Maszyny pierwszego wyboru

Średniej wielkości koparki gąsienicowe to podstawowe maszyny na wielu placach budów.

Producenci zgodnie komunikują, że nowe modele cechuje uniwersalność, są wydajne, zużywają mniej paliwa niż koparki poprzednich generacji. Ponadto mniej zanieczyszczają środowisko i zapewniają wyższy komfort obsługi. Segment koparek gąsienicowych to jedna z ważniejszych części rynku maszyn budowlanych. Co rusz pojawiają się na rynku tych maszyn nowe modele. W rankingach sprzedażowych, tak w przypadku koparek nowych, jak i „z drugiej ręki” brylują od lat te same marki.

CAT – siła technologii

Dostawcy koparki Cat 323 przekonują, że nowoczesne technologie ograniczają koszty serwisowania nawet o 15 proc. a zużycie paliwa o 20 proc. Filtr powietrza doprowadzanego do silnika ze zintegrowanym elementem wstępnym może pracować dwukrotnie dłużej, w porównaniu z filtrami powietrza z uszczelnieniem promieniowym. Zawory spustowe umożliwiają zachowanie czystości oleju podczas wymiany filtra, a czas eksploatacji wynosi 3 tys. godzin (o 50 proc. więcej niż w przypadku filtra o starszej konstrukcji). Zwraca uwagę ochrona podzespołów hydraulicznych przy niskich temperaturach. Funkcja automatycznego rozgrzewania przyspiesza nagrzewanie oleju hydraulicznego, a układ paliwowy zabezpieczono przed zanieczyszczeniem trójpoziomową filtracją.

Cat 323 posiada standardowo układ Cat Grade 2D umożliwiający wskazywanie terenu prac oraz używanie przyrządów laserowych. Pozwala ustawić żądany kąt łyżki i automatycznie utrzymać kąt podczas ukosowania, poziomowania, tworzenia dokładnych nachyleń czy kopania rowów (funkcja Bucket Assist). Utrzymuje też gąsienice przy ziemi podczas podnoszenia i trudnego kopania z użyciem funkcji Boom Assist. Seryjnie montowany jest system ważenia Cat Payload. Korzystając z portu USB monitora, można pobrać wyniki jednej zmiany z maksymalnego okresu 30 dni roboczych, co pozwala śledzić postępy bez konieczności łączenia z internetem czy subskrybowania usługi VisionLink. Standardowa funkcja Product Link udostępnia na żądanie lokalizację, roboczogodziny, zużycie paliwa, wydajność, czas bezczynności, kody diagnostyczne i inne dane maszyny za pośrednictwem interfejsu on-line (VisionLink). Praktycznym rozwiązaniem jest automatyczny mechanizm zatrzymywania młota hydraulicznego (ostrzega po 15 sek. ciągłego uderzania, a po 30 sek. zatrzymuje młot, aby zapobiec zużywaniu się osprzętu oraz koparki). Elastyczne mocowania zmniejszają poziom drgań kabiny nawet o 50 proc. w porównaniu do wcześniejszych modeli.

W kabinie Cat 323 montowany jest 8-calowy monitor dotykowy o wysokiej rozdzielczości lub opcjonalny monitor dotykowy o przekątnej 10 cali oraz pokrętło sterujące umożliwiają szybką nawigację. Breloczek umożliwia proste uruchamianie silnika jednym przyciskiem, bez konieczności używania kluczyka. Cat PL161 Attachment Locator to urządzenie Bluetooth, które ułatwia wyszukiwanie osprzętu oraz innych narzędzi. Za pomocą pokładowego czytnika na telefonie można automatycznie zlokalizować urządzenie. Poruszanie się koparką ułatwia opcja Cat Stick Steer. Zamiast angażować dwie dłonie lub stopy do operowania dźwigniami albo pedałami, wystarczy nacisnąć przycisk, a następnie jedną dłonią sterować jazdą i skręcaniem. Do dyspozycji są wersje kabiny, Deluxe i Premium.

JCB - seria X z ambicjami

Kilka lat temu swą premierę miała seria X koparek gąsienicowych firmy JCB. Od tego czasu pierwsze modele najbardziej popularnego w naszym kraju zakresu o masach roboczych 22 i 23 t, czyli 210X i 220X znalazły już wielu nabywców w naszym kraju. – Najchętniej wybieraną przez osoby wykonujące roboty ziemne zawsze były koparki o masie 13-16 t. Na placu budowy te maszyny to prawdziwe woły robocze: kopią fundamenty, wylewają beton, sortują gruz i żwir, a także układają asfalt – mówił Tim Burnhope, dyrektor ds. innowacji i rozwoju, JCB.

W 2021 r. wprowadzono na rynek model 245XR o masie roboczej ponad 25 t, który nawiązuje budową i gabarytami do starszych modeli JZ235, natomiast siłą i możliwościami do JZ255. Maszyna posiada o 2 t cięższą przeciwwagę od modelu 220X, ale to konstrukcja o zredukowanej długości, tylna przeciwwaga jest o 40 proc. krótsza niż modelu 220X, odległość od osi obrotu do tylnej skrajnej krawędzi to 1,72 m. Dla poprawy widoczności przeniesiono ciąg komunikacyjny na górę nadwozia, zredukowano schowki w schodach, przez co uzyskano bardziej cofniętą boczną zabudowę. Każdy model serii X jest nową konstrukcją, nie opiera się na założeniach konstrukcyjnych poprzedniego modelu, jest zaprojektowany od nowa. Sporym zmianom poddano układ hydrauliczny, który jest zasilany pompami Kawasaki najnowszej generacji, współpracującymi z rozdzielaczami Kayaba. Główne zawory sterujące są o kilkanaście procent większe od poprzedników, a newralgiczne przewody hydrauliczne są większe o jedną czwartą.

Wprowdzając na rynek model 245XR JCB celowało w rynkowy obszar przeznaczony dla dużych, wysokowydajnych, ale kompaktowych koparek. Model 245XR jest o 40 proc. krótszy z tyłu niż jego konwencjonalny brat, 220X, bez utraty parametrów roboczych jak siła skrawania czy udźwig. Przeciwwaga w najmniej korzystnym położeniu (obrót nadwozia o 90 st. względem osi wzdłużnej) wystaje o 22 cm poza obrys podwozia na najwęższych gąsienicach. 245XR napędzana jest przez poprzecznie umieszczony silnik JCB DieselMax 448.Ta 4,8-litrowy jednostka dostarcza moc 129 kW (173 KM). Już przy 1,5 tys. obr./min. dostępny jest maksymalny moment obrotowy wynoszący 690 Nm. Silnik pozbawiony jest zaworu EGR, a turbosprężarka posiada uproszczone, elektroniczne sterowanie. Silnik bezpośrednio napędza pompy hydrauliczne. JCB wykorzystało dwie bliźniacze pompy osiowo-tłokowe Kawasaki o maksymalnej wydajności 2 x 228 l/min. Każda maszyna posiada komplet zewnętrznych linii hydraulicznych. JCB 245XR jest dostępna w zróżnicowanych konfiguracjach, np. podwozie LC jest dostępne z płytami gąsienicowymi o szerokości 600, 700, 800 lub 900 mm. Istnieje również możliwość wyboru solidnego lemiesza spycharkowego. Rozstaw podwozia wynosi 2,39 m, co w połączeniu z płytami gąsienicowymi o szerokości 600 mm pozwala zmieścić się w 3 m szerokości transportowej. Jeśli chodzi o wyposażenie koparki, w JCB istnieje wybór pomiędzy wysięgnikiem typu mono, a hydraulicznie regulowanym wysięgnikiem z tylnym siłownikiem regulacyjnym, znanym również jako wysięgnik TAB (Triple Articulated Boom). Te dwa elementy można połączyć z ramieniem o długości 2,4 lub 3 m. Zastosowanie monoboomu i 3-metrowego ramienia pozwala osiągnąć wysokość wysięgu 10,7 m, zasięg na poziomie gruntu to 9,8 m, a głębokość kopania przekracza 6,6 m. Minimalny promień obrotu przodu wynosi 2,35 m. Dzięki wysięgnikowi TAB promień wahań wynosi tylko 2,2 m.

W koparkach serii X, JCB montuje jedną z największych i najcichszych kabin na rynku. Ma metrową szerokość i kubaturę 2,86 m sześc. Jest o ponad 15 proc. większa od swojej poprzedniczki, która występowała w modelach JS czy JZ.

Develon – koparkowa inteligencja

DX225LC-7X to „inteligentna” koparka marki Develon (wcześniej Doosan). Masa robocza maszyny przekracza 23 t, standardowa łyżka ma poj. 1,28 m sześc. Standardowa głębokość kopania to 6,59 m, zasięg niemal 10 m. Napęd stanowi fabryczny diesel o mocy 174 KM. Model wyposażono standardowo w kilka nowych funkcji, wśród nich w pełni elektryczne sterowanie układem hydraulicznym (FEH). W modelu DX225LC-7 oraz pozostałych średnich koparkach serii DX-7 wprowadzono udoskonalenia w zakresie sterowności maszyny, uniwersalności, wygody operatora, czasu pracy i zwrotu z inwestycji, z silnym naciskiem na większą wydajność i trwałość. Poza systemem FEH, model DX225LC-7X oferuje; wbudowany system sterowania maszynami 2D, półautomatyczny system sterowania pracą koparki 2D, odbiornik laserowy, wirtualną ścianę E-Fence, system ważenia. Technologia w pełni elektrycznego sterowania układem hydraulicznym (FEH) przypomina system D-Ecopower VBO (virtual bleed off), który teraz stanowi część standardowego modelu DX225LC-7 oraz wszystkich koparek gąsienicowych tej marki, począwszy od DX350LC-7 i modeli wyższych. W efekcie FEH jest systemem VBO bez przewodów ciśnienia sterującego. Dżojstiki i pedały są sterowane w pełni elektrycznie, ale sposób ich działania przypomina sterowanie hydrauliczne. W systemie FEH sygnał elektryczny jest wysyłany do centralnego sterownika, dzięki czemu jest bardziej precyzyjny i szybciej dostarcza potrzebnych informacji. Dzięki dostarczeniu dokładnej ilości potrzebnego oleju eliminowane są ciśnienie zwrotne i straty energii. Ponieważ system nie wykorzystuje ciśnienia sterującego, oszczędzana jest energia, a tym samym paliwo. W porównaniu z D-Ecopower VBO system FEH oferuje 8-procentową oszczędność paliwa. Jest to dodatek do 7-procentowego zmniejszenia zużycia paliwa, które już osiągnięto w modelu DX225LC-7 w porównaniu z modelem poprzedniej generacji DX225LC-5. Zintegrowany system sterowania w DX225LC-7X wykorzystuje czujniki zamontowane z przodu i na korpusie, aby rozpoznawać położenie urządzeń roboczych i informować o tym operatora (operator otrzymuje informację zwrotną w postaci sygnałów dźwiękowych i elementów graficznych). To umożliwia lepszą kontrolę nad maszyną w odniesieniu do zamierzonego lub zaprojektowanego kierunku jazdy. Dzięki odbiornikowi laserowemu system zawsze otrzymuje punkt odniesienia, nawet gdy maszyna zmieni pozycję, bez konieczności resetowania go przez operatora przy każdym przemieszczeniu maszyny. DX225LC-7X dostarczana jest ze skalibrowanymi czujnikami. Obowiązkiem użytkownika jest skalibrowanie używanych łyżek (zajmuje ok. godzinę i nie wymaga dodatkowych narzędzi).

Główne funkcje sterowania pracą koparki to: wspomaganie niwelacji i wspomaganie pracy łyżki; sterowanie obrotem – wspomaganie obrotu i limit obrotu, jak również wirtualna ściana (sufit / podłoże / ściana / obrót / omijanie kabiny / omijanie gąsienic / omijanie spycharki). Po ustawieniu trybu wspomagania niwelacji symbole wysięgnika i łyżki na panelu przyrządów podświetlane są na zielono, zgodnie z konfiguracją. Aktywowanie funkcji wspomagania łyżki powoduje zapamiętanie aktualnego kąta jej ustawienia. Gdy kierowca operuje dżojstikiem łyżki, zapamiętywana jest ostatnia wartość po zatrzymaniu operacji.

System ważenia i funkcja wspomagania podnoszenia mierzy i podaje aktualną masę łyżki podczas załadunku materiałów i ostrzega operatora, gdy łączna masa załadunku przekracza wartość docelową. Develon pracuje nad kolejnymi funkcjami, które maszyna będzie posiadać w przyszłości. To m.in; pełny system Trimble GPS 3D (opcja), fabryczna funkcja Engcon Ready (Plug and Play), jak również łyżka przechylana do systemu sterowania maszynami 2D.

Mecalac – nie tylko design

Mecalac 15MC to dość oryginalna stylistycznie, kompaktowa i wielofunkcyjna koparka, która podobnie jak inne maszyny francuskiego producenta sprawdzi się szczególnie dobrze w ciasnych przestrzeniach. Zdaniem producenta porafi realizować więcej zadań niż standardowe koparki.

Maszyna korzysta z najnowszych rozwiązań opatentowanych przez Mecalac, dotyczących technologii wewnętrznych i zewnętrznych. Wyposażona jest w silnik Deutz, zapewniający zapas mocy i rozsądne zużycie paliwa. Dostawca wśród walorów, poza wydajna jednostka napędową, wylicza również stabilność, świetną widoczność, łatwość pracy i codziennej obsługi dla operatora, połączoną z jedynym w swoim rodzaju ramieniem Mecalac, zapewniającym dużą siłę wypychania, łatwe odspajanie i wyjątkowo dużą amplitudę zasięgu.

Maszyna gotowa do pracy waży 14,78-15,43 t. Promień zachodzenia tyłu nadwozia to niecałe 1,6 m. Jednostka napędowa dysponuje mocą maksymalną na poziomie 100 kW (136 KM), prędkość jazdy to 6 km/h. Dostawca akcentuje m.in. dużą siłę odspajania (8.170 daN), jak również siłę skrawania (5.500 daN przy wielofunkcyjnym wysięgniku typu Mecalac oraz 6.200 daN przy wysięgniku dwuczęściowym). Maszyną można kopać na głębokość ponad 4,7 m (przy wysięniku typu Mecalac) oraz niemal 5 m przy wysięgniku dwuczęściowym. Amplituda ruchu wysięgnika (+7 m w górę / -3,5 m poniżej poziomu), a także 6,5-tonowy udźwig w odległości 3 m od maszyny (w zakresie 360 st.), to zdaniem producenta kolejne argumenty przemawiające za zainteresowaniem tym modelem koparki.
Dochodzi do tego również sięgający 8,3 m zasięg ramienia z łyżką koparkową.

Hyundai – szeroka oferta

Koreański producent dysponuje szeroką gamą koparek gąsienicowch. Do najpopularniejszych modeli należą m.in: XH160 AL o wadze roboczej 17,45-19,05 t, niewiele większy HX180 AL (18,14-19,98 t), czy HX 220AL (22,1-22,9 t). Wśród najnowszych jest koparka gąsienicowa HX145A LCR serii A (masa 15,2-18,1 t), standardowa poj. łyżki 0,71 m sześc. moc silnika 134 KM), o wytrzymałej konstrukcji zewnętrznej z relatywnie krótkim obrotem tyłu, dodatkowymi funkcjami bezpieczeństwa i ułatwionym serwisowaniem. Przy pomocy HX145A LCR można wykonywać najcięższe prace w ciasnych przestrzeniach, takich jak miejskie place budowy i wąskie drogi. Wśród rozwiązań mających bezpośredni wpływ na efektywność jest pompa elektryczna, układ hydrauliczny w połączeniu z automatycznym wyłączaniem silnika, tzw. wskaźnik ekologiczny czy tryb podnoszenia. W serii HX A zastosowano technologię potrafiącą optymalizować natężenie przepływu pompy i moc przy różnych warunkach pracy poprzez indywidualne sterowanie pompą.

Silnik Cummins F3.8 nie korzysta z technologii EGR i posiada system automatycznego wyłączania. Regulowane „automatyczne wyłączanie silnika” ogólnie znacząco skraca czas przestoju godzin pracy i ogranicza zużycie paliwa. Większa oszczędność paliwa i dłuższa praca orz krótsze interwały konserwacyjne przyczyniają się do obniżonych kosztów eksploatacji. Tryb podnoszenia poprawia precyzyjną kontrolę udźwigu.

Prawdziwa wartość serii HX A leży – zdaniem dostawcy maszyny – w jej trwałości i wysokiej wydajności. Solidna konstrukcja górnej i dolnej ramy jest w stanie wytrzymać wstrząsy zewnętrzne i duże obciążenia. Skuteczność mocowania została sprawdzona w trakcie rygorystycznych testów terenowych.

Kluczowe dla konstruktorów były też kwestie bezpieczeństwa. Seria HX A posiada m.in. system kamer wideo AAVM zapewniający nieprzesłonięte pole widzenia 360 st.
Jest też IMOD, system informujący o osobach, czy niebezpiecznych przemiotach znajdujących się w polu pracy maszyny (odległość 5 m). Oprócz standardowego widoku z tyłu, dostępna jest opcjonalna, prawa boczna kamera. Alarm ostrzega o zapięciu pasów bezpieczeństwa. Jeśli pas bezpieczeństwa nie jest zapięty, kiedy kluczyk w stacyjce jest przekręcony, włącza się alarm wyzwalany w odstępach czasu wraz z ciągłym alarmem wizualnym.

Sany – moc sprawdzonych rozwiązań

Sany to marka, której maszyny obecne są w ofercie Waryński-Trade. Model Sany SY215C zawiera sprawdzone rozwiązania. Chłodzony wodą silnik wysokoprężny Cummins z technologią Common Rail i system AdBlue mają gwarantować niezawodne działanie w trudnych warunkach pracy.
Pakiet uzupełnia precyzyjnie dostrojony układ hydrauliczny Kawasaki. Producent zwraca uwagę na wyjątkowo wytrzymałe podwozie i szczególnie czyste, spawane przez robota łączenia. Moc i wydajność wynika m.in. z zastosowania tzw. inteligentnego hydraulicznego układu sterowania (dostosowuje pompę do dostępnej mocy silnika). Szeroki jest standardowy pakiet bezpieczeństwa (m.in. światła robocze LED, obrotowa lampa ostrzegawcza, zawór bezpieczeństwa wysięgnika, sygnalizator ostrzegający przed przeciążeniem podczas podnoszenia). Ułatwiono konserwację maszyny, m.in. dzięki dużym i łatwo dostępnym drzwiom serwisowym.

Operator SY215C ma do dyspozycji cztery tryby pracy, dla różnych operacji. Można dzięki temu precyzyjnie dostosować moc silnika i układu hydraulicznego do wymagań. Aby umożliwić wydajną pracę na budowie, można np. zapisać wymagane ciśnienia robocze i przepływ oleju dla maksymalnie pięciu urządzeń. Zmienny tłok pompy osiąga natężenie przepływu 2 x 241 l/min. Programowanie ułatwia wysokiej rozdzielczości, 10-calowy wyświetlacz dotykowy. Dzięki temu łatwa jest też wymiana osprzętu w miejscu pracy (hydrauliczny przewód szybkozłącza jest stosowany fabrycznie).

Wszystkie elementy sterujące w kabinie SY215C znajdują się w zasięgu ręki operatora. Indywidualnie regulowany fotel z zawieszeniem pneumatycznym współtworzy wygodne stanowisko pracy. Płaska konstrukcja pokrywy silnika sprawia, iż pole obserwacji (w tym widok na tylną część obszaru roboczego) jest bardzo dobry.

Hidromek – turecka siłaczka

HMK230LC H4 to koparka zaopatrzona w silnik Isuzu 4HK1X. Standardowa masa robocza maszyny przekracza 23,5 t. Czterocylindrowa, 5,2-litrowa, chłodzona cieczą jednostka dysponuje mocą 128 kW (172 KM). W maszynach Hidromek serii H4 automatyczny system pomaga konfigurować czasy biegu jałowego. Pozwala zatrzymać silnik, gdy maszyna jest właśnie na tym biegu. Technologia zwiększania mocy jest aktywowana automatycznie w warunkach, gdy maszyna tego potrzebuje. Na oszczędności paliwa wpływa m.in. odpowiedni dobór mocy i trybów pracy, jak również możliwość kontroli parametrów pracy w czasie rzeczywistym (ciśnienie, temperatura, obciążenie silnika). Zastosowano centralny układ smarowania zapewniający smarowanie wszystkich trudno dostępnych elementów, takich jak wysięgnik i ramię. Hydraulika bazuje na pompie tłokowej o podwójnym, zmiennym wydatku. Przepływ sięga 2 x 233 l/min.

Podwozie koparki opiera się na ramie typu X. Sprężyny gąsienic napinane są hydraulicznie. Maszyny Hidromek mają tuleje z brązu i grafitu (stosowane w wysięgniku punkty połączenia ramienia i wysięgnika z ramą), co ma wydłużyć okres smarowania i znacznie zapobiec zużyciu kluczowego elementu. Interfejs operatora (potocznie nazwany Operą) umożliwia kontrolę obrotów silnika, daje dostęp do menu panelu sterowania, automatycznie kontroluje zatrzymanie silnika (oszczędność paliwa podczas niskiego biegu jałowego).

Konstruktorzy Hidromek, w maszynach serii H4 zminimalizowali tzw. martwe punkty stosując kamery boczne i tylne. Pracę ułatwia 8-calowy, dotykowy panel sterowania. Z jego pomocą można kontrolować funkcje koparki i uzyskiwać dostęp do potrzebnych informacji. Panel sterowania oferuje opcję wielojęzyczną, umożliwia operatorowi regulację przepływu wymaganego dla osprzętu bez wychodzenia z kabiny, wyboru linii dwustronnego lub jednostronnego działania. Siedzisko operatora jest podgrzewane, amortyzowane, a kąt oparcia regulowany w zakresie 35 st. Kabinę maszyny umieszczono na sześciu amortyzatorach tłumiących drgania. Koparka może pokonywać wzniesienia o nachyleniu do 23 st.

T&M nr 9/2023

Tekst: Michał Jurczak