Walce
Do gruntu, do asfaltu… Rynek walców, w pierwszych latach obecnej dekady rósł, teraz dystrybutorzy mówią o zastoju.
Wiadomo, że popyt na maszyny budowlane, w tym walce zależy m.in. od środków, jakimi dysponują wykonawcy robót drogowych, w znacznej mierze pochodzących z dotacji unijnych, a korzystanie z tych ostatnich mocno wyhamowało. Specjaliści prognozują jednak na cztery najbliższe lata kilkuprocentowy, roczny przyrost ilości zamówień na maszyny do budowy oraz do remontów dróg i ulic, w tym właśnie na walce. Nie ma generalnych zmian w preferencjach zakupowych. Wśród istotnych kryteriów decydujących o wyborze są: wydajność, moc silnika oraz parametry związane z trakcją, wibracją oraz oscylacją (ciężar, szerokość bębna oraz siła wymuszająca), jak również to, co decyduje o komforcie pracy, a zatem widok na bęben czy wygodna kabina operatora. Dla użytkowników walców coraz większe znaczenie ma też bezpieczeństwo eksploatacji oraz łatwość obsługi i serwisu.
Bezpiecznie i komfortowo
W modelu DD105 firmy Volvo Construction Equipment (pierwszy przedstawiciel nowej generacji walców dwubębnowych z ramą górną, przeznaczonych na rynek europejski) drgania i hałas ograniczać ma amortyzowana podłoga, a także to, iż silnik zamontowano w tylnej ramie. Duży zbiornik wody (poj. 800 l) pozwala wydłużyć czas między postojami, a umiejscowienie zbiornika na małej wysokości obniża środek ciężkości maszyny, wpływając na jej stabilność. Pełny dostęp do silnika oraz podzespołów hydraulicznych zapewniać ma otwierana ku górze pokrywa. Ułatwia obsługę, sprawdzanych codziennie, a znajdujących się przy podłożu, punktów kontrolnych silnika, chłodnicy, akumulatora i filtrów. Dla komfortu pracy ważne jest przesunięcie czołowych słupków kabiny nieco do tyłu (między operatorem, a placem robót jest mniej tzw. martwych punktów), a elementy sterujące rozlokowano tak, by poprawić widoczność krawężników i innych przeszkód.
Dystrybutor walców marki Hamm wśród elementów wpływających na komfort eksploatacji wymienia m.in. nowoczesną deskę rozdzielczą, amortyzowany fotel operatora, ale również licznik motogodzin, lampki kontrolne, wyłącznik awaryjny. W największych maszynach fotel automatyczne obraca się w kierunku jazdy.
Na ułatwienia w obsłudze oferowanych przez siebie walców zwracają też uwagę dystrybutorzy maszyn marki Dynapac. Bezobsługowy przegub ulokowano wysoko, ułatwiony jest dostęp do silnika i zbiorników z wodą. W przypadku najmniejszych walców tej marki (CC800, CC900 i CC1000), praktycznym rozwiązaniem jest centralny uchwyt, za który można maszynę szybko i łatwo podnieść (załadunek do transportu). Rama ROPS jest składana, co minimalizuje wysokość transportową. Producent zwraca też uwagę na wydłużenie okresów międzyserwisowych (niższe koszty konserwacji). Użytkownicy większych maszyn (CC1100, 1200 i 1300) doceniają też duży prześwit na krawędzi bębnów, ułatwiający pracę w pobliżu wysokich krawężników. Zastosowano też system bezpieczeństwa zapobiegający przypadkowemu uruchomieniu silnika. Automatyczny hamulec włącza się w przypadku zatrzymania pracy silnika lub awarii hydraulicznej bądź elektrycznej w układzie hamulcowym. Trzy odrębne filtry w układzie zraszania eliminują zatykanie dysz zraszaczy. Cały system można łatwo opróżnić (bez specjalnych narzędzi).
Na łatwość obsługi zwraca uwagę też producent maszyn Atlas (np.AW 1070). Chodzi np. o system wibracyjny z dużymi, mocno naolejonymi łożyskami zewnętrznymi mającymi gwarantować długie interwały konserwacyjne (dzięki nowatorskiej konstrukcji odpadła uciążliwa konserwacja trudno dostępnych łożysk). W walcach Atlas specjalne łożyska kabiny ograniczają wibracje, a szybom nadano taką formę, by odbijały fale dźwiękowe i minimalizowały hałas dochodzący do operatora.
W nowych walcach Bomag serii 5 (tandemowe, łamane na przegubie - od 6 do 8 t) istnieje możliwość dostosowania platformy roboczej do potrzeb operatora. Konsola i fotel operatora tworzą część zespołu przesuwnego. Pełną kontrolę zapewniają sterowniki umieszczone w podłokietniku lub na konsoli. Fotel można obracać oraz przesuwać w bok, w stronę okna. Natychmiastowemu zatrzymaniu służy funkcja E-Stop.
Wydajność i koszty
Producent walca Volvo DD105 podkreśla, że odśrodkowa konstrukcja bębna zmniejsza zużycie energii o 50 proc. podczas uruchamiania układu wibracji. Automatyczny układ zwilżający, z potrójnym układem filtracji, ma natomiast zapewniać równomierne pokrycie bębna przy zmiennym przepływie wody (zapobiega przywieraniu materiału i skraca czas przestojów). Maszynę wyposażono w dwie pompy wody, pracujące na zmianę. Pozwala to na pracę walca nawet w przypadku awarii jednej z pomp. Dysze i osłony zraszaczy wachlarzowych w układzie zwilżającym można łatwo oczyścić, bez użycia narzędzi. Maszyna napędzana jest silnikiem ze zwiększającym wydajność paliwową trybem Eco i automatycznym biegiem jałowym.
W walcach marki Atlas, aby jak najlepiej dopasować maszynę do danego podłoża, zastosowano napęd z systemem sterowania ciśnieniowego. Bezstopniowa regulacja siły automatycznie ustawia optymalną trakcję na osi i bębnie (w modelu AW 1070 sterowanie tylko na bębnie). Takie rozwiązanie sprawdza się np. przy pokonywaniu wzniesień (budowa nasypów i skarp). Wśród najpopularniejszych walców do prac asfaltowych jest AW 240.
W walcach Dynapac pomocnym narzędziem jest analizator zagęszczania DCA-A (pomaga operatorowi wykonać jednakową liczbę przejazdów na całym terenie i oblicza optymalny schemat wałowania w odniesieniu do temperatury mieszanki). Dzięki danym z komputera pokładowego można odtworzyć proces zagęszczania i dokonać pełnej analizy. PaveComp jest programem, który pomaga w planowaniu działań na budowie, pokazuje w jaki sposób ma pracować rozkładarka, w jaki sposób mają współpracować wszystkie walce w zestawie. Małe walce dwubębnowe do asfaltu to CC800, CC900 i CC1000 - modele o masie 1,6 – 1,7 t. Napęd i wibracje na obu bębnach należą do wersji standardowej (CC Package). Wyłącznik wibracji na przednim lub tylnym bębnie jest dostępny w wersji ponadstandardowej (CC Plus Package). Wszystkie walce tej serii wyposażono w nowatorski układ zraszania z dyszami, które opróżniają się automatycznie, zmniejszając ryzyko zablokowania lodem w niskich temperaturach otoczenia. Dynapac ma też serie maszyn: CC1100, 1200 i 1300. Te ostatnie przeznaczono do zagęszczania na ulicach miast, gdzie rozmiar i hałas mają największe znaczenie. Walce o masie od 2,4 do 3,9 t są dostępne w wersji z dwoma stalowymi bębnami wibracyjnymi lub z jednym bębnem wibracyjnym i czterema gumowymi kołami (kombi). Wszystkie modele walców dwubębnowych wyposażone są w wibracje i napęd na obu bębnach.
Firma XCMG Europa ma w ofercie walec wibracyjny do podbudowy XS 122 PD, wyposażany standardowo w bęben okołkowany. Przeznaczono go do zagęszczania na średnią i dużą skalę sypkich i półsypkich gruntów. Przednią i tylną część walca połączono przegubem. Maszynę wyposażono w napęd hydrauliczny na obie osie. Standardem jest centralny układ smarowania. W najnowszej wersji tej 12,4-tonowej maszyny napęd stanowi silnik Perkinsa o mocy 132 KM (wcześniej stosowano jednostkę Cummins). Amplituda wibracji wynosi 0,9 mm (w drugim zakresie 1,8 mm), siła odśrodkowa 260 kN, częstotliwość 30-35 Hz, siła zagęszczania 190 kN.
W maszynach Bomag serii 5 zastosowano m.in. seryjny system regulacji mocy silnika Ecomode. Zapobiega ciągłemu utrzymywaniu wysokich obrotów silnika i ogranicza zużycie oleju napędowego (można oszczędzić do 30 proc. wydatków na paliwo). Ważne funkcje są monitorowane w czasie rzeczywistym, operator otrzymuje bieżące informacje o stanie roboczym walca (wyświetlacz centralny), sytuacje alarmowe sygnalizowane są lampkami ostrzegawczymi i dźwiękowo. Standardowa specyfikacja obejmuje wyświetlacze: stanu zbiorników na olej napędowy i wodę, prędkości obrotów silnika, prędkościomierza. Nowa seria 5 obejmuje trzy podstawowe modele o dwóch szerokościach roboczych: BW 141 AD-5 (1.500 mm) BW 141 AD-50 (1.500 mm) oraz BW 151 AD-5 (1.680 mm). W ofercie jest też m.in. BW 151 AD-5 AM 2 (Asphalt Manager 2) walec wykorzystujący funkcję automatycznej optymalizacji wydajności zagęszczania. Wyświetlacz nieustannie przekazuje istotne informacje dotyczące zagęszczania, takie jak temperatura nawierzchni, skuteczna amplituda i wartość EVIB (jako wskaźnik postępu procesu zagęszczania).
Charakterystyka wybranych walców:
AMMANN
Firma ma w ofercie m.in. walce wibracyjne typu stal/stal o szerokości roboczej od 820 do 1.380 mm, jak i typu stal/guma pracujące na szer. od 900 do 1.380 mm, jak również typu sztywnoramowego o szerokość roboczej 1.100 mm. Najbardziej znanym wśród maszyn tej marki jest walec stalowy AV 70-2, z silnikiem Cummins. Siła wymuszająca sięga 44 - 46 kN, a szerokość pracy 1.450 – 2.630 mm. To sztywnoramowa maszyna wyposażona w dzielony bęben z wibracją (każdy sterowany i napędzany indywidualnie). Zwraca uwagę duża kabina. Siedzenie jest obracalne i regulowane. Maszynę skonstruowano też tak, by zapewnić dobry dostęp do obsługi elementów, punktów serwisowych.
ATLAS
Oferuje walce o masie roboczej 2,4 t do 14 t. Wyposażono je w przeguby wahadłowe, mające gwarantować to, że przód i tył pojazdu jadą jednym śladem i obniżają środek ciężkości. Kąt odchylenia bocznego wynosi 35 st. kąt wahania 12 st. (łatwość manewrowania). Do wyboru są dwie amplitudy. Małą amplitudę stosuje się przy zagęszczaniu cienkich warstw: gliny, piasku, podłoża mieszanego, warstw nośnych gliniastych i żwirowych, powierzchni podłoża. Dużą amplitudę stosuje się przy zagęszczaniu grubych warstw: podłoża niespoistego i spoistego, warstw nośnych gliniastych i żwirowych, warstw nośnych związanych hydraulicznie, warstw mrozoodpornych, głębszych warstw podłoża, nasypów. Zagęszczenie bardziej zwięzłych gruntów jest najskuteczniejsze przy użyciu okołkowanych walców do robót ziemnych pracujących przy wysokiej amplitudzie, natomiast grunty niespoiste zagęszcza się najlepiej za pomocą bębnów gładkich przy mniejszych amplitudach.
BOMAG
Maszyny serii 5 to walce tandemowe łamane na przegubie (od 6 do 8 t). Obejmują trzy podstawowe modele o dwóch szerokościach roboczych. Polecane są m.in. do robót na węższych jezdniach w miastach, drogach dojazdowych długich odcinkach na drogach krajowych i wojewódzkich. W ofercie jest m.in. BW 154 AD-5, wyposażony w dwa bębny dzielone. Walce wyraźnie redukują częste problemy podczas zagęszczania asfaltu, np. odrywanie się nawierzchni, ograniczają ryzyko przesuwania się materiału na obszarach z zakrętami. Z kolei BW 151 AC-5 to połączenie walca z gumowymi oponami zamontowanymi na tylnej osi. Ugniatanie i walcowanie przez opony pozwala osiągnąć równomierne zagęszczenie mieszanki i odpowiednie wykończenie nawierzchni. Modele te są szczególnie polecane do robót prowadzonych na asfaltach podatnych na przesuwanie.
DYNAPAC
Małe walce dwubębnowe do asfaltu: CC800, CC900 i CC1000 - służą głównie do zagęszczania na niewielkich obszarach (chodniki, ścieżki rowerowe, małe drogi i parkingi), miejsc, w których zagęszczanie jest konieczne, ale trudno w nich pracować dużym walcem. Masa robocza dwubębnowych maszyn wynosi ok. 1,6 – 1,7 t, a dostępne są bębny o szer. 800, 900 i 1.000 mm. W grupie maszyn większych jest CC900S, bez prawego widelca przedniego bębna. Przedni bęben poszerzono o 60 mm po prawej stronie (walec może zagęszczać nawierzchnię, np. w sąsiedztwie ścian). Gama przegubowych, kompaktowych maszyn dwubębnowych CC1100, 1200 i 1300 przeznaczona jest do zagęszczania na ulicach miast. Walce o masie roboczej od 2,4 do 3,9 t, są dostępne w dwóch wersjach: z dwoma stalowymi bębnami wibracyjnymi lub z jednym bębnem wibracyjnym i czterema gumowymi kołami (kombi).
HAMM
Seria H CompactLine to m.in. H 5i, walec drogowy z bębnem wibracyjnym o powierzchni gładkiej. Trzypunktowy przegub ma zapewniać optymalny komfort jazdy. Producent zwraca uwagę na ergonomiczną platformę operatora oraz łatwą konserwację i długie okresy między przeglądami, jak również na zdolność pokonywania wzniesień pod dużym kątem. Ciężar maszyny gotowej do pracy z kabiną wynosi 5 t, szerokość bębna 1,37 m. W ofercie jest też maszyna H 7i, walec z bębnem wibracyjnym o powierzchni gładkiej. Ciężar maszyny gotowej do pracy (z kabiną) wynosi 6,5 t, szerokość bębna 1,68 m. Wśród walców przegubowych jest HD 12 VV, maszyna tandemowa z dwoma bębnami wibracyjnymi. Ciężar roboczy to 2,7 t, szerokość bębna 1,2 m.
JCB
JCB Vibromax serii VMT to maszyny mogące służyć zarówno do zagęszczania gruntu, jak i asfaltu, a takie cechy jak łatwość manewrowania oraz kompaktowe wymiary czy dostępność wersji z oponami gumowymi z przodu lub z tyłu pozwalają zastosować je w wielu warunkach terenowych, np. na podwórzach, parkingach, drogach, autostradach czy lotniskach. Dostępne są zarówno wersje z pojedynczym walcem jak i tandemowe. Zastosowano bezobsługowy, dożywotnio smarowany punkt centralny. Napęd przenoszony jest hydrostatycznie na bęben i koła. Dla lepszej przyczepności na zboczach zastosowano włączany układ antypoślizgowy (SASS). Wlot powietrza umieszczono w najwyższym punkcie maszyny. Pracę ułatwiają wskaźniki dla wszystkich funkcji maszyny i kontroli działania silnika. Szerokość rozstawu ogumienia kół mieści się w szerokości walca. Opcjonalnie stosuje się: zgarniacz, strike-off turntable, światła robocze, wskaźnik zagęszczenia wraz z wskaźnikiem częstotliwości wibracji, wskaźnik prędkości, dodatkowy skrobak do oczyszczania bębna.
XCMG
XS122PD jest walcem wibracyjnym z bębnem okołkowanym, do zagęszczania na średnią i dużą skalę sypkich i półsypkich gruntów. Przednia i tylna część maszyny połączone na złączu przegubowym. Walec wyposażono w napęd hydrauliczny na obie osie. Kabina ROPS/FOPS jest wyciszona, ogrzewana, ma klimatyzację i amortyzowany fotel. Istnieje możliwość zamontowania układu centralnego smarowania. Masa eksploatacyjna to 12,5 t, obciążenie bębna - 7,2 t. Jednostka napędowa - czterocylindrowy diesel Perkins z bezpośrednim wtryskiem, chłodzony płynem. Minimalny promień skrętu walca to 6,8 m. XS122PD porusza się z prędkością 0-12 km/h.
VOLVO
Walec DD105 jest maszyną dwubębnową, napędzaną zaawansowanym silnikiem z trybem ECO, zmniejszającym zużycie paliwa nawet do 30 proc. i automatycznym powrotem do obrotów biegu jałowego. Za utrzymanie odpowiedniej trakcji odpowiada system kontroli ASC, gwarantujący stałą wydajność, ale też ważny podczas załadunku i rozładunku transportowanego walca (większe bezpieczeństwo personelu i zapobiega uszkodzeniu drogi). Maszynę wyposażono w CareTrack, system telematyczny opracowany przez Volvo Construction Equipment. Właściciel maszyny może na bieżąco otrzymywać raporty, alarmy i informacje o stanie paliwa, położeniu maszyny i przepracowanych godzinach, tak aby optymalnie planować jej serwis.
Tekst: Michał Jurczak
T&M nr 11/2016
Add comment