów drogowych, w tym:
– obowiązku posiadania licencji,
– objęcia przewozów pojazdami do 3,5 t dmc regulacjami w zakresie kabotażu.
Grudzień 2024 r.
Od tego miesiąca będzie obowiązywać rozporządzenie (WE) 165/2014 – obowiązkowa wymiana tachografów analogowych i cyfrowych na smart tachografy II generacji. Natomiast 31 grudnia 2024 r. wejdzie w życie rozporządzenie (WE) 561/2006 i rozporządzenie (WE) 165/2014 – obowiązek przechowywania i okazywania do kontroli danych z tachografu z danego dnia i poprzedzających go 56 dni.
Wrzesień 2025 r.
Rozporządzenie (WE) 165/2014 – obowiązkowa wymiana smart tachografów I generacji na smart tachografy II generacji.
Lipiec 2026 r.
Tak jak w czerwcu 2022 nowe reguły odnoszą się do pojazdów od 2,5 t do 3,5 t dmc w ruchu międzynarodowym. Rozporządzenia (WE) 561/2006 i 165/2014 oznaczają objęcie tych najlżejszych ciężarówek przepisami dotyczącymi czasu jazdy i odpoczynku kierowców pojazdów w ruchu międzynarodowym oraz obowiązkiem wyposażenia tych pojazdów w tachografy.
Skarga w przygotowaniu
Jak podkreślają eksperci ZMPD, zapisy pakietu budzą mnóstwo kontrowersji. Dużo obaw wśród przewoźników wywołują nowe obowiązki administracyjne, które nie służą poprawie konkurencyjności. Spośród innych, najczęściej wskazywanych ułomności pakietu należy wymienić obowiązkowy powrót samochodów do bazy (konsekwencje to obniżenie stawek przewozowych, znaczny wzrost emisji dwutlenku węgla) oraz delegowanie kierowców w przewozach kabotażowych i do krajów trzecich (wpłynie to na zwiększenie kosztów, co grozi ucieczką w szarą strefę).
– Poza wszystkim przepisy pakietu są niejasne – podsumowuje Jan Buczek, prezes ZMPD. – Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że część państw będzie musiała wdrożyć nowe przepisy Unii Europejskiej do swoich krajowych porządków prawnych, w tym modyfikując taryfikatory kar. W tej grupie jest Polska. Trzeba poczekać na praktykę kontrolną, która będzie znana dopiero po kilku tygodniach od wejścia w życie nowych przepisów.
Polska przygotowuje skargę na pakiet do Trybunału Sprawiedliwości UE. Skarga ma być złożona do 24 października 2020 r.
Co jest w tym pakiecie
Pakiet mobilności zawiera zmiany do następujących aktów prawnych:
1. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, (WE) nr 1072/2009 i (UE) nr 1024/2012 w celu dostosowania ich do zmian w transporcie drogowym.
2. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 561/2006 w kwestii minimalnych wymogów dotyczących maksymalnego dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu, minimalnych przerw oraz dziennego i tygodniowego czasu odpoczynku oraz rozporządzenie (UE) nr 165/2014 w kwestii określania położenia za pomocą tachografów.
3. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, zmieniającej dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania prawa oraz ustanawiającej szczegółowe zasady w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego.
T&M nr 9/2020
Tekst: Leson Bilski
Add comment