Specjaliści od układania
Jeszcze kilkanaście lat temu lwią część sprzedawanych w Polsce rozściełaczy stanowiły maszyny kołowe.
Sytuacja uległa jednak zmianie, a z racji większej stabilności i wydajności (szerokość robocza), popytem zaczęły cieszyć się maszyny poruszające się na gąsienicach. Tak jest do dziś. Rozściełacze, zwane często układarkami są powszechnie stosowane przy budowie nowych dróg i autostrad, pasów startowych, składowisk odpadów czy torowisk kolejowych. Dostępne są maszyny uniwersalne, stosowane zarówno przy wszelkich pracach budowlanych prowadzonych na drogach, od warstwy ścieralnej po podbudowę zasadniczą drogi, ale również bardziej wyspecjalizowane, do poszerzania dróg już istniejących lub formowania poboczy. Rozściełacze gąsienicowe charakteryzują się lepszą przyczepnością od kołowych, szczególnie przydatną podczas realizacji wymagających projektów, w trudnych warunkach terenowych lub gdy zadania wykonywane są na stromych wzniesieniach. Maszyny kołowe łatwiej jest natomiast przemieszczać z jednego miejsca pracy na drugie.
Moc w cenie
Rozściełacz to maszyna do układania nawierzchni. Zasada działania jest w istocie dość prosta, masa bitumiczna jest rozładowywana z wywrotki do tzw. kosza zasypowego rozściełacza, gdzie za pomocą podajników jest umieszczana pod stołem, którego typowa szerokość robocza wynosi od 2,5 do 5m. Elementy stołu rozprowadzają mieszankę na całej szerokości i wstępnie ją zagęszczają. Poszczególne maszyny różnią się od siebie elementami konstrukcyjnymi, a także wydajnością.
Wśród najmniejszych na rynku jest gąsienicowa, ważąca zaledwie 5,8 t, maszyna Ammann AFT300-2, o szerokości układania 1,2-2,4 m (z poszerzeniami 3,1 m). Do napędu służy 54-kilowatowy Diesel, poj. kosza to 5 t.
CAT AP655F to z kolei rozściełacz przeznaczony do średnich i dużych projektów, z gumowymi gąsienicami. Producent zwraca uwagę na relatywnie wysoką prędkość jazdy, zdolność do poruszania się po miękkim terenie i przyczepność. Silnik Cat C4.4 z technologią ACERT Silnik C4.4 generuje moc 129 kW (173 KM). Prędkość silnika w trybie cichego nagrzewania wynosi 1300 obr./min, co zapewnia nagrzanie płyt stołu w czasie krótszym niż 15 minut. Tryb szybkiego nagrzewania zapewnia pełne rozgrzanie przy pracy z pakietem zwiększającym szerokość rozściełania w czasie krótszym niż 35 minut. Trzy wstępne nastawy nagrzewania zapewniają szeroki zakres temperatur do obsługi różnych mieszanek; niska to 110 st. C, średnia 130 st.C, a wysoka to 160 st.C. Podwozie Mobil-Trac minimalizuje ruchy zaczepu holowniczego. Przednie i tylne wózki wahliwe umożliwiają pokonywanie przeszkód i pomagają zachować kontakt z podłożem. Akumulatory ciśnieniowe układu automatycznego napinania, środkowe bloki prowadzące oraz wytrzymałe wewnętrzne pasy gąsienic odpowiadają za trwałość.
Dobre opinie zbiera też Bomag BF 300-2 (BF 300 P - kołowa i BF 300 C gąsienicowa). BF 300-2 można doposażyć opcjonalnie w przednie skrzydło sterowane hydraulicznie, co pozwala na szybkie opróżnienie zbiornika. Oświetlenie LED pozwala na pracę w półmroku. BF 300-2 może osiągać wydajność do 300 t/h. Maszyna posiada odkurzacz dymu (wciąga dym i ewakuuje go przez dach). Model BF 300-2, może bardzo szybko nagrzać się dzięki opornikom w blokach aluminium (bloki te chronią elementy grzewcze maszyny).
Jakość i… ekonomia
Konstruktorzy maszyn marki Ammann wśród walorów swoich rozściełaczy wymieniają jakość. - Układarki serii AFT zwiększają jakość na każdym etapie procesu – już od załadunku kosza, rozwiązania zapobiegające segregacji w zbiorniku i systemie podawania materiału, zapewniające znakomite wstępne zagęszczanie i gładkość powierzchni – to jedna z rekomendacji maszyny AFT600-3.
Dostawcy układarek CAT zwracają uwagę na tryb Eco dostępny m.in. w nowym rozściełaczu AP655F. Używa prędkości obrotowej silnika na poziomie 1650 obr./min i zmniejsza zużycie paliwa do 5 proc. względem rozściełaczy CAT serii E. Zastosowano też automatyczną regulację prędkości obrotowej silnika. Gdy funkcja ta jest aktywna, prędkość obrotowa silnika jest obniżana do 1000 obr./min, jeśli dźwignia sterująca układu napędowego zostaje ustawiona w położeniu neutralnym lub do 1300 obr./min, jeśli nagrzewnica stołu jest aktywna. Gdy tryb Eco i funkcja automatycznego sterowania prędkością obrotową silnika są włączone równocześnie, modyfikują prędkość obrotową silnika na podstawie wskaźników obciążenia. Po włączeniu prędkość obrotowa silnika podczas rozściełania będzie wynosiła 1650 obr./min. Przekroczenie górnej granicy mocy spowoduje zwiększenie prędkości obrotowej silnika do 2200 obr./min i utrzymanie jej do momentu, w którym obciążenie spadnie poniżej progu i utrzyma się przez ponad 30 s.
Dostawcy maszyn Bomag zwracają uwagę na wielowariantowość modeli, sprawiającą że można dobrać optymalnie dla konkretnego użytkownika. W ofercie znajdują się np. wersje kołowe modelu BF 300 P: z najbardziej ekonomicznym napędem na tylne koła 2x6, wariantem 4x6 z dodatkowym napędem na koła przednie jednej osi, w którym zwiększona siła pociągowa szczególnie predystynuje maszynę np. do układania na luźnym podłożu. Trzecią wersję stanowi napęd na wszystkie koła 6x6. Aby zapobiec buksowaniu kół napędowych na podsypce tłuczniowej może zostać zwiększony docisk kół tylnych do podłoża (naciśnięcie guzika na pulpicie operatora). Inżynierowie w układarkach BF300 wdrożyli innowacyjną koncepcję stołu i transportu. Parametry stołu umożliwiają osiągnięcie szerokości układania od 1,7 do 3,4 m (stół podstawowy może być rozsuwany w pełni hydraulicznie). Wraz z zamontowanymi przedłużaczami i blachami bocznymi szerokość transportowa wynosi tylko 2,5 m, co sprawia, że stół może być łatwo i tanio przewożony z jednej budowy na drugą.
Komfort też się liczy
W CAT AP655F zastosowano niezależne, podwójne stanowisko operatora wysuwane poza ramę maszyny (lepsza widoczność wokół rozściełacza). Zamontowany z przodu, niskoprofilowy układ chłodzenia (zwiększa widoczność do przodu) i przeprojektowany układ przenośnika ślimakowego optymalizują obserwację wysokości materiału przed rozściełaczem. Opcjonalne podgrzewanie siedziska, wiele opcji regulacji fotela i przechylane pulpity sterownicze mają zapewniać odpowiedni komfort pracy. Zamontowany u góry układ chłodzenia odprowadzający opary, gorące powietrze i hałas wentylatora z dala od pracowników zapewnia załodze chłodniejszego i cichsze środowisko pracy. Specjalny układ wentylacji odprowadza opary z tunelu przenośnika i komory przenośnika ślimakowego oraz chroni operatora przed kontaktem z oparami. Wśród elementów wyposażenia dodatkowego są: podgrzewany fotel z zawieszeniem pneumatycznym, sztywne zadaszenie (również z szybą przednią), urządzenia do poziomowania, oświetlenie (robocze oraz do jazdy po drogach).
W maszynach Bomag szybkie rozszerzanie stołu możliwe jest również w przypadku układarki BF 600. W celu skrócenia czasu przezbrajania i tym samym zredukowania kosztów eksploatacji maszyny na budowie, poszerzenia mechaniczne stołu wyposażono w układ pozwalający na ich szybką wymianę. System ten pozwala na nie wymagające użycia narzędzi sprzęganie i rozłączanie osi ubijaków oraz wibratorów, jak również uproszczony montaż segmentów (skrzynek) przedłużaczy stołu. W układarce BF 600 opcjonalnie zastosować można przednią szybę, stanowiącą zabezpieczenie przed wiatrem i zacinającym deszczem. Dzięki unikatowemu systemowi SideView umożliwiającemu przesuwanie na obie strony stanowiska operatora, jest on automatycznie chroniony przez daszek niezależnie od położenia fotela. Zmiana położenia fotela następuje za pomocą rusztu w pomoście operatora. Gęsta podziałka rusztu daje możliwość ustawienia fotela w piętnastu pozycjach (optymalizacja widoczności na pole pracy). Sterowanie maszyną może odbywać się również w rękawicach (przechylne, mechaniczne wyłączniki dźwigienkowe oraz układ zdalnego sterowania czujnikami przepływu materiału za pośrednictwem potencjometrów). Nowe stanowisko sterownicze pozwala się obracać i odchylać na bok, dzięki czemu można dostosowywać je do różnych sytuacji na budowie. Przestrzeń pod zamykaną pokrywą służy operatorowi podczas pracy za podręczny schowek. Można w nim przechowywać na przykład rękawice robocze i drobne narzędzia.
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH ŁADOWAREK
AMMANN
Układarki serii AFT zwiększają jakość na każdym etapie procesu, już od załadunku kosza, rozwiązania zapobiegające segregacji w zbiorniku i systemie podawania materiału, zapewniające odpowiednie wstępne zagęszczanie i gładkość powierzchni. Ammann AFT300-2 to kompaktowe układarka gąsienicowa. Łatwy transport do miejsc pracy, niezawodność i bezpieczeństwo operatorów było jednym z głównych celów w rozwoju tych maszyn. Dla większej wydajności, układarki posiadają stoły z wibratorami i ubijakami. Szerokość układania to 1200-2400 mm (z poszerzeniami 3100 mm), waga 5800 kg. Do napędu służy silnik o mocy 54 kW. Poj. kosza, 5t. Ammann AFT600-3 pracuje na szerokości 2550-5100 mm (z poszerzeniami 9000 mm). Waga: 18500 kg. Moc silnika: 129 kW. Poj. kosza 13t.
BOMAG
Bomag rozwija konstrukcję układarek nawierzchni drogowych, typoszereg obejmuje najbardziej uniwersalne maszyny spośród oferowanych obecnie na rynku. Bomag BF 300-2 jest dostępna w wersji kołowej BF 300 P i gąsienicowej BF 300 C. Rozściełacz wyposażono w silnik spełniający wymagania normy Tier 4. Nowa maszyna pozwala na ograniczenie emisji szkodliwych gazów do atmosfery. BF 300-2 może być wyposażony opcjonalnie w przednie skrzydło sterowane hydraulicznie co pozwala na szybkie opróżnienie zbiornika. Układarka Bomag BF 300-2 może osiągać wydajność aż do 300 t/h. Wersja gąsienicowa maszyny posiada maksymalną szerokość pracy 5 m, natomiast wersja kołowa 4,4 m. Zwraca uwagę stabilny i łatwy w obsłudze mechanizm przesuwania i regulacji pomostu operatora zapewniający mu odpowiedni komfort pracy.
CAT
CAT AP655F jest rozściełaczem przeznaczonym do średnich i dużych projektów, z gumowymi gąsienicami, który sprawdza się na lotniskach, pasach startowych, drogach szybkiego ruchu, autostradach i innych dużych budowach. Zwraca uwagę m.in. wysoka prędkość jazdy, zdolność do poruszania się po miękkim terenie i przyczepność. Tryb Eco używa prędkości obrotowej silnika na poziomie 1650 obr./min i zmniejsza zużycie paliwa do 5 proc. względem rozściełaczy CAT serii E, z jednoczesnym dodatkowym obniżeniem poziomu hałasu. Niezależne, podwójne stanowisko operatora wysuwane poza ramę maszyny zapewnia należytą widoczność wokół rozściełacza. Zamontowany z przodu, niskoprofilowy układ chłodzenia zwiększający widoczność do przodu i przeprojektowany układ przenośnika ślimakowego optymalizują widoczność wysokości materiału przed rozściełaczem.
VOLVO
Układarka gąsienicowa P4820D może rozściełać masę o szerokości do 6,5 m. Wyposażono ją w nowoczesny, 4-litrowy silnik Volvo o mocy 98 kW spełniający normy emisji spalin Stage IV. Dodatkowo tryb adaptacji mocy sam dopasowuje obroty silnika do aktualnych potrzeb maszyny. System zarządzania maszyną EPM3 sprawia, że sterowanie oraz ustawienie wszystkich niezbędnych funkcji rozściełania jest wyjątkowo proste i intuicyjne. Producent zwraca uwagę na trwałe i solidne podwozie, którego zadaniem jest odpowiednia stabilizacja maszyny w każdych warunkach. Dane eksploatacyjne są transferowane i dostępne w telematycznym systemie Volvo Care Track, w którym w każdym momencie użytkownik może sprawdzić całą historię pracy maszyny, a na podstawie otrzymanych danych zaplanować i przygotować kolejne prace.
T&M nr 4/2018
Tekst: Michał Jurczak
Add comment