Drewno czyli… ładunek szczególny
Transport drewna uchodzi za trudny, a praktyka pokazuje, że zajmujący się nim przewoźnicy są często karani. Wynika to zazwyczaj z nieodpowiedniego mocowania ładunku lub jego niewłaściwej wagi.
Nic dziwnego, kwestie te obejmowane są wprawdzie kolejnymi regulacjami prawnymi, ale ich respektowanie nie jest proste. Pomocne okazują się być popularne „kłonicówki”. W sumie, w Polsce jeździ 1,5-1,8 tys. tego rodzaju pojazdów. Większość z nich jest własnością wyspecjalizowanych firm przewozowych.
W firmie MEGA przypominają, że każdego roku Lasy Państwowe (pokrywają ponad 90 proc. krajowego zapotrzebowania na drewno) zwiększają jego pozyskiwanie, a od 1990 r. wzrosło ono dwukrotnie. Transport kołowy umożliwia najszybsze wywiezienie drewna z lasu i dostarczenia go do miejsca dalszej obróbki, jednak ciężar i gabaryty przewożonego ładunku stawiają przed przewoźnikami i producentami pojazdów do transportu drewna wysokie wymagania. Kwestie związane z tego rodzaju przewozami reguluje, obowiązujące od końca lutego 2018 r. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury. Dotyczy pojazdów kategorii N i O, czyli samochodów zaprojektowanych oraz wykonanych z myślą o przewozie ładunków oraz przyczep i naczep. Przepisy określają, m.in. sposób zamocowania oraz rozmieszczenia przewożonego drewna. Naczepy kłonicowe nie są tak często spotykane jak wywrotki i kurtyny, jednak w transporcie drewna, ich rola jest nie do przecenienia. Pracują zazwyczaj w ciężkich warunkach, pod bardzo dużymi obciążeniami. Aby odpowiednio wywiązywać się ze swojej roli przez dłuższy czas, muszą być zatem wyjątkowo solidne.
Dobrze zamocować
Zanim przystąpi się do przewozu drewna trzeba przede wszystkim wiedzieć jakiego jest ono rodzaju (stos, kłoda, dłużyca). Stos to drewno krótkie 2-2,5 m, kłoda liczy ok. 6 m, a dłużyca jeszcze więcej. Do przewozu drewna najczęściej stosuje się zestawy przyczepowe lub naczepowe. Kluczową sprawą jest jego mocowanie na pojeździe. W przypadku ułożenia wzdłużnego, zewnętrzne kłody lub sztuki drewna powinny opierać się o co najmniej dwie kłonice lub być zabezpieczone na górze łańcuchami zapobiegającymi ich rozpieraniu na boki przez ładunek. Każda sztuka drewna krótsza niż odległość pomiędzy dwiema kłonicami powinna być umieszczona w środku ładunku. Jeżeli sztuka drewna opiera się o dwie kłonice, jej końce powinny wystawać poza kłonice na nie mniej niż 300 mm. Oś żadnej zewnętrznej sztuki drewna nie może znajdować się wyżej niż kłonica. Górna środkowa sztuka drewna musi być wyższa niż sztuki skrajne. Pojazd powinien być wyposażony w ścianę przednią, również ona spełniać musi jasno określone wymagania. Jeżeli nie ma przedniej ściany o odpowiedniej wytrzymałości lub nie jest wyposażony w automatyczne napinacze, konieczne jest zastosowanie odciągów (dwóch, trzech lub czterech w zależności o długości drewna).
Kluczowe cechy
Cechą charakterystyczną naczep kłonicowych jest materiał użyty do budowy ramy. Producenci „kłonicówek” oferują coraz lżejsze, a więc bardziej ładowne konstrukcje, wykorzystując już nie tylko stal o podwyższonej wytrzymałości, ale też aluminium. Tradycjonaliści wybierają stal, obawiając się, że aluminium nie jest tak trwałe jak materiał „klasyczny”, coraz częściej przewoźnicy decydują się na aluminiowe kłonice i aluminiowe ławy, pozwalające obniżyć masę własną pojazdu nawet o kilkaset kilogramów. Zazwyczaj producenci oferują naczepy z platformą, rzadziej pojazdy bez niej. Te z podłogą uchodzą za bardziej uniwersalne, bo można na nich wozić też np. palety. Dodatkowym zabezpieczeniem przed trudami eksploatacji ma być śrutowanie i odtłuszczanie stalowych elementów, z odpowiednią ochroną przed trudnymi warunkami atmosferycznymi (farba antykorozyjna, lakier poliuretanowy o zwiększonej odporności na ścieranie). Podwozia są zazwyczaj trzyosiowe, bazują na osiach bębnowych lub tarczowych (głównie SAF; BPW), a dostawcami nóg podporowych (najczęściej dwuzakresowych) są głównie JOST i SAF. Pierwsza oś jest zazwyczaj podnoszona (ręcznie lub automatycznie), pneumatyczne zawieszenie ma manometr do kontroli ciśnienia, a naczepy wyposażane są również w zawór poziomowania do ramp. Aby gwarantować odpowiednie bezpieczeństwo, naczepy wyposażane są najczęściej w pneumatyczny, dwuprzewodowy hamulec roboczy z automatycznym korektorem hamowania, a także systemy: antypoślizgowy oraz stabilizacji toru jazdy.
Na przykład…MEGA
Co roku do firm transportowych w Polsce trafia do 100 nowych naczep i przyczep kłonicowych. To trudny i wymagający rynek, na którym również działa firma MEGA, producent z woj. opolskiego (od lat zajmuje wysoką pozycję, jako dostawca pojazdów specjalistycznych). Poza odbiorcami z rynku krajowego, ma odbiorców również wśród przewoźników z Rosji, Czech i Słowacji. - To dla nas ważny i atrakcyjny rynek. Chcemy na nim umacniać i rozwijać naszą obecność. Pracujemy nad dalszym zmniejszeniem masy własnej pojazdów przy jednoczesnym zwiększeniu ich ładowności, co pozytywni wpływa na ekonomikę eksploatacji. Jednocześnie naszym priorytetem pozostaje bezpieczeństwo przewozów i zachowanie parametrów jakościowych – podkreśla Piotr Krechowiecki, wiceprezes zarządu, MEGA. Firma zajmuje się produkcją naczep i przyczep do samochodów ciężarowych. Świadczy też usługi wynajmu oraz usługi serwisowe. W 2017 r. producent z Nysy został kupiony przez francuskiego inwestora branżowego Benalu, który jest jednym ze światowych liderów w produkcji naczep i przyczep oraz zabudów pojazdów. W skład grupy Benalu, obok MEGA, wchodzą obecnie Bennes Marrel i Maisonneuve.
Jest z czego wybierać
Rozwiązania konstrukcyjne są do siebie podobne, co nie oznacza, że naczepy są identyczne. Dostawcy naczep zgodnie podkreślają, że w istocie każde zamówienie jest „szyciem na miarę”. Odbiorca ma duże możliwości wyboru: od typu pojazdu, zawieszenia, przez producenta kłonic, osie, oświetlenie, a skończywszy na wymiarach dyszla.
Lekka rama, wykonana ze stali wysokogatunkowej to jedna z kluczowych cech naczep leśnych marki Zasław. Naczepy kłonicowe 651.NL.KP (kłonice przesuwne) bazują na ramie ocynkowanej ogniowo. W ramie znajdują się wytłoczenia służące do optymalnego przenoszenia naprężeń pojawiających się podczas pracy. Gama produktów obejmuje modele: 651.NL.12.KP (długość 12390 mm); 651.NL.13.KP ( długość 13240 mm) oraz kłonice Trailis Steel (przesuwne, stalowe, 1 komplet: ława + 2 kłonice).
Fliegl od lat przekonuje, że stalowe naczepy też mogą być stosunkowo lekkie. Skrzynia ładunkowa ma ażurową, stalową ścianę przednią o wysokości 2,5 m. W ofercie jest system kłonic przesuwnych i zaczepy do pasów spinających ładunek. Dobrze sprzedają się systemy EXTE, w których ławy są stalowe, a kłonice aluminiowe. Sporo nabywców montuje też systemy polskie, np. MHS, ze stalowymi ławami i kłonicami. Są nieco cięższe, ale tańsze. W odpowiednich miejscach pomiędzy podłużnicami stosuje się blachę ryflowaną.
Amatorów mają też pojazdy kłonicowe marki Schwarzmüller (dzięki typowej dla tej marki, lekkiej konstrukcji oraz masie własnej przyczep zaczynającej się już od nieco ponad 3 t zapewniają dużą ładowność). W ofercie są dwu- oraz trzyosiowe naczepy i przyczepy, ławy stałe lub przesuwane. Naczepy z 10 aluminiowymi kłonicami mogą osiągać masę własną już od ok. 5,2 t. Kłonice pochodzą od sprawdzonych dostawców (wersje z aluminium oraz ze stali). Całość oparto na stalowej konstrukcji NAXTRA (prosta, bez poprzeczek i profili zewnętrznych), która jest ocynkowana i polakierowana. Układ jezdny bazuje na zawieszeniu powietrznym. Coraz popularniejsze są „dwuosiówki” z czterema ławami, na pojedynczym ogumieniu. Producent ma też w ofercie naczepy ze skrętnymi osiami oraz przesuwanymi kłonicami, którymi łatwiej manewrować w lesie.
Rośnie też popularność naczep Orthaus. Dostawca zwraca uwagę m.in. na takie elementy jak: układ hamulcowy marki Knorr/Wabco, osie SAF, oświetlenie Aspock. Naczepa o długości 13,6 m (rozstaw osi 7,49 m) waży nominalnie ok. 5,2 t. Po każdej stronie naczepy umieszczono po pięć par kłonic.
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH NACZEP KŁONICOWYCH
Feber (Grupa Inter Cars)
Produkowane w zakładzie Feber w Sieradzu naczepy do transportu drewna marki Inter Cars osadzane są na ramie ze stali wysokogatunkowej. Długość skrzyni ładunkowej wewnątrz wynosi ok. 13,6 m, wysokość przedniej ściany ok. 2,1 m, wysokość siodła ciągnika 1,2 m. Zastosowano płytę sprzęgu z 2-calowym sworzniem królewskim JOST, nogi podporowe mechaniczne JOST, 3-osie JOST/DC z hamulcem tarczowym 430 mm, o dopuszczalnym obciążeniu konstrukcyjnym do 9 t na oś (adm. do 8 t). Zawieszenie jest pneumatyczne, pierwsza oś podnoszona automatycznie, układ hamulcowy z systemem antyblokującym EBS 2S/2M oraz RSS zgodny z ECE. Wyposażenie przewiduje m.in. manometr do pomiaru ciśnienia w poduszkach, felgi 10-otworowe stalowe (ET 120), ogumienie Continental (385/65 R 22,5), kłonice stalowe marki Feber (10 szt.) oraz ramę zaślepioną blachą ryflowaną stalową pomiędzy podłużnicami nad wózkiem, co zabezpiecza m.in. instalacje elektryczną i pneumatyczną przed uszkodzeniem. Wszystkie elementy stalowe przed lakierowaniem są śrutowane.
FLIEGL
Fliegl oferuje naczepy do przewozu drewna (typ SDS 380) w dwóch długościach: 12,5 m i 13,5 m, w obu wersjach na ramie stalowej. Według przedstawicieli firmy Lux-Truck, która jest autoryzowanym dealerem marki Fliegl w Polsce, na naszym rynku bardziej popularne są te dłuższe, lepsze do przewozu drewna stosowego. Niewielka masa własna naczep, od 4,7-4,8 t (bez kłonic) przekłada się na ich dużą ładowność. Pojazdy dostarczane są na osiach BPW lub SAF, z hamulcami: bębnowymi lub tarczowymi, z osią podnoszoną. Skrzynia ładunkowa ma ścianę przednią stalową, ażurową, o wysokości 2,5 m. W ofercie jest system kłonic przesuwnych (6-12 sztuk) i zaczepy do pasów spinających ładunek (10 par).
MEGA
MEGA z Nysy produkuje przyczepy oraz dwa rodzaje naczep kłonicowych z rodziny Mega Timber. Lekkie posiadają ażurową podłogę aluminiową, cięższe pełną podłogę stalową. W obu naczepach montuje się aluminiowe ściany. Konstrukcje natomiast są wykonywane ze stali o zwiększonej wytrzymałości. W ostatnim kwartale ubiegłego roku naczepy dłużycowe MEGA przeszły badania wytrzymałościowe ściany przedniej na zgodność z wymaganiami normy PN-EN-12642, które potwierdziły wytrzymałość na nacisk ładunku o wartości 10 t. Firma rozpoczęła również proces przygotowawczy badań na obciążenie statyczne kłonic (wg normy EUMOS-40511) oraz punktów mocowania ładunku (PN-EN-12640). MEGA zajmuje się produkcją naczep i przyczep do samochodów ciężarowych. Świadczy też usługi wynajmu oraz usługi serwisowe. Od 2017 r. producent z Nysy jest częścią francuskiego inwestora branżowego Benalu.
SCHWARZMULLER
Schwarzmuller ma naczepę kłonicową bazującą na 13-metrowej ramie (Naxtra - stalowa spawana konstrukcja, prosta, bez poprzeczek, profili zewnętrznych oraz baz pasa przedniego oraz tylnego). Zastosowano wymienny czop królewski (2"). Układ jezdny opiera się na zawieszeniu powietrznym z zaworem podnoszenia oraz opuszczania (średnica poduszki 360 mm). Zabudowę stanowi 10 kłonic aluminiowych wraz z dwuczęściowymi kłonicami z mocowaniem śrubowym. Wysokość załadowcza wynosi maksymalnie 2,8 m, obciążenie na parę kłonic maksymalnie 7 t (minimalny skos kłonic do środka, a więc także możliwość transportu tarcicy). Po obu stronach, w każdej ramie kłonic znajduje się uchwyt dla haka pasa mocującego. Wysokość załadunkowa do górnej krawędzi ramy kłonic ok. 360 mm nad wysokością płyty siodła ciągnika siodłowego. W konstrukcji podłogi, pomiędzy podłużnicami nad zawieszeniem osi oraz z przodu 3000 mm od przedniej ściany nad czopem królewskim zastosowano płytę wielowarstwową (12 mm).
ZASŁAW
Zasław od wielu lat należy do liderów sektora rynku naczep kłonicowych. Aby spełnić oczekiwania klientów, naczepy oraz przyczepy leśne tej marki są produkowane w wielu wariantach. W ofercie są naczepy, przyczepy oraz zabudowy kłonicowe w wersji z podłogą lub z systemem kłonic przesuwnych. Wybór od typu pojazdu, zawieszenia, przez producenta kłonic, osie, oświetlenie, a skończywszy na wymiarach dyszla dają ogromne możliwości dopasowania poszczególnych elementów pojazdu do specyficznych wymagań użytkownika. Gama produktów obejmuje modele: 651.NL.12.KP (naczepa leśna, długość 12390 mm, kłonice przesuwne); 651.NL.13.KP (naczepa leśna, długość 13240 mm, kłonice przesuwne) oraz kłonice Trailis Steel (przesuwne, stalowe, 1 komplet: ława + 2 kłonice).
T&M nr 2/2020
Tekst: MicHAŁ Jurczak
Add comment