Zróżnicowane wymagania
Ogumienie do ciężarówek różni się znacząco, w zależności od tego czy ma być montowane na oś kierującą czy napędową.
Taka ścisła specjalizacja przynosi oszczędność paliwa, bezpieczeństwo i dobre zachowanie na drodze. Czym przede wszystkim różnią się dwa rodzaje ogumienia do aut ciężarowych wyjaśnia Paweł Gruchała z Hankooka. Opony na oś kierowaną (sterującą) mają za zadanie utrzymać i w precyzyjny sposób zmieniać kierunek jazdy, z założenia nie przenoszą sił napędowych. Dlatego mają węższe opasania, o bardziej skomplikowanej budowie, żebrową budowę bieżnika i bardziej miękkie, o większej ścieralności mieszanki gumowe bieżnika, cieńsze ściany boczne, mniej masywną budowę stopek. Muszą wykazywać się dużą odpornością na różnego rodzaju nierównomierne zużycia żeber bieżnika przy różnych obciążeniach osi pojazdu i różnym ciśnieniu powietrza w kołach.
Z kolei gumy na oś napędową mają za zadanie utrzymać kierunek jazdy na wprost i przekazywać siły napędowe. Dlatego posiadają szerokie i bardziej masywne opasania, klockową budowę bieżnika, grube ściany boczne i masywnie zbudowane stopki. Muszą wykazywać się wysoką odpornością na ząbkowanie klocków bieżnika.
Nie wyważamy
Teoria jest taka, że należy wyważać wszystkie koła. Jak przypomina Ireneusz Kotas z Nokiana, sales manager truck and heavy tires Poland, wyważanie na wszystkich osiach pozwala wydłużyć żywotność opon. Poza tym unika się nieprawidłowych zużyć, które użytkownicy zgłaszają w reklamacjach. Niestety, takie wyważanie wiąże się z kosztami, a tych nie wszyscy – ujmując rzecz delikatnie – przewoźnicy chcą ponosić.
Powszechne jest wyważanie na osi sterującej, tego nikt nie unika. Powstaje jednak pytanie, jaką metodę wybrać, tradycyjną z ciężarkami czy proszkową. Marcin Cywiński, marketing manager CVT Continental Opony Polska stawia sprawę jasno. Continental rekomenduje wyważanie z użyciem ciężarków, jako najskuteczniejszy i najpewniejszy sposób w pojazdach użytkowych.
– Przy wyważaniu metodą proszkową ważny przede wszystkim jest stan instalacji doprowadzającej powietrze do kompresora – przestrzega Marcin Cywiński. – Kluczowymi kwestiami są właściwy stan techniczny osuszacza i niedopuszczenie do zawilgocenia powietrza wtłaczanego przez sprężarkę do opony. Wilgoć w powietrzu powoduje zbrylanie się proszku do wyważania, a co za tym idzie może prowadzić do problemów z wyważeniem kół. Może też powodować zatykanie się wentyla. To może sprawić problemy z właściwą obsługą ogumienia np. w czasie monitorowania ciśnienia przez wyspecjalizowane służby.
Azot też nie
Podobnie jak z wyważaniem dzieje się z azotem – koszty. Ireneusz Kotas z Nokiana uważa, że pompowanie azotem ma swoich zwolenników i przeciwników. Jednak w przypadku pojazdów ciężarowych jest mało praktykowane.
Szkoda, bo azot niesie za sobą wiele korzyści. Najważniejsze z nich to: dłuższe utrzymywanie zalecanego poziomu ciśnienia w oponie, gdyż gęstość azotu jest większa niż powietrza; utrzymanie stałego ciśnienia, bowiem azot nie reaguje na temperaturę; przy napompowaniu azotem w oponie występuje mniejsza wilgotność; azot nie wpływa na korozję kordu stalowego – wylicza Janusz Krupa, menadżer marketingu opon użytkowych Polska i Ukraina w Goodyearze.
Inne czynniki
– W transporcie regionalnym występują zupełnie inne czynniki eksploatacyjne niż w długodystansowym – Paweł Gruchała (Hankook) omawia różnice pomiędzy głównymi rodzajami transportu. – Opony w transporcie regionalnym zwykle mają niższe przebiegi niż w długodystansowym. Dzieje się tak dlatego, że w regionalnym występuje znacznie większa ilość manewrów obniżająca przebiegi: przyspieszanie, hamowanie, skręcanie, zawracanie. W długodystansowym opony projektuje się z myślą o długotrwałej eksploatacji z jednostajną prędkością, z małą ilością wymienionych manewrów. Wyzwaniem nie jest sama w sobie długość przebiegu, ale zapewnienie równomiernego zużycia bieżnika przy dużym przebiegu. Zwykle problemy wynikają z niedostatecznego ciśnienia powietrza w kołach w stosunku do obciążeń osi, co powoduje zaburzenie odcisku opony i generowanie nadmiernych, nieregularnie rozłożonych sił w okolicach żeber barkowych bieżników.
To ile przejedziemy?
– Przebieg opony to wypadkowa wielu czynników, najistotniejsze z nich to prawidłowa eksploatacja, oraz kultura jazdy kierowcy – podkreśla Janusz Krupa (Goodyear). – Przestrzeganie zalecanego ciśnienia, monitorowanie stanu ogumienia oraz bieżnikowanie wydłuża cały proces życia opony oraz przekłada się na całościowe, niższe koszty ich użytkowania. Zakładając, że opony ciężarowe są użytkowane i konserwowane prawidłowo, ich przebiegi mogą być długie, np. opony montowane na osi napędowej w swoim całym cyklu mogą osiągnąć nawet 1 mln km.
Powtórzmy, to wynik możliwy do zrealizowania przy ogumieniu z górnej półki i dotyczy wszystkich jego żyć. O interesujących zależnościach wypowiedział się również Artur Posłuszny z firmy ITR CEE, będącej dystrybutorem Yokohamy w Polsce:
– Trudno jednoznacznie określić przebieg ze względu na liczne zmienne. Są to zarówno technologie stosowane przez producentów, jak i odpowiedni montaż czy sposób użytkowania. Ważnym czynnikiem zwiększającym przebieg jest odpowiedni dobór opon zgodnie z ich przeznaczeniem drogowym oraz wskazówkami producenta, co do miejsca montażu. Stopień i szybkość zużycia opony zależy od utrzymywania prawidłowych obciążeń osi. Istotne znaczenie ma kontrola stanu technicznego opon, a także szereg czynników zewnętrznych, począwszy od stylu jazdy kierowcy, warunków drogowych i konserwacji czy sposobu przechowywania. Dla przykładu, w przeprowadzonych przez markę Yokohama testach oponę na oś kierowaną 107ZL sprawdzało sześć flot w czterech krajach. Średni przebieg, aż do głębokości bieżnika 3 mm, dla tego modelu to 260 tys. km, ale różnica pomiędzy najwyższym a najniższym wynikiem wyniosła 110 tys. km.
Co przyniosą kolejne lata?
Coraz częściej mówi się o platooningu, czyli konwojach ciężarówek komunikujących się ze sobą, o samochodach autonomicznych i elektrycznych. Czy wpłynie to na ciężarowe ogumienie? Wydaje się, że na początku nie, ale za pewien czas przemiany będą istotne.
– Konwoje ciężarówek nie są istotnym czynnikiem wpływającym na użytkowanie opon – komentuje Marcin Cywiński, Continental. – Przynajmniej na tym etapie eksploatacji nie widzimy istotnego wpływu. Oczywiście jazda w konwoju redukuje opory, ale są to głównie opory aerodynamiczne. Konwoje mogą pomóc w wydłużeniu przebiegów ogumienia autostradowego. W przypadku pojazdów przyszłości większej zmiany upatrywałbym w zmianie napędu i przejścia z silników spalinowych na elektryczne. To bardzo szybko wpłynie na modyfikację ogumienia ze względu na inną charakterystykę momentu obrotowego oraz masę pojazdów i jeszcze większą wagę oporów toczenia dla pojazdów elektrycznych.
CHARAKTERYSTYKA POPULARNYCH OPON NA OSIE KIEROWANE I NAPĘDOWE
Barum
BF 200 R (oś prowadząca) i BD 200 R (oś napędowa) w rozmiarze 315/70 R 22.5 są przeznaczone do regionalnego i dalekobieżnego transportu dystrybucyjnego. Produkty linii 200 R charakteryzują się wydłużonym okresem eksploatacji a dzięki wzmocnieniu stalowego opasania również znakomitą wytrzymałością. Obie opony gwarantują więc duże przebiegi i bezpieczeństwo jazdy. Dzięki zastosowaniu udoskonalonej mieszanki gumowej i nowej rzeźby bieżnika zapewniają długą eksploatację zarówno na dalekobieżnych trasach, jak i w transporcie regionalnym. Nowa mieszanka bieżnika pozwala na bezpieczne prowadzenie na mokrej nawierzchni przy zachowaniu optymalnej trakcji. BF 200 R wyróżnia homologacja M+S, natomiast BD 200 R oprócz M+S posiada symbol 3PMSF, trzech szczytów górskich i płatka śniegu, co oznacza, że może uzyskać lepsze osiągi na błocie czy śniegu. Bieżnikowalny karkas pozwala na wydłużenie okresu eksploatacji, co wpływa na efektywność kosztową floty.
Bridgestone
R-Steer 002 jest dostępna w rozmiarze 215/75 R 17.5. To nowy produkt klasy premium na oś kierowaną do średnich ciężarówek. Posiada oznaczenie M+S oraz symbol alpejski, co przekłada się na niezawodne osiągi przez cały rok. Zastosowana w niej boczna osłona chroni przed uszkodzeniem boku na skutek kontaktu z krawężnikiem i innymi zagrożeniami na drodze. Dzięki temu właściciele flot mogą liczyć na dłuższą żywotność opony oraz zwiększoną podatność na bieżnikowanie, a tym samym niższe koszty eksploatacji. W R-Steer 002 zastosowano technologię Stone Ejector, która znacząco zmniejsza zaleganie kamieni w bieżniku, a tym samym wpływa na zmniejszenie liczby przebić i innych uszkodzeń. Prostokątny bark opony (Square Shoulder) redukuje nieregularne jej zużycie, a po długim okresie eksploatacji umożliwia bieżnikowanie w technologii Bandag.
R-Drive 002, rozmiar 215/75 R 17.5, została skonstruowana na oś napędową, ma oznaczenie M+S i symbol alpejski. Prostokątny bark, tak samo jak w przypadku R-Steer 002, redukuje jej zużycie, a po długiej eksploatacji umożliwia bieżnikowanie. Wzór bieżnika o niskim zużyciu energii (Low Energy Pattern) umożliwia efektywniejsze sterowanie ruchem klocków bieżnika, co skutkuje zmniejszeniem odkształceń i oporu toczenia, a tym samym redukcją zużycia paliwa. Jednokierunkowy wzór bieżnika szybko rozprasza wodę z centrum opony i prowadzi ją do rowków, zapewniając pełny kontakt bieżnika z mokrym podłożem. W porównaniu do swojej poprzedniczki M729 zapewnia niższy poziom hałasu (72 dB), tym samym większy komfort jazdy. Parametry hamowania na mokrej nawierzchni są porównywalne. Opona została zaprojektowana tak, by umożliwić większy przebieg, co skutkuje niższym kosztem użytkowania na kilometr.
Dunlop
SP346 to opona na oś kierowaną z nowej linii debiutującej w ub.r. Gama rozmiarów: 295/60 R22.5 150/147K (149/146L), 295/80 R22.5 154/149M High Load, 315/70 R22.5 156/150L High Load, 315/80 R22.5 156/150L (154/150M), 385/65 R22.5 160K (158L). Gwarantuje dłuższe przebiegi i niższe zużycie paliwa od poprzedniego modelu SP344, bardzo dobrą trakcję i kontrolę w każdych warunkach. Innowacyjna konstrukcja bieżnika oferuje parametry, za sprawą których ogumienie spełnia surowe regulacje dla unijnej homologacji opon zimowych dla pojazdów ciężarowych, jak również wymagania oznaczenia M+S. Lamele, pogłębione w stosunku do SP344, są kluczowym elementem, bo zwiększają elastyczność bloków bieżnika i umożliwiają wydajniejsze zbijanie śniegu. Konstrukcja lameli i ich gęstość zostały dobrane w taki sposób, aby zapewniać jednocześnie wolne zużycie opony, sprawność zimą i wysoką przyczepność na mokrej nawierzchni. SP346, szczególnie w wersji High Load, pomaga kompensować zwiększone obciążenie przedniej osi, np. osprzętem związanym z normą Euro 6.
SP446 – na oś napędową, rozmiary: 295/60 R22.5 150/147K (149/146L), 295/80 R22.5 152/148M, 315/60 R22.5 152/148L, 315/70 R22.5 154/150L (152/148M), 315/80 R22.5 156/150L (154/150M). Podobnie jak SP346 daje dłuższe przebiegi przy równoczesnym zmniejszeniu zużycia paliwa w porównaniu z poprzednim modelem, SP444. Jednym z najważniejszych elementów dających przewagę pod względem osiągów jest podstawa lameli, która kształtem przypomina kroplę deszczu. Specjalna konstrukcja pomaga spełnić wymogi oznaczeń M+S i 3PMSF, jednocześnie zmniejszając obciążenie spodniej części lameli. Kolejną zaletą lameli jest trwałość w warunkach przewozów regionalnych. Rozmiar bloków bieżnika i szerokość rowków równomiernie rozkłada sztywność bieżnika, co wydłuża przebiegi i zwiększa przyczepność na mokrym. Dodatkową zaletą jest nowa technologia dwuwarstwowa. Zewnętrzna warstwa bieżnika jest wysoce odporna na ścieranie, wewnętrzna zmniejsza opór toczenia dzięki niskiej histerezie. Rozwiązania te wydłużają przebiegi oraz poprawiają efektywność paliwową, utrzymując niskie opory toczenia przez cały okres eksploatacji.
Goodyear
Fuelmax S, na oś sterującą, ma rozmiary: 295/80 R22.5, 315/60 R22.5, 315/70 R22.5, 315/80 R22.5, 355/50 R22.5, 385/55 R22.5, 385/65 R22.5. Fuelmax S 385/55 R22.5 był jedną z pierwszych tego typu oponąna rynku, która uzyskała najwyższą ocenę A pod względem oszczędności paliwa. W ogóle cała linia Fuelmax zapewnia niski opór toczenia, co wprost przekłada się na efektywność paliwową. W oponie Fuelmax S zastosowano między innymi Intelli Max Groove Technology. Optymalizuje ona opór toczenia dzięki „ukrytej” rzeźbie bieżnika wtopionej w oponę. W miarę zużywania się bieżnika, są eksponowane nowe rowki, które pomagają zachować optymalny opór toczenia.
Fuelmax D został skonstruowany na oś napędową. Rozmiary: 295/80 R22.5, 315/60 R22.5, 315/70 R22.5, 315/80 R22.5. Fuelmax D spełnia wymagania stawiane zimówkom, dlatego widnieje na nim zarówno symbol płatka śniegu i trzech szczytów (3PMSF) oraz M+S. Jest to więc naprawdę produkt wielosezonowy. Oprócz tego zaletę stanowi oszczędność paliwa i długie przebiegi.
Hankook
Smart Flex AH31, rozmiary: 295/80 R22.5 (151/148M), 315/70 R22.5 (156/150L), 315/80 R22.5 (156/150L). Całoroczna opona na oś kierowaną, przystosowana do zmiennych warunków na drodze. Konstrukcja o szerokim bieżniku i barku to możliwość przejechania większej liczby kilometrów oraz lepsze prowadzenie. Z kolei trzykierunkowy, wielorowkowy wzór bieżnika to lepsza przyczepność, duży przebieg, zużycie opony pod kontrolą i niższy współczynnik nierównego ścierania.
DL10+ e-cube Max, rozmiary: 315/60 R22.5 (152/148L), 315/70 R22.5 (1524/150L), 315/80 R22.5 (156/150L). Wysokiej klasy opona na oś napędową, na dalekie trasy, odznaczająca się bardzo dobrą przyczepnością i długimi przebiegami. Trójwymiarowe nacięcia zwiększają przyczepność, natomiast rozszerzony blok bieżnika i głęboki rowek zapewniają duży przebieg. Podpora bloków pozwala zapewnić duży przebieg i zarazem niskie opory toczenia.
Michelin
X Multi F, 385/55 R22.5, na oś prowadzącą zapewnia obniżenie kosztów w transporcie regionalnym i ogólnokrajowym oraz wzrost przebiegu nawet o 20 proc. w porównaniu z oponą poprzedniej gamy. Ma bieżnik z gumy nowej generacji, która pozwala na zmniejszenie wysokości bieżnika bez negatywnego wpływu na przebieg opony. Mniej gumy w bieżniku to także jego większa sztywność, a wraz z nim mniejsze przegrzewanie się opony, które działa niszcząco na gumę.
X Multi D, 315/70 R22.5, na oś napędową również obniża koszty transportu regionalnego i ogólnokrajowego oraz oferuje przebieg nawet o 20 proc. większy od poprzedniczki. Michelin w gamie X Multi wprowadził interesujące rozwiązania. Powercoil to technologia oparta na zastosowaniu stalowego kordu nowej generacji o mniejszej masie, ale większej wytrzymałości, co pozwala produkować lżejsze opony przy zachowaniu ich nośności i wytrzymałości. Infinicoil – stalowy kord o długości ok. 400 m nawinięty wzdłuż obwodu toczenia opony; oprócz wzmocnienia konstrukcji zwiększa stabilność opony i trwałość przez cały okres eksploatacji. Regenion to autoregeneracja rzeźby bieżnika, w którym wraz ze zużyciem otwierają się nowe rowki zapewniające przyczepność, trakcję i bezpieczeństwo przez całą eksploatację. A Carbion oznacza bardziej jednorodną mieszankę gumy bieżnika powstającą w innowacyjnym procesie łączenia składników w fazie płynnej; zwiększa przebieg i obniża opór toczenia dla większej oszczędności paliwa.
Nokian
E-Truck Steer, 295/80 R22.5, 315/70 R22.5, 315/80 R22.5. Opona Nokian E-Truck Steer została zaprojektowana z myślą o całorocznym użytkowaniu na osiach prowadzących w ciężarówkach oraz autobusach przeznaczonych do jazdy na długich i średnich dystansach. Zastosowany w niej nowy rodzaj zygzakowatych rowków zapobiega gromadzeniu się kamyków w bieżniku, podczas gdy system lameli Spiral Sipe System zwiększa przyczepność na wszystkich nawierzchniach. Bieżnik zużywa się równomiernie, co przekłada się na bardzo wysoki przebieg.
E-Truck Drive, 295/80 R22.5, 315/70 R22.5, 315/80 R22.5. Całoroczna opona na oś napędową zaprojektowana z myślą o długich i średnich dystansach. Skutecznie działający wzór bloków opony oraz otwarty układ środkowej części bieżnika zapewniają bardzo dobrą przyczepność.
Semperit
Runner D2 to opona na oś napędową, w rozmiarze 315/80 R22.5, opracowana pod kątem eksploatacji zarówno w transporcie regionalnym, jak i długodystansowym. Dzięki udoskonalonej budowie bieżnika umożliwia wysokie przebiegi oraz niższe zużycie paliwa. Co więcej, wzmocniony bark zapewnia bardzo dobrą ochronę przed mechanicznymi uszkodzeniami i poprawia wytrzymałość opony. Podobnie jak w pozostałych modelach
z gamy Runner, w D2 zastosowano bieżnikowalny karkas. Runner D2 został wyróżniony za konstrukcję w konkursie Red Dot Design Award.
Yokohama
Blu Earth 110L – na oś kierowaną pojazdów ciężarowych poruszających się po autostradach, 315/60 R22.5 154/148L oraz 355/50 R22.5 156L. Zapewnia bardzo dobrą przyczepność, skracając drogę hamowania i zwiększając sterowalność, także na mokrej nawierzchni. W produkcji wykorzystano elementy innowacyjnej technologii Blu Earth, stosowanej w oponach wysokiej wydajności do pojazdów osobowych i sportowych, dzięki którym model jest wyjątkowo trwały i zużywa się w sposób równomierny uzyskując długie przebiegi. Model wyróżnia solidna konstrukcja – perfekcyjnie równe, bezzłączeniowe opasanie zwiększa wytrzymałość barku i zapobiega nierównomiernemu zużyciu. Bieżnik z opatentowanym układem rowków CPES (Contact Pressure Equaliser Sipe) zapewnia optymalną powierzchnię styku z nawierzchnią.
107ZL – na oś kierowaną ciężarówek do eksploatacji na autostradach, w rozmiarach 295/80 R22.5, 315/70 R22.5, 315/80 R22.5. W jej produkcji zastosowano innowacyjne rozwiązania technologii Zenvironment, takie jak alternatywna metoda mieszania składników gumy oraz nowa konstrukcja bieżnika i karkasu, zapewniające zwiększoną trwałość, dłuższe przebiegi i niższe zużycie paliwa. Nowo opracowana mieszanka karkasu zwiększa jego żywotność przy wielokrotnym bieżnikowaniu, a sześciożebrowa konstrukcja bieżnika sprawia, że opona ma bardzo dobre parametry. Model ten został wyposażony w ponad 6000 rowków lamelek, gwarantujących odprowadzenie wody i równomierne zużycie.
T&M nr 9/2017
Tekst: Jacek Dobkowski
Add comment