Robota na gładko
Podstawowym walorem równiarek jest dla ich użytkowników wydajność, połączona z relatywnie niskimi kosztami eksploatacji.
Dobrze też jeśli maszyny są uniwersalne i można ich użyć do realizacji różnych zadań. A to wynika z odpowiedniej konstrukcji i kompatybilności z gamą osprzętu roboczego. Na rynku dominują maszyny samojezdne, w wersji trzyosiowej.
Zakup równiarki to spora inwestycja. Dobrze zatem jeśli maszyna rzeczywiście będzie miała co robić i zostanie wykorzystana w sposób optymalny. Wiele oferowanych równiarek to w istocie maszyny wielofunkcyjne, poza budową dróg i autostrad, z powodzeniem stosować je można do skarpowania, spychania, zrywania czy odśnieżania. Mają zarówno lemiesze standardowe, jak i (opcjonalne) dłuższe, są producenci oferujący odpowiednie przedłużenia montowane z prawej, bądź lewej strony lemiesza. Gama osprzętu roboczego obejmuje nierzadko narzędzia do prac ziemnych, w tym krawędzie tnące, nakładki oraz końcówki zębów zrywaka.
Zapanować nad kosztami
Dostawca równiarek samobieżnych Caterpillar 120 zapewnia, że potrafią one zużywać nawet 15 proc. mniej paliwa niż te poprzedniej generacji (funkcja Eco). To też m.in. zasługa silnika Cat C7.1 odpowiadającego za równomierne rozłożenie obciążeń i mocy. Technologia Cat GRADE pomaga w osiągnięciu docelowego wyrównania przy zużyciu o 40 proc. mniejszej ilości materiałów, jak również przy mniejszej liczbie przejazdów, co w sposób oczywisty wpływa na koszty. Skrzynia biegów Powershift współpracuje z balastem, odpowiadając za optymalne przeniesienie siły pociągowej na grunt. W przypadku precyzyjnego wykańczania powierzchni można wykorzystać opcję belki regulowanej od góry (nawet o 45 proc. niższe koszty konserwacji w porównaniu do wersji standardowej). Oszczędnościom sprzyja też system Product Link umożliwiający dostęp do informacji dotyczących lokalizacji, godzin pracy maszyny, zużycia paliwa oraz innych danych za pomocą interfejsu internetowego VisionLink. Ważne z punktu widzenia kosztów jest też ograniczenie napraw układu zębatkowego dzięki systemowi Circle Saver.
Budowa układu lemiesza środkowego w równiarkach CASE serii C maksymalizuje możliwości jego kontrolowania. Chodzi o relatywnie niskie tarcie podczas operacji, ale też o wolny od szarpnięć moment obrotowy dla płynnego i precyzyjnego działania lemiesza (wzrasta wytrzymałość na wysokie obciążenia mechaniczne, jednocześnie nie podlegając przedwczesnemu zużyciu). Silnik (Stage V FPT) opracowano z myślą o napędzie równiarek, które wymagają szybkiej reakcji i wysokiego momentu obrotowego. „Dual Power” maksymalizuje funkcjonowanie przy wyższych prędkościach spłaszczając krzywą mocy od 4 biegu wzwyż. Funkcja automatycznej zmiany biegów ułatwia operatorowi skoncentrowanie się na zadaniu pozwalając silnikowi równiarki pracować w optymalnym zakresie krzywej mocy. Ta funkcja w połączeniu ze zmiennikiem momentu praktycznie uniemożliwia zduszenie silnika przy nadmiernym obciążeniu. Automatyczna blokada mechanizmu różnicowego, dyferencjał „No-Spin” natychmiastowo przenosi moment obrotowy z kół ślizgających się na koła o lepszej przyczepności. Hydrostatyczny tryb pełzający do jazdy powolnej „creep mode” praktycznie uniezależnia przedni napęd od obrotów silnika, równiarka może być zatem użyta np. z dodatkowymi narzędziami do zagęszczania gruntu, eliminując potrzebę angażowania innego sprzętu na budowie.
Mista ma m.in. RD130FHD, nowoczesną maszynę z napędem hydrostatycznym. Korzysta z silników marki Cummins. Hydrostatyka przekłada się na lepszą pracę silnika (moc, ochrona przed przeciążeniem oraz płynne zmienianie prędkości jazdy). Oszczędnościom pomaga elektroniczny system pomiaru zużycia paliwa EDM Eco czy system zarządzania flotą pojazdów (VDO Siemens).
Dobre opinie zbiera też równiarka HBM BG180 TA-7, 19-tonowa maszyna z silnikiem Perkins spełniającym wymagania normy emisji spalin EU Stage 5 (moc silnika 205 KM). Ma nieco ponad 10- metrową długość transportową przy szerokości 2,7 m i wysokości 3,2 m. Niemal 3,7 m długości ma lemiesz środkowy.
Nieco większa od poprzedniczki jest równiarka Komatsu GD675-7. Silnik dysponuje mocą 221 KM, a lemiesz ma rozmiary 4270 x 660 mm. Masa eksploatacyjna to 17,2-19,2 t. Równiarka ma dwutrybową przekładnię, specjalnie zaprojektowaną dla równiarek Komatsu, a pomagającą ograniczyć zużycie paliwa o kilkanaście procent. Dostawcy podkreślają, że maszyna oferuje najdłuższy rozstaw osi w swojej klasie i wyjątkowo dobrą wydajność wyrównywania. Blokada zmiennika momentu obrotowego przełącza się w tryb automatyczny aby w każdym momencie oferować odpowiednie osiągi przy optymalnym zużyciu paliwa.
Siła technologii
Z pozoru niewiele się zmieniają od lat, ale w istocie współczesne równiarki są, podobnie jak inne maszyny budowlane „nafaszerowane” nowoczesną myślą techniczną. W maszynach Cat 120 dostępna jest zmodernizowana technologia GRADE z wyświetlaniem na opcjonalnym kolorowym ekranie dotykowym o przekątnej 203 mm (8 cali). Cyfrowy miernik nachylenia lemiesza pozwala uzyskać wymagane nachylenie bez potrzeby stosowania ręcznych metod pomiaru nachylenia terenu. Cat GRADE z opcjonalną funkcją Cross Slope Indicate podaje odczyty spadku poprzecznego w czasie rzeczywistym. Układ stabilizacji lemiesza (Stable Blade) wykrywa odbicie lemiesza szybciej od operatora (przed redukcją ręcznego zaworu dławiącego), zmniejszając otwarcie przepustnicy i ograniczając późniejszą potrzebę poprawek obrabianego obszaru. Usługi zdalne umożliwiają aktualizację oprogramowania maszyny bez wyłączania jej z pracy.
Dostawcy maszyn Mista zwracają uwagę m.in. na to, że obie ramy są połączone przegubowo przy pomocy łożysk stożkowych oraz dwóch cylindrów hydraulicznych zabezpieczonych zaworami podpierającymi, zabezpieczającymi przed przypadkowym „złamaniem” ram. Dodatkowo zastosowano sworznie ustalające ramy w pozycji na wprost i zabezpieczające funkcję łamania ram na czas transportu. Jednoczęściowy, pełnoobrotowy (360 st.) wieniec zębaty pozwala przenosić duże obciążenia. Siłą sprawczą obrotu lemiesza środkowego są dwa siłowniki hydrauliczne umieszczone na obrotnicy, współpracujące z przekładnią zębatą. Ideą tego opatentowanego przez Mista rozwiązania konstrukcyjnego jest zapewnienie szybkiego obrotu lemiesza, wraz z płynnym ruchem narzędzia przy zachowaniu odpowiedniej dokładności. Rozwiązanie zawiera w sobie jednocześnie hydrauliczny system zabezpieczający przed przeciążeniem z fabrycznie ustawianą wartością graniczną ciśnienia. Wkładki i ślizgi wykonano z tworzyw. Podnoszą sprawność układu wydłużając okres pracy do momentu wykonania niezbędnych czynności serwisowych.
Dostawcy równiarek CASE zwracają uwagę m.in. na zacieśniający się promień profilu lemiesza (redukuje opór materiału, a przy pracach wykończeniowych poprawia efekt mieszania materiału). Stosuje się hydraulikę typu „load sensing”, bezpośrednio aktywowana pompa wielotłoczkowa dostarcza jedynie wymaganą ilość oleju dokładnie do miejsca w układzie, w którym jest potrzebny, unikając jakichkolwiek strat mocy. Zawory sterujące (rozdzielacz główny) z funkcją kompensacji ciśnienia umożliwiają równoległe podnoszenie i opuszczanie lemiesza. Dedykowany przełącznik zamontowany w podłodze kabiny pozwala operatorowi uzyskać maksymalną moc hydrauliki, niezależnie od obrotów silnika (tryb „Full Flow”). Mianem rewolucyjnego, określają konstruktorzy zabudowanie pierścienia obrotu w szczelnej obrotnicy. Budowa układu lemiesza środkowego maksymalizuje możliwości jego kontrolowania (bardzo niskie tarcie podczas pracy, wolny od szarpnięć moment obrotowy). Wewnętrznie uzębiony, zamontowany na łożysku wałeczkowym pierścień obrotu nie posiada luzów i jest wytrzymały na obciążenia mechaniczne, jednocześnie zapewniając dużą trwałość. Zminimalizowano ilość punktów smarnych w lemieszu środkowym (własna konstrukcja CASE), co ułatwia codzienną konserwację. W trakcie eksploatacji maszyny nie ma potrzeby okresowej wymiany wkładek ciernych, co obniża koszty utrzymania. Opcjonalna funkcja pływania lemiesza środkowego pozwala na swobodny przepływ oleju w cylindrach, aby odkładnica mogła odpowiednio przesuwać się po ukształtowaniu gruntu.
W maszynie Komatsu GD675-7 zastosowano m.in. wielofunkcyjny zawór sterujący z unikatowym, pływakowym i pilotowym zaworem zwrotnym (konstrukcja Komatsu) mające pozytywny wpływ na sterowalność i szybszą reakcję lemiesza.
Uniwersalność w cenie
Użytkownicy cenią sobie to, że maszyny można wykorzystywać do różnych zadań. A wynika to z ich konstrukcji oraz z możliwości zastosowania osprzętu funkcjonalnego. W równiarkach Cat wszechstronność wynika m.in. z równowagi maszyny uzyskiwanej dzięki przeciwwadze lub dociskowi (zwiększenie
wyników i wydajności). Dostępne są opcje zrywaka i zrywarki, które pomagają w wyrównywaniu utwardzonego podłoża. Opcja grupy podnoszenia przedniego jest gotowa do instalacji takich akcesoriów funkcjonalnych jak lemiesz prosty lub przedni. Dla większego pokrycia drogi istnieje możliwość dodania wydłużenia 605 mm (24 cali).
Równiarki CASE można fabrycznie przystosować do montażu większości powszechnie stosowanych rozwiązań sterowania lemieszem. Do dyspozycji są trzy konfigurowalne szerokości lemiesza środkowego, aby łatwo dopasować siłę spychającą do warunków pracy z materiałami o różnej gęstości. Dochodzi do tego możliwość przedłużenia lemiesza. Z kolei sprzęgło przeciwprzeciążeniowe lemiesza środkowego (ochrona ramy i lemiesza przed ewentualnymi kolizjami) sprawdza się szczególnie podczas pracy w warunkach leśnych. Opcjonalny jest zrywak środkowego lemiesza, by łatwiej przygotowywać lekką glebę za jednym przejazdem. Do dyspozycji jest też tylny zrywak o 3 lub 5 zębach, aby łatwo spulchnić zbity grunt, jak również przedni lemiesz do szybkiego poziomowania i rozprowadzania materiału oraz dla zwiększenia produktywności w połączeniu z pracą lemiesza środkowego. Opcjonalna przednia przeciwwaga wpływa na lepszy rozkład mas i większy nacisk przedniej osi. Wyjście hydrauliki na tył zapewnia zasilanie dla dodatkowego osprzętu, tj. zagęszczarki, stanowi połączenie z unikatowym trybem jazdy powolnej. Dostawca oferuje również pakiety dodatkowego oświetlenia: na tylnej belce i na dolnej części kabiny (dla lepszego oświetlenia lemiesza środkowego).
Bez ryzyka, w komforcie…
Współczesny operator chce pracować wygodnie, przy zachowaniu maksymalnego poziomu bezpieczeństwa. W maszynach CASE sprzyja temu bezpośrednie łączenie dźwigni sterujących z rozdzielaczem. Operator może dzięki temu lepiej wyczuć reakcje maszyny zwiększając tym samym precyzję pracy.
Kabina montowana jest na tylnej ramie. Spełnia wymogi ROPS oraz FOPS. Masa kabiny na tylnej ramie zwiększa siłę docisku tylnych osi. Pneumatycznie amortyzowany, ogrzewany fotel jest elementem wyposażenia standardowego. Duże szyby kabiny, wykonane z barwionego szkła dają nieograniczoną widoczność. Operator jest cały czas świadomy kierunku jazdy, dobra jest widoczność na lemiesz środkowy (nawet jeśli operator pracuje na siedząco i aż do maksymalnego kąta wychylenia lemiesza). Bezpieczeństwo zwiększono montując nową kamerę cofania, gwarantującą szerokie pole obserwacji z tyłu. Kierując maszyną, nie ma już potrzeby odwracania się podczas jazdy wstecz. Wszelkie przeszkody można łatwo dostrzec zerkając na szeroki 7-calowy kolorowy monitor. CASE oferuje w swoich równiarkach również praktyczną, niskoprofilową kabinę ograniczając maksymalną wysokość maszyny o 18 cm (eliminacja wielu ograniczeń przy transporcie).
Również konstruktorzy maszyn HBM podkreślają, że stawiają sobie za cel zapewnienie maksymalnego komfortu pracy operatora. Elementem wyposażenia równiarki jest np. przenośna lodówka z funkcją chłodzenia, ale również podgrzewania posiłków.
Walorem Komatsu GD675-7 są m.in. ergonomiczne elementy sterujące oraz dżojstiki PCCS (Palm Command Control System). Operatora wspiera duży, wielofunkcyjny, kolorowy ekran ciekłokrystaliczny TFT.
W równiarkach Cat 120 można wybrać opcję kabiny: Standard, Comfort Plus oraz Premium Plus. Takie informacje dotyczące maszyny jak: poziom paliwa czy możliwości technologii GRADE i alerty są wyświetlane na jednym kolorowym wyświetlaczu. Posiada powłokę antyrefleksyjną co umożliwia odczytywanie zawartości niezależnie od poziomu nasłonecznienia. Istnieje możliwość podłączenia telefonu za pomocą opcjonalnej łączności Bluetooth. Po to, by ułatwić wsiadanie i wysiadanie z maszyny z użyciem pomostów i poręczy zapewniono trzy punkty oparcia. Dostępny z poziomu podłoża wyłącznik silnika po aktywowaniu zatrzymuje doprowadzanie paliwa i wyłącza maszynę. Na dobrą widoczność tylnej części maszyny mają wpływ m.in. połączone okna. Widoczność otoczenia i osób znajdujących się na terenie poprawia opcjonalna kamera widoku wstecznego (z podgrzewaną soczewką). System HVAC obniża wilgotność i odpowiada za należyte ciśnienie w kabinie, wprowadza obieg świeżego powietrza, nie przepuszcza kurzu i chroni okna przed parowaniem. Filtry: paliwa, powietrza i oleju znajdują się w jednym miejscu, ułatwiając dostęp i prowadzenie prac serwisowych.
T&M nr 12/2021
Tekst: Michał Jurczak
Add comment