Nowy Polski Ład – czy wielki galimatias?

Nowy Polski Ład, bo tak brzmi jego oficjalna nazwa to program, o którego założeniach już pisaliśmy na łamach naszego portalu.

Ciągłe zmiany wokół postulowanych założeń programu zmuszają zarówno rządzących, jak i obserwatorów sceny politycznej i przede wszystkim obywateli do weryfikacji jego założeń. Celem niniejszego artykułu jest zatem wyjaśnienie założeń, które jeszcze nie weszły w życie, a które już są postulowane do zmian, określenie ich wpływu na przyszłość i funkcjonowanie obywateli a więc de facto beneficjentów programów i polskich przedsiębiorców, dla których Polski Nowy Ład to nie tylko wsparcie ale jak się okazuje, przede wszystkim zagrożenia.

Polski Ład, bo tak będzie określany w skrócie w ramach niniejszego artykułu to program liczący 132 strony, który według założeń jego twórców zasadza się na pięciu fundamentach, którymi są:

Podniesienie do 7% PKB na służbę zdrowia;
Obniżka podatków dla 18 milionów Polaków;

Inwestycje, które wygenerują 500 tys. nowych miejsc pracy;

Mieszkanie bez wkładu własnego i dom 70 m² bez formalności;
Emerytury bez podatku do 2.500,00 PLN.

Jak można zauważyć określone w programie terminy przyjęcia tych założeń, które sam na siebie nałożył twórca programu, czyli 1 września 2021 roku nie zostały już dochowane. Trudno zatem spodziewać się aby zakres realizacyjny programu odpowiadał założeniom czasowym określonym przez jego twórcę. Podkreślić należy również nieostrość pojęć zawartych w programie i niezrozumienie autora, jak i wielu innych obserwatorów dla oparcia założeń programu na tzw. „fundamentach”, które same w sobie są projektowanymi celami do osiągnięcia. Cel nie powinien stanowić fundamentu programu tak społecznego, jak i gospodarczego. Program oparcie powinien mieć na założeniach realizacyjnych. Przechodząc jednak dalej wskazać należy, że „fundamenty” Nowego Polskiego Ładu w dalszej kolejności przechodzą na tzw. „elementy Polskiego Ładu” (tu zaznaczyć należy, że sam projektodawca używa zamiennie pojęć „Nowy Polski Ład” i „Polski Ład”), którymi są:

Plan na zdrowie;
Uczciwa praca – godna płaca;
Dekada rozwoju;
Rodzina i dom w centrum życia;
Polska – nasza ziemia;
Dobry klimat dla firm;
Czysta energia, czyste powietrze;
Cyber Poland 2025;
Złota jesień życia.

Również i te elementy jawią się jako wyłącznie hasłowe i nie zawierające wskazania konkretnych rozwiązań, choćby przede wszystkim legislacyjnych, które doprowadzą do ich wdrożenia. Wskazuje się również w programie kwotę opiewającą na bagatela ponad 651 miliardów złotych, która ma zostać przeznaczona na realizację projektów w ramach Polskiego Nowego Ładu. Niestety nie wskazuje się ekonomicznych przesłanek wyliczenia postulowanego wsparcia dla Polek i Polaków. Co więcej brak jest nawet określenia, czy środki te będą wyłącznie budżetowymi, czy pochodzić będą także ze wsparcia Unii Europejskiej. Brak jest zatem jakiejkolwiek podstawy wyliczenia wskazanej kwoty, która w gwoli ścisłości ma zostać spożytkowana do roku 2030. Warto dodać, ze wskazana kwota to niemalże drugie tyle ile wynosi obecny budżet Rzeczpospolitej Polskiej uchwalony na 2021 rok. Przechodząc jednak dalej do wskazania założeń programu zawiera on wiele tabel, które jednak zawierają wyłącznie wskazania hasłowe, które przeciętnemu odbiorcy nie dają możliwości rzetelnego zapoznania się z założeniami programu, który w swej preambule wskazuje, że jest największym programem wsparcia od roku 1989. Kolejne karty programu powielają hasła ochrony zdrowia i wsparcia przedsiębiorców, czy też ochrony rodziny, które co oczywiste dla każdego są ważne i istotne, jednakże brak w programie określenia doraźnych rozwiązań związanych ze stanem faktycznym, który jest obecny w Polsce. Odwołania do perspektywy 10-letniej, w komparatystyce z rosnącą z dnia na dzień inflacją nie mogą stanowić założeń realizacyjnych programu, w którym sam jego twórca nie jest w stanie wskazać podstaw jego wyliczenia.

Niepokój, który wzbudziły niektóre założenia opiera się z kolei na faktycznych wyliczeniach i odniesieniu do zmian i to w wielu przypadkach niekorzystnych, które Polski Ład może wprowadzić a są nimi:

Założenie, że koszty podatkowe od podmiotów powiązanych nie będą mogły stanowić kosztów podatkowych i o ile sam konstrukt jest słuszny, gdyż zabezpiecza interesy Skarbu Państwa przed nieuczciwymi czynami podmiotów gospodarczych to uderzy przede wszystkim w podmioty start-upowe, czy też przechodzące trudności związane z ich funkcjonowaniem.

Podmioty takie bowiem w wielu przypadkach między innymi wynajmują powierzchnie biurowe od podmiotów powiązanych aby obniżać koszty, przy jednoczesnym braku generowania przychodów. Za podmioty powiązane zgodnie z założeniami Polskiego Nowego Ładu uważane będą zatem także firmy współmałżonków, które ci prowadzą osobno. Może to zatem rodzić wśród przedsiębiorców nie tylko atmosferę daleko idącej podejrzliwości organów państwowych względem nich co też niesprzyjającego klimatu dla prowadzenia działalności gospodarczej. W wielu bowiem przypadkach przy założeniu zmian postulowanych Polskim Ładem podmioty, prowadzące działalność gospodarczą w sposób uczciwy i transparentny, które jednak osiągają wysokie przychody narażone będą na dodatkowe kontrole skarbowe.

Straty dla osób, które dłużej będą zaktywizowane zawodowo – konstrukt przyjęty w ramach założeń Polskiego Nowego Ładu faktycznie doprowadzi do sytuacji, w której nie będzie się opłacało pozostawać dłużej na rynku pracy. Korzyści z zerowego PITu przedstawianego w Polskim Ładzie nie obejmą bowiem wszystkich seniorów. Eksperci z Instytutu Emerytalnego postanowili względem tych założeń dokonać wyliczeń na przykładzie modelowego obywatela, mężczyzny, który w wieku 65 lat osiąga 3 tys. PLN brutto świadczenia emerytalnego oraz 5 tys. PLN brutto miesięcznie dochodu z tytułu świadczenia pracy. Z wyliczeń opartych na założeniach programu wynika, że pomimo ulg podatkowych sumarycznie takiemu modelowemu obywatelowi bardziej będzie się opłacało od razu wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego przejść na emeryturę i dorabiać niż korzystać z ulg i pracować dalej przez kolejnych 5 lat, czyli do osiągnięcia wieku 70 lat. Różnica w wyliczeniach to ponad 100 tys. PLN w przedstawionej skali 5-letniej.
Ulga dla klasy średniej – założenia te są słuszne, jednakże nie są one zgodnymi z konstytucją. Projektodawca nie wskazuje bowiem kryteriów dokonania tego rodzaju podziału obywateli na tzw. „klasę średnią”. Oczywiście wskazuje się powoływanie się na dane statystyczne ale brak ostrych pojęć rozgraniczających sytuacje krańcowe, brak również określenia „uprzywilejowania” akurat tej grupy społecznej. W tym przypadku ustawa procedowana jest już w Senacie, zatem jeśli przejdzie przez Senat i uzyska podpis Prezydenta od stycznia 2022 roku w obecnym projektowanym kształcie wykluczy z ulgi także niektóre podmioty, które zgodnie z kryteriami dochodowymi powinny jej podlegać.

Ma to związek z wadliwością art. 26 ust 4a ustawy o Polskim Nowym Ładzie. Przepis ten zakłada bowiem, że kwotę ulgi dla pracowników lub podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej ustala się biorąc pod uwagę sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 przychodów ze stosunków służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a i pkt 2a. Ustawa o PIT nie zawiera bowiem definicji „kosztów prowadzenia działalności”. W ustawie mowa wyłącznie o „kosztach uzyskania przychodu”. Taka niespójność interpretacyjna już na samym wstępie warunkuje konieczność nowelizacji ustawy, która jeszcze nie weszła w życie.

Likwidacja możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku – zmiana ta dotknie wszystkich, którzy podlegają obowiązkowi opłacania składki. Co prawda w odniesieniu do pracowników wprowadzono mechanizm, który za zadanie ma niwelować skutki braku możliwości dokonywania odliczeń, jednak mechanizm ten ma mieć odniesienie tylko i wyłącznie do osób, które uzyskują przychody roczne ze stosunku pracy w kwocie nie przekraczającej 133.692,00 PLN. Zatem w przypadku pozostałych osób, które mechanizmu tego nie będą mogły zastosować obciążenia podatkowe w związku ze zmianą będą niekorzystne.
Pełne oskładkowanie umów zleceń – cel wydawać może się słuszny, jednakże przybiera wąską perspektywę, która nie bierze pod uwagę osób, dla których najlepszą z form wykonywania usług jest zawieranie umów zleceń. Założenia, które słusznie uderzać mają w nieuczciwych przedsiębiorców, u których zleceniobiorcy de facto pozostają w stosunku pracy rykoszetem uderzają w osoby wykonujące wolne zawody.
Koniec z wykupem auta bez VAT – od 1 stycznia 2022 roku nie będzie możliwości dokonania wykupu prywatnego auta w leasingu bez podatku dochodowego i VAT. Dotychczasowe przepisy bowiem pozwalają na wyłączanie z przychodów kwot uzyskanych ze zbycia składników majątku po upływie sześciu miesięcy od wykupu, po zakończeniu umowy leasingu. Natomiast zgodnie z procedowanymi przepisami okres ten zostanie znacząco bo aż dwunastokrotnie wydłużony.

Oprócz wskazanych wątpliwości, które autor uważa za najważniejsze niepokoi tempo przegłosowywania ustaw w zakresie zmian podatkowych, które legislator chce wprowadzić w oparciu o postanowienia Polskiego Nowego Ładu. Chociażby jak wskazano w pkt 3 niniejszego artykułu pośpiech legislacyjny nie służy wdrażaniu reform zaplanowanych do wprowadzenia w ramach Polskiego Ładu. Założenia zawarte w Polskim Ładzie określające obniżki podatków dla niemalże 90% Polaków to jedno, z kolei rzeczywistość to drugie. Rzeczywistość zdaje się zatem przeczyć tezą zawartym w programie i wskazywać, że rok 2022 i jego początek będą trudnymi dla polskich przedsiębiorców.

Mając na względzie nieostrość proponowanych zmian oraz zakres zmian podatkowych zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Prawną Viggen sp. j. M. Miąsko, M. Miąsko. Prawnicy naszej Kancelarii wyjaśnią Państwu mechanizmy nowych założeń ustawowych oraz przeprowadzą optymalizację wdrożenia założeń Polskiego Nowego Ładu, które zaczną obowiązywać już 1 stycznia 2021 roku.

Zachęcamy również do obejrzenia programu interwencyjnego „Po stronie prawdy”, w którym polscy przedsiębiorcy apelują o zmiany w Polskim Ładzie. Głos w programie zabrali również Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw – Adam Krzysztof Abramowicz oraz Prezes Kancelarii Prawnej Viggen, dr Mariusz Miąsko.

Link: https://www.youtube.com/watch?v=6pgORy34BZw

Piotr Tarasek

Kancelaria Prawna Viggen sp. j.

Add comment

OBEJRZYJ ONLINE