Oleje do maszyn budowlanych
Kombinacja jakości i ceny. O wyborze oleju silnikowego, przekładniowego, czy hydraulicznego do maszyny budowlanej decyduje kilka czynników, a zwłaszcza kombinacja jakości, odpowiadającej wymaganiom producentów sprzętu, i ceny.
Istotne znaczenie może mieć to, czy sprzęt jest obsługiwany przez firmę serwisową, która często proponuje lub narzuca „swoje” oleje. Jeżeli maszyny są serwisowane samodzielnie przez użytkownika, głównym kryterium staje się cena przy spełnieniu warunku, że olej jest dopuszczony dla danej maszyny – uważa Bogusław Borek, menadżer produktu oleje przemysłowe i motoryzacyjne Petro-Canada.
Przemysław Niedzielski, kierownik produktu Orlen Oil dodaje: – Oczywiście aspekt cenowy jest niezwykle istotny, aczkolwiek coraz większa grupa klientów zwraca uwagę na zalecenia producenta danej maszyny czy urządzenia, w szczególności przy nowych maszynach, które zapisane są w instrukcjach eksploatacji. Bardzo częstym zjawiskiem jest również dobór oleju na zasadzie zamiennika dotychczasowego środka smarnego przy uwzględnieniu klasy jakości, lepkości oraz wymaganych aprobat i dopuszczeń.
Agata Koźmińska, menadżer ds. marketingu Fuchs Oil Corporation (PL) podkreśla kwestię kosztów. Większość kosztów użytkowania maszyn budowlanych jest związana ze spalaniem ON oraz serwisem. Pomiędzy olejem a zapotrzebowaniem maszyny na paliwo, oraz zużywaniem się jej elementów jest bezpośredni związek. Z tego względu wielu użytkowników sprzętu budowlanego po nabyciu pewnego doświadczenia w dziedzinie środków smarnych wybiera produkty klasy premium. Po prostu po wykazaniu zalet tego typu olejów, jasne staje się, że długoterminowo to się opłaca. Poza tym często użytkownicy starają się dobrać produkty w sposób umożliwiający racjonalizację gospodarki magazynowej. Jest to szczególnie łatwe, gdy oleje mają taki skład fizyko-chemiczny, że spełniają wiele norm.
Dla znacznej części użytkowników liczy się marka. Część ludzi po prostu obawia się zmienić produkt na inny. Jest to zrozumiałe, warto jednak poświęcić chwilę na analizę poprawności dobranych środków smarnych.
– Wybór jest mocno uzależniony od wieku maszyny – uważa Przemysław Szczepaniak, doradca ds. olejów samochodowych, Exxon Mobil Poland. – Klienci posiadający nowsze maszyny budowlane z reguły kierują się rekomendacjami producenta sprzętu lub informacjami uzyskanymi w autoryzowanym serwisie. Istnieje obawa utraty gwarancji – najczęściej nieuzasadniona, bo stosowanie oleju innej marki niż olej opatrzony logo producenta maszyny jest możliwe, pod warunkiem, że spełnia normy określone w książce serwisowej. Wraz z rosnącym wiekiem maszyny coraz większy udział w decyzji zakupowej mają rekomendacje serwisantów, znajomych, przywiązanie do marki olejowej, ale także szukanie oszczędności. Cena oleju potrafi mieć duże znaczenie, ale osoby o większej wiedzy technicznej na temat środków smarnych z pewnością wybiorą produkty tylko renomowanych marek. Bo konsekwencje użycia oleju silnikowego niskiej jakości są zbyt kosztowne i nie warte podejmowania ryzyka.
Piotr Pyrka, technical manager Poland marki Motul uzupełnia, że duże znaczenie przy wyborze oleju ma dostępność i logistyka, a przede wszystkim czas dostawy. Te parametry pozostają niezależne od ceny czy jakości.
Kiedy wielofunkcyjne
Niektóre oleje mogą być stosowane jako przekładniowo-hydrauliczne, a inne nadają się do wszystkiego, czyli również do silników. Kiedy warto decydować się na takie uniwersalne? Generalnie raczej w starszych maszynach, gdyż w nowszych okazuje się to niemożliwe z powodu ich zaawansowania technicznego.
– Stosowanie olejów wielofunkcyjnych jest rozsądne tylko gdy olej charakteryzuje się jakością wymaganą dla poszczególnych układów – lapidarnie wyjaśnia Piotr Aduła z biura marketingu Lotos Oil.
Eksperci Fuchsa precyzują, że stosowanie wielofunkcyjnych olejów typu STOU ma szczególnie sens w pojazdach z silnikami starszych typów, nie wyposażonych w zaawansowane systemy oczyszczania spalin. Jest to związane z tym, że do najnowszych silników receptura musi być taka, aby olej po spaleniu nie emitował nadmiernej ilości popiołu siarczanowego, siarki oraz fosforu. Obecne oleje STOU, jako wykonane w tradycyjnych technologiach, nie spełniają tego wymagania. Dlatego do najnowszych silników stosuje się oleje typowo silnikowe. Można natomiast stwierdzić, że produkty przeznaczone do silników pojazdów ciężarowych nadają się do maszyn budowlanych. Po prostu, w tym obszarze, nazywanym często silnikami „HD”, konstrukcje są zbliżone.
Przekładniowe i hydrauliczne
Spytaliśmy ekspertów, na czym polega postęp w przypadku płynów do przekładni i hydrauliki.
– Nowoczesne oleje przekładniowe czy hydrauliczne są poddawane takiej samej próbie jak silnikowe, czyli próbie ekologii i ekonomii – mówi Piotr Pyrka z Motula. – Ciągle silnym bodźcem są wymagania klientów, czyli koszty obsługi, na które niebagatelny wpływ ma czas wymiany środków smarnych. Rozwiązaniem tych dwóch wymogów są nowoczesne, zaawansowane technologie bazowych olejów syntetycznych, dodatków przeciwzużyciowych i niska lepkość płynów roboczych zmniejszająca opory ruchu silnika, przekładni czy innych układów.
W przypadku olejów typowo hydraulicznych specjaliści Fuchsa od wielu lat rekomendują produkty wyższej klasy HVLP, nawet gdy wymaganiem producenta maszyny jest klasa HLP. Specyfiki HVLP, oprócz podwyższonego wskaźnika lepkości, mogą charakteryzować się znaczną liczbą dodatków przeciw pienieniu się, niezmiernie istotnych z punktu widzenia pracy hydrauliki. Wyższy wskaźnik lepkości oraz więcej dodatków antypiennych to w praktyce szybsze działanie układu.
Przemysław Niedzielski (Orlen Oil) zwraca uwagę na zastosowanie olejów hydraulicznych w bardzo niskich temperaturach pracy oraz o ekstremalnie niskich temperaturach krzepnięcia, około minus 60 stopni Celsjusza. Produkty takie mogą być wykorzystywane w miejscach, gdzie amplitudy temperatur są bardzo duże, a wymagania stawiane przed środkiem smarnym podwyższone w stosunku do podstawowych produktów.
– Nieustanne działania legislacyjne na rzecz ochrony środowiska naturalnego oraz wzrost zainteresowania produktami z oznaczeniem Eco-labels sprawia, że rośnie zapotrzebowanie na biodegradowalne oleje hydrauliczne – dodaje Przemysław Niedzielski. – Mogą one znaleźć zastosowanie w rezerwatach, parkach narodowych oraz w pobliżu wód powierzchniowych.
Jeszcze inny, ciekawy aspekt przytacza Bogusław Borek (Petro-Canada). Otóż kiedyś olej hydrauliczny był produktem „wysoce zamiennym”, który miał niewielki wpływ na pracę urządzeń. Pękające węże, przecieki, wycieki sprawiały, że taki olej musiał być stale uzupełniany. Z tych powodów był często stosowany najtańszy produkt. Oleje wysokiej jakości, o wysokim wskaźniku lepkości przeznaczone były na specjalne „okoliczności” pracy w ekstremalnych zakresach temperatur. Takie podejście ulega jednak zdecydowanej zmianie. Powszechna staje się świadomość, że wyższej jakości olej zapewnia lepszą pracę i lepsze osiągi maszyn. Jest to ściśle związane z rozwojem technicznym sprzętu.
Rynkowe szacunki
Nie ulega wątpliwości, że oleje do maszyn budowlanych gwarantują coraz dłuższą pracę między wymianami. Dzieje się tak dzięki coraz bardziej zaawansowanym komponentom, przede wszystkim syntetycznym olejom bazowym i dodatkom uszlachetniającym.
Trudno uchwycić wielkość sprzedaży, z uwagi chociażby na stosowanie tych samych produktów do silników ciężarówek i maszyn budowlanych. Autorzy ostatniego, rocznego raportu POPiHN (Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego) wskazują, że motoryzacyjne oleje przekładniowe tworzą 4,62 proc. rynku obliczonego na ponad 232 tys. ton. Proste przemnożenie daje niespełna 11 tys. ton. Z kolei wielosezonowe oleje do silników ciężarowych to 15,32 proc., a więc ponad 35 tys. ton.
Charakterystyki popularnych olejów do maszyn budowlanych
Fuchs
Olej silnikowy Titan Truck Plus SAE 15W-40: wysokiej jakości, przeznaczony do szerokiej gamy silników Diesla i benzynowych. Opracowany specjalnie do mocno obciążonych silników wysokoprężnych w pojazdach użytkowych. Bardzo dobrze zabezpiecza przed zużyciem ściernym i korozją. Zapewnia zmniejszenie zużycia oleju. Specyfikacje: ACEA E7, API CI-4/SL, Global DHD-1, Cat ECF-1a/ECF-2. Dopuszczenia: Cummins CES 20076/7/8, Detroit Diesel 93K215, Deutz DQC III-10, Mack EO-N, MAN M 3275-1, MB 228.3, MTU 2, Renault RLD/RLD-2, Volvo VDS-3.
Olej przekładniowy Titan Gear LS SAE 90 – wysokiej jakości produkt typu LS do osi pojazdów użytkowych oraz osobowych z mechanizmami różnicowymi z lub bez zwiększonego tarcia. Zapewnia prawidłową temperaturę w skrzyni biegów, chroni przed zużyciem i korozją. Specyfikacja API GL-5, dopuszczenia: ZF TE-ML 05C, 12C, 16E, 21C, rekomendacje Fuchs: MIL-L-2105 D, Ford M2C104-A, John Deere JDM J 11 F, Liebherr, NH 520 D, Volvo 97310.
Olej wielofunkcyjny Titan UTTO Pro. Przeznaczony do przekładni, osi oraz układów hydraulicznych, zapewniający lepszą ochronę przed zużyciem. Jest wytrzymały na obciążenia termiczne, bardzo odporny na utlenianie, a także zapewnia niezawodne parametry układu nawet w bardzo niskich temperaturach otoczenia. Specyfikacje: API GL-4, SAE J 306: 75W-80, SAE J 300: 5W-20, dopuszczenie Volvo WB 101, oraz liczne rekomendacje Fuchsa, m.in. Allison C-4, Case MS 1207/1209/1210, Komatsu AXO 80 (KES 07.866), Kubota UDT Fluid, ZF-TE ML 03E, 03F, 05F, 06K.
Lotos
Olej silnikowy Turdus Powertec 1100 SAE 15W-40 to zaawansowany technologicznie produkt typu SHPD (Super High Performance Diesel) o obniżonej zawartości SAPS. Charakteryzuje się zawartością siarki nie większą niż 0,4 proc., fosforu nie większą niż 0,12 proc. oraz popiołów siarczanowych nie przekraczającą 1 proc. Przeznaczony głównie do wysokoobciążonych silników diesla samochodów ciężarowych Euro 5 i nowszych wymagających oleju klasy ACEA E9. Poza tym: API CJ-4, Deutz DQC III-10 LA, MAN M 3575, MB 228.31, MTU 2.1, Renault RLD-3, Volvo VDS-4.
Olej przekładniowy Titanis Super GL-5 SAE 75W-90. Został skomponowany w oparciu o syntetyczne oleje bazowe i odpowiednio dobrany zestaw dodatków uszlachetniających o wielofunkcyjnym działaniu. Przeznaczony do stosowania w przekładniach, w tym hipoidalnych, samochodów i innych pojazdów mechanicznych pracujących w skrajnie trudnych warunkach, w szerokim zakresie temperatur otoczenia, gdzie jest wymagany olej klasy API GL-5 lub GL-4 i lepkości SAE 75W-90. MAN 341 Z2/341 E3/342 M3, MB 235.8, ZF TE-ML 02B, 05B, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21B.
Olej hydrauliczno-przekładniowy Gerax TKD przeznaczony jest do skrzyń biegów, układów przenoszenia mocy oraz układów hydraulicznych ciągników i ładowarek. Produkowany z głęboko rafinowanych, odparafinowanych i hydrorafinowanych olejów mineralnych otrzymywanych z przeróbki ropy. Zawiera odpowiednio dobrany zestaw dodatków uszlachetniających o działaniu przeciwkorozyjnym, przeciwutleniającym i przeciwzużyciowym. Allison C-4 (Allison No 22022495), Caterpillar TO-4, Komatsu Dresser (Komatsu American) REA H-4542, Komatsu Dresser HMS- B21-0006.
Mobil
Olej silnikowy Delvac MX ESP 15W-40 to najwyższej jakości środek do silników Diesla. Przyczynia się do przedłużenia żywotności silnika w najbardziej wymagających warunkach eksploatacji, zapewniając wyjątkowe osiągi nowoczesnych, wysokoobciażonych silników o niskiej emisji spalin, w tym wyposażonych w recyrkulację spalin EGR, filtry cząstek stałych DPF i katalizatory utleniające DOC. Spełnia lub przekracza następujące normy przemysłowe i produkcyjne: ACEA E7, E9, API CJ-4, Caterpillar ECF-3, Cummins CES 20081, JASO DH-2, Renault RLD-3.
Olej przekładniowy Mobillube 1 SHC 75W-90. Syntetyczny, najwyższej jakości, z najnowszymi dodatkami uszlachetniającymi. Do stosowania w wysokoobciążonych mechanicznych skrzyniach biegów i mostach napędowych, które wymagają olejów o doskonałych własnościach przenoszenia obciążeń, sprawdzających się w szerokim zakresie temperatur otoczenia oraz wszędzie tam, gdzie mogą występować przeciążenia lub obciążenia udarowe. Wyróżnia się stabilnością termiczną, wyjątkowo niską temperaturą płynięcia, właściwościami w niskich temperaturach. API GL-5/MT-1, Scania STO 1.0, ZF TE-ML 07A.
Olej hydrauliczno-przekładniowy Mobilfluid 426 to wielofunkcyjny produkt wysokiej jakości. Zastosowanie: wysokoobciążone skrzynie biegów, mechanizmy różnicowe, przekładnie główne, systemy sterowania hydraulicznego, przekaźniki mocy, hamulce mokre, wały odbioru mocy, napędy hydrostatyczne, również w maszynach roboczych w budownictwie, rolnictwie, w kamieniołomach. Pozwala na pełne wykorzystanie osiągów maszyn. API GL-4, Caterpillar TO-2, CNH MAT 3505/MAT 3525, FNHA-2-C-201.00, John Deere J20C.
Motul
Olej silnikowy Tekma Mega X LA 10W-40. Olej Technosynthese specjalnie opracowany do najnowszej generacji silników maszyn budowlanych i rolniczych, samochodów ciężarowych, autobusów, silników stacjonarnych. Nadaje się do doładowanych diesli z bezpośrednim wtryskiem spełniających wymagania Euro 2, Euro 3, Euro 4, Euro 5, Euro 6 wyposażonych w zawory EGR oraz/lub układy SCR, a także do pojazdów z filtrami cząstek stałych DPF wymagających oleju low SAPS. ACEA E6, E7, API CI-4, Mack EO-N, MB 228.51, Renault RLD-2, RXD/RGD, Volvo VDS-3.
Olej przekładniowy 90 PA to produkt mineralny z dodatkiem uszlachetniaczy Stick-Slip do tylnych mostów, przekładni głównych i zwalniających oraz innych przekładni z blokadami mechanizmu różnicowego. Szczególnie przeznaczony do przekładni maszyn budowlanych i sprzętu rolniczego, w których są elementy trące a producent zaleca stosowanie oleju klasy API GL-5 LS lub GL-4 LS (Limited Slip). Doskonała stabilność warstwy smarnej zmniejsza tarcie i zużycie nawet w ekstremalnych warunkach eksploatacyjnych. API GL-4/GL-5, MIL-L-2105D,
Olej przekładniowo- hydrauliczny TRH 97, klasy UTTO (Universal Tractor Transmission Oil). Mineralny, specjalnie opracowany do przekładni maszyn rolniczych, budowlanych czy quadów wyposażonych w mokre hamulce i/lub układy hydrauliczne. Skrzynie biegów, tylne osie, siłowniki hydrauliczne, przekładnie hydrostatyczne. Doskonała ochrona mocno obciążonych przekładni i układów hydraulicznych. Szczególnie zalecany do maszyn następujących producentów: Case Same, Claas, Harvester, International, John Deere, Massey Ferguson, New Holland/Ford/Fiat Agri, Renault.
Orlen Oil
Olej silnikowy Platinum Ultor Plus 15W-40. Mineralny, wielosezonowy, nowej generacji, typu SHPD (Super High Performance Diesel). Przystosowany do pracy w najbardziej obciążonych silnikach wysokoprężnych w sprzęcie budowlanym, ciężarówkach, autobusach. Gwarantuje maksymalną moc w ekstremalnych warunkach, zmniejszenie zużycia paliwa i oleju, czystość silnika, dzięki utrzymywaniu sadzy w zawiesinie. ACEA E3, E5, E7, API CG-4, CH-4, CI-4, Avia - typ silnika: 712, D407, D421.76, D421.85, Cummins CES 20078, Mack EO-N, MAN M 3275-1, MTU 2, Tedom 258-3, Volvo VDS-3.
Olej przekładniowy Platinum Gear GL-5 85W-90 – mineralny, zapewniający bardzo dobre własności smarne, przeciwrdzewne, wysoką odporność na utlenianie, wysoką zdolność do przenoszenia obciążeń. Dzięki dodatkom AW i EP zapewnia bardzo dobre własności przeciw zużyciu i przeciw zatarciu. Przeznaczony do tylnych mostów oraz przekładni pojazdów pracujących w trudnych warunkach, tj. przy dużych prędkościach i małym momencie obrotowym oraz przy małych prędkościach i dużym momencie obrotowym. API GL-5, MAN 342 M1, MB 235.0, MIL-L-2105D, Voith 3.325-339, Volvo 97310, 97316, ZF TE-ML 05A, 07A, 16B, 16C, 16D, 17B, 19B, 21A.
Oleje hydrauliczne Hydrol L-HM/HLP 46. Środki do hydrostatycznych układów hydraulicznych, produkowane w oparciu o wysokojakościowe mineralne oleje bazowe oraz pakiet dodatków uszlachetniających poprawiających własności przeciwzużyciowe, przeciwkorozyjne i przeciwutleniające. Są przeznaczone głównie do wysokoobciążonych układów przeniesienia siły oraz napędu i sterowania hydraulicznego. ISO VG 46, Atlas Copco, Bosch Rexroth RE 90220-01, Denison Hydraulics HF2/HF1/HF0, DIN 51524 cz.2, Ferrit, MAG/Cincinnati Machine P-70, Ponar-Silesia, Zetor (Proxima, Proxima Plus, Proxima Power, Forterra).
Petro-Canada
Olej silnikowy Duron-E 15W-40 to przede wszystkim wysoce skuteczna dyspersja sadzy. Wykazuje bardzo dobre właściwości chroniące silnik podczas zimnego rozruchu, zmniejsza jego zużycie oraz potrzebę dolewania oleju. Jest odporny na temperatury w niskoemisyjnych silnikach, zgodnych z wymogami ochrony środowiska `07 EPA. Testy wykazały zdolności wydłużania okresów pomiędzy wymianami w surowych warunkach pracy. ACEA E9-08, API CJ-4, Cummins CES 20081, Detroit Diesel Power Guard 93K218, Mack EO-O PP, MAN M 3275-1, MB 228.31, MTU 2.1, Renault RLD-3, Volvo VDS-4.
Produro TO-4+ to nowoczesna linia olejów przekładniowo-hydraulicznych, zaprojektowanych z myślą o ciężkim sprzęcie budowlanym (specyfikacja Caterpillar TO-4). Bardzo dobra do wysokoobciążonych przekładni głównych, hydrauliki oraz hamulców mokrych, gdzie pożądane są oleje jednozadaniowe. Gwarantuje efektywne smarowanie, wydłużone okresy między wymianami, większą trwałość przekładni zębatych. Przyczynia się do zmniejszenia kosztów utrzymania i zwiększenia niezawodności sprzętu. API GL-3, Allison C-4, Caterpillar TO-2, TO-4, Komatsu, ZF TE-ML 03, 3C.
Oleje hydrauliczne Hydrex MV (32, 46, 68) odznaczają się zaawansowaną formulacją i długim okresem eksploatacji. Zaprojektowane do stosowania w układach hydraulicznych pracujących w szerokim zakresie temperatur. Ich podstawą są najwyższej czystości (99,9 proc.) oleje bazowe z opatentowanego procesu oczyszczania HT. W wyniku usunięcia zanieczyszczeń oraz blendingu ze specjalistycznymi dodatkami uszlachetniającymi dłużej zachowują właściwości świeżego oleju. Eaton E-FDGN-TB002-E, Denison HF-0, Fives Cincinnati P-68 (MV 32) oraz P-70 (MV 46).
Tekst: Jacek Dobkowski
T&M nr 11/2016
Add comment