JAK ZACHOWAĆ SIĘ PODCZAS KONTROLI NA DRODZE?
Znaczna część przewoźników i kierowców, którzy doświadczyli kontroli na drodze sygnalizuje, że wyjaśnienia oraz oświadczenia kierowców złożone do protokołu odbiegają od intencji zeznań kierowcy lub od stanu faktycznego zdarzenia.
Dzieje się tak z uwagi na okoliczność, że kierowcy składając w dobrej wierze wyjaśnienia lub oświadczenia na piśmie nie rozumieją kontekstu lub wprost nie znają stanu prawnego, w zakresie których zajmują stanowisko.
Z punktu widzenia przewoźnika (oraz skuteczności odwołania się od decyzji o nałożeniu kary) byłoby lepiej, aby kierowca nie zajmował żadnego stanowiska ustnego lub pisemnego w trakcie kontroli w zakresie, w którym nie jest specjalistą.
Zachodzi więc pytanie – czy kierowca ma prawo odmówić składania ustnych i pisemnych wyjaśnień w trakcie kontroli na drodze?
Zgodnie z art. 55. 1. ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r. ( Dz.U. Nr 125, poz. 1371 z późn.zm.): Inspektor wykonując zadania, (…), ma prawo do:
- wstępu do pojazdu;
- kontroli dokumentów;
- kontroli karty kierowcy i karty przedsiębiorstwa;
- kontroli zainstalowanych lub znajdujących się w pojeździe urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego;
- kontrolowania masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu przy użyciu przyrządu pomiarowego;
- żądania od podmiotu wykonującego przewóz drogowy i jego pracowników pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów i innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli;
- wstępu na teren podmiotu wykonującego przewóz drogowy, w tym do pomieszczeń lub lokali, gdzie prowadzi on działalność lub przechowuje dokumenty i inne nośniki informacji wymagane przepisami, o których mowa w art. 4 pkt 22, w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana ta działalność.
1a.Inspektor przeprowadza czynności kontrolne, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 5 i 6, w obecności przedsiębiorcy albo osoby przez niego upoważnionej.
1b.Kontroli dokumentów, o których mowa w art. 87, inspektor dokonuje w obecności kierującego przemieszczającym się środkiem transportu. Jasno wynika, że organ dokonujący kontroli nie może w ramach kontroli na drodze dokonać jej w zakresie szerszym niż ten, który wynika z punktów 1-6 powyższego artykułu, ze szczególnym uwzględnieniem ust. 1a powyższego artykułu. A więc, żeby miał prawo żądać od kierowcy pisemnych lub ustnych wyjaśnień, kierowca musiałby znajdować się w obecności przedsiębiorcy albo osoby przez niego upoważnionej.
Kontrolowanym może być nie tylko przedsiębiorca w przedsiębiorstwie, ale również kierowca wykonujący transport, a więc zatrzymany na drodze. W związku z tym w myśl art. 70 ust. 3 inspektor ma obowiązek zapoznać kontrolowanego z jego prawami i obowiązkami wynikającymi z ustawy. O obowiązkach tych z kolei mówi art. 72:
„Art. 72. Kontrolowany jest obowiązany umożliwić inspektorowi dokonanie czynności kontrolnych, a w szczególności:
1) udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli; (…)
Tak więc ustawodawca nałożył na kontrolowanego obowiązek złożenia wyjaśnień,ale nie usankcjonował tego obowiązku w katalogu kar. A ponadto ustawodawca dopuścił ewentualność odmowy złożenia wyjaśnień pisemnych poprzez regulację art. 74:
- Z przeprowadzonych czynności kontrolnych inspektor sporządza protokół kontroli.
- Protokół podpisują inspektor i kontrolowany.Odmowę podpisania protokołu przez kontrolowanego kontrolujący odnotowuje w protokole kontroli i podaje jej przyczynę.
- Oryginał protokołu kontroli zatrzymuje kontrolujący, a kopię doręcza się kontrolowanemu kierowcy, przedsiębiorcy lub podmiotowi wykonującemu przewóz drogowy.
- Do protokołu kontroli kontrolowany może wnieść zastrzeżenia.
Ustawodawca przewidział, więc możliwość odmowy złożenia podpisu przez kierowcę pod protokołem z kontroli. W praktyce oświadczenia kierowcy będą stanowiły materiał dowodowy, jeśli kierowca złoży podpis na protokole zawierającym jego zeznania. Brak takiego podpisu będzie rodził skutki analogiczne jak przy braku złożenia wyjaśnień.
Mariusz Miąsko
Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
T&M 6/2015
Add comment