Decyduje producent sprzętu
Maszyna budowlana potrzebuje oleju silnikowego, przekładniowego, hydraulicznego.
Oferta renomowanych producentów jest szeroka, można wybrać produkty tańsze, ale również bardziej zaawansowane technologicznie. Jak często należy wymieniać oleje w maszynie budowlanej? Jednej, uniwersalnej odpowiedzi nie ma, eksperci są zgodni, że decyduje producent sprzętu. Jak zaznacza Bogusław Borek, product manager olejów przemysłowych i motoryzacyjnych Petro-Canada, można wydłużyć czas pracy oleju na tyle, na ile pozwalają oferowane przez niego osiągi, ale pod pewnymi warunkami. Trzeba stosować produkt wysokiej jakości, porozumieć się z jego dostawcą i wykonywać analizy laboratoryjne oleju w czasie eksploatacji.
Agata Koźmińska, manager ds. marketingu Fuchsa dodaje, że część producentów maszyn określa różny przebieg pomiędzy wymianami w zależności od tego, jaką normę spełnia środek smarny. Przykładem jest Volvo i niektóre ładowarki kołowe serii L. W mechanizmach różnicowych okresy pomiędzy wymianami oleju różnią się znacznie, wynoszą od 1.000 godzin dla normy WB 101 do 2.000 godzin dla WB 102. Ważne też, aby uważnie zapoznać się z zaleceniami producenta odnośnie wersji maszyny, jaką posiadamy. W omawianym przykładzie, przy konstrukcji nie mającej chłodnicy oleju, okresy pomiędzy wymianami to 4.000 godzin.
– Odpowiednio dobrane oleje, a także ich eksploatacja zgodnie z zaleceniami gwarantują skuteczną ochronę poszczególnych elementów silnika i przekładni, zapewniając trwały film smarowy w każdych warunkach – podkreśla Katarzyna Starzec, specjalista w dziale badań i rozwoju Orlen Oil. – Stosowanie tanich, kiepskiej jakości olejów o nieodpowiedniej lepkości zalecanej do danego pojazdu może przyczynić się do nieprawidłowej pracy silnika, trudności w jego uruchomieniu w warunkach ujemnych temperatur, zwiększonego spalania, a nawet do jego awarii. Może to również niekorzystnie wpływać na urządzenia obróbki spalin, co będzie generowało dodatkowe koszty związane z przestojem maszyny.
Do silników starszej konstrukcji, mocno wyeksploatowanych, nie zaleca się olejów wysokiej jakości, ponieważ ze względu na dużą zawartość środków myjąco-dyspergujących mogą prowadzić do wypłukania osadów zalegających w układach. Nowoczesne oleje wpływają niekorzystnie również na uszczelnienia, czego konsekwencją mogą być wycieki.
Wielofunkcyjne nadal
Charakterystyczną cechą środków smarnych do maszyn budowlanych są produkty wielofunkcyjne, które można wlewać np. do przekładni i do układów hydraulicznych. Katarzyna Starzec z Orlen Oil wyjaśnia, że sytuacja ta ma korzenie w przeszłości. Z obawy przed pomyłką i zastosowaniem nieodpowiedniego płynu do danego elementu konstrukcyjnego maszyny budowlanej, czy rolniczej, swoje miejsce na rynku znalazły wielofunkcyjne oleje typu STOU (Super Tractor Oil Uniwersal), silnikowo-przekładniowo-hydrauliczne, oleje typu UTTO (Uniwersal Tractor Transsmission Oil), przekładniowo-hydrauliczne, czy oleje typu PTF (Power Transmission Fluid). Pomimo, iż nowoczesne maszyny budowlane wymagają stosowania równie nowoczesnych olejów silnikowych, przekładniowych czy też płynów eksploatacyjnych, z uwagi na nadal bardzo dużą ilość „pełnoletnich” lub nawet starszych pojazdów w segmencie tzw. typu off-road oleje wielofunkcyjne ciągle cieszą się dużą popularnością.
Poza wiekiem powodem stosowania wielofunkcyjnych mogą być względy techniczne. Agata Koźmińska z Fuchsa podaje przykład zastosowania z mokrymi hamulcami. Produkty UTTO różnią się od typowo przekładniowych tym, że zapewniają prawidłowy przebieg i wartość współczynnika tarcia pomiędzy okładzinami ciernymi, w trakcie hamowania. Nieprawidłowy dobór powoduje odgłos trzaskania tuż przed zatrzymaniem się maszyny.
– Generalnie nie można powiedzieć, że oleje przekładniowo-hydrauliczne są mniej zaawansowane niż typowo hydrauliczne lub przekładniowe – uważa Agata Koźmińska. – Kluczowy jest dobór środka smarnego zgodnie z wymaganiami producenta.
– Mamy do czynienia z różnymi rozwiązaniami – dodaje Bogusław Borek (Petro-Canada). – Oleje przekładniowo-hydrauliczne są ciągle stosowane i zalecane przez producentów sprzętu w maszynach najnowszej generacji. Oleje o wysokiej jakości stanowią jednak różnicę i mogą przyczynić się do dłuższej i bezawaryjnej pracy maszyn. Dlatego obok tego często zdarza się, że producenci wyposażenia zalecają do układów hydraulicznych typowy olej hydrauliczny i to wysokiej jakości. Z olejami przekładniowo-hydrauliczno-silnikowymi sytuacja wygląda inaczej. Nowoczesne konstrukcje silników stawiają wyższe wymagania olejom. I wymagania te nie są zbieżne z wymaganiami dla olejów ani hydraulicznych, ani przekładniowych. Dlatego tego rodzaju oleje mogą jeszcze mieć zastosowanie w maszynach starszych generacji.
Cena i reszta
Na polskim rynku olejów silnikowych dla ciężarówek wciąż „rządzą” mineralne, bo – upraszczając nieco sprawę – są tańsze. W segmencie budowlanym dzieje się podobnie, jednak zmierza on powoli w stronę produktów lepszych jakościowo. Katarzyna Starzec z Orlen Oil:
– Taka zmiana wymaga sporo czasu, należy zwrócić uwagę, iż krajom Europy Zachodniej przejście z olejów typu monograde i 20W-50 na oleje 10W-XX i 5W-XX w umiarkowanym odsetku zajęło ponad 30 lat. Na rynkach Europy Środkowej powinno to trwać krócej. Polski rynek wydaje się doganiać rynki w Niemczech i Austrii, przynajmniej pod względem klas lepkości. Podczas gdy wiele firm zajmujących się sprzedażą oleju w Europie Zachodniej oferuje obecnie produkty o poziomach jakości ACEA E6 i ACEA E9 (spełniające także specyfikacje API CJ-4, Mercedes-Benz 228.51, Volvo VDS-4 i Cummins CES 20081), główne produkty na rynku polskim są zgodne z wymaganiami ACEA E7 i API CI-4.
Analogiczna tendencja jest w przypadku olejów przekładniowych i hydraulicznych. Agata Koźmińska (Fuchs) zauważa, że wszystko zależy od tego, jak długoterminowo patrzymy na koszty. Droższe oleje zapewniają dłuższe okresy między wymianami, lepszą ochronę przed zużyciem oraz cechują się bardziej stabilnym utrzymaniem parametrów w trakcie eksploatacji.
– Użytkownicy maszyn budowlanych coraz częściej przekonują się o słuszności ogólnej życiowej mądrości, że „co tanie, to drogie” – podsumowuje Bogusław Borek (Petro-Canada). – Jeżeli nowoczesne maszyny budowlane pracują w trudnych warunkach, to ważne jest, żeby olej hydrauliczny zachowywał swoje parametry przez oczekiwany okres eksploatacji. Tanie oleje, zblendowane z tańszych komponentów często tracą wymagane właściwości już po krótkim czasie pracy. Może to prowadzić na przykład do nadmiernego wzrostu temperatur pracy, których układy chłodzenia nie są w stanie obniżyć i w konsekwencji do awarii sprzętu. Podobnie wyższa jakość olejów przekładniowych umożliwia dłuższą, bezawaryjną pracę przekładni.
Charakterystyki popularnych olejów do maszyn budowlanych
Fuchs
Olej silnikowy Titan Unimax Ultra MC SAE 10W-40. Produkt najwyższej jakości, na bazie technologii MC, do pojazdów użytkowych, maszyn budowlanych, aut osobowych. Zapewnia uproszczenie gospodarki magazynowej w mieszanych flotach pojazdów. Gwarantuje szybką cyrkulację oleju, ogranicza zużycie paliwa i oleju. W zimowych warunkach sprawdza się lepiej niż 15W-40. Specyfikacje: ACEA E7, API CI-4, Global DHD-1, JASO DH-1. Dopuszczenia: Detroit Diesel 93K215, Deutz DQC III-10, Mack EO-M Plus, MAN M 3275-1, MB 228.3, 229.1, 235.27, MTU 2, Renault RLD, RLD-2, Voith-Retarder A, Volvo VDS-3.
Olej wielofunkcyjny Titan UTTO Plus 75W-80. Przeznaczony do przekładni, osi oraz układów hydraulicznych w maszynach roboczych z lub bez mokrych hamulców, również do układów napędowych z blokadą mechanizmu różnicowego. Szczególnie polecany do przekładni np. mechanizmów różnicowych z mokrymi hamulcami w maszynach budowlanych Volvo. Specyfikacje: SAE J300, 5W-30; SAE J306, 75W-80.
Olej wielofunkcyjny Titan UTTO TO-4 SAE 10W. To wysokiej jakości olej, który został opracowany specjalnie w celu spełnienia rygorystycznych wymagań specyfikacji Caterpillar TO-4. Chroni przed pienieniem się, przed zużyciem układu hydraulicznego. Szczególnie polecany do układów hydrauliki maszyn budowlanych Caterpillar. API GL-4, Cat TO-4, Komatsu KES 07.868.1.
Lotos
Olej silnikowy Turdus Powertec 1100 15W-40 jest zaawansowanym technologicznie olejem typu SHPD o obniżonej zawartości tzw. SAPS: siarki nie więcej niż 0,4 proc., fosforu nie więcej niż 0,12 proc., popiołów siarczanowych do 1 proc. Zapewnia bardzo dobre smarowanie w każdych warunkach eksploatacyjnych, idealną czystość współpracujących elementów. Spełnia wymogi związane z emisją szkodliwych składników spalin, zapewniając bezpieczną pracę elementów układu wydechowego. ACEA E9, API CJ-4, aprobowany przez: Cummins CES 20081, Deutz DQC III-10 LA, Mack EO-O PP, MAN M 3575, MB 228.31, Renault RLD-3, Volvo VDS-4.
Olej przekładniowy Titanis Super GL-5 80W-90. Olej typu TDL przeznaczony do stosowania w przekładniach, w tym hipoidalnych, samochodów i innych pojazdów mechanicznych pracujących w skrajnie trudnych warunkach, w szerokim zakresie temperatur otoczenia, gdzie wymagane jest środek klasy API GL-5 lub GL-4 i lepkości SAE 80W-90. Umożliwia łatwy rozruch w niskich temperaturach, zapobiega powstawaniu osadów, zmniejsza zużycie elementów przekładni, zapewnia bardzo dobrą czystość przekładni. API GL-5/GL-4, MT-1, aprobaty: MAN 341 typ E2, MAN 341 typ Z2, MAN 342 typ M2, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12M, 16B, 17H, 19B, 21A.
Olej hydrauliczny Hydromil Super L-HV stosuje się w wysokoobciążonych układach napędu i sterowania hydraulicznego oraz układach hydraulicznych maszyn budowlanych i górniczych, tam gdzie wymagany jest olej o bardzo niskiej zależności lepkości od temperatury. Produkowany z głęboko rafinowanych, odparafinowanych i hydrorafinowanych olejów mineralnych otrzymywanych z przeróbki ropy. Zawiera odpowiednio dobrany zestaw bezpopiołowych dodatków uszlachetniających o działaniu lepkościowo-temperaturowym, przeciwkorozyjnym, przeciwutleniającym, smarnym, deemulgującym i antypiennym. Olej nie zawiera cynku, jest bezpieczny w eksploatacji w kontakcie ze stopami metali kolorowych wykorzystanymi w konstrukcji układów hydraulicznych. ISO VG 32; 46; 68, DIN HVLP (DIN 51524 cz3), ISO-L-HV, DIN CLP (DIN 51517 cz.3), spełnia wymagania: Bosch-Rexroth, Denison-Parker Hydraulic HF-0, HF-1, HF-2, Vickers.
Neste
Olej silnikowy Turbo LXE 15W-40 – mineralny, wielosezonowy, wyprodukowany specjalnie dla transportu ciężkiego, posiadający bardzo dobre właściwości smarne gwarantujące niezawodną pracę silnika nawet w niskich temperaturach. Można go stosować w wysokoprężnych silnikach ciężarówek i autobusów wysokiej mocy oraz innych urządzeniach technicznych. Znakomicie spełnia wymagania silników Euro 2, 3 i z EGR. Dzięki odpowiednim dodatkom zapewnia utrzymanie silnika w czystości, chroni przed nadmiernym zużyciem i zapewnia niską konsumpcję oleju. Caterpillar ECF-1-a, ECF-2, Cummins CES 20071/72/76/77/78, Deutz DQC III-10, Global DHD-1, Mack EO-N, EO-M Plus, MAN M 3275, MB 228.3, MTU 2, Renault RLD, RLD-2 Volvo VDS-2 i VDS-3.
Olej przekładniowy Hypoidi LS 80W-90 nadaje się do smarowania przekładni napędowych i układów przeniesienia mocy. Został wyprodukowany z rafinowanych rozpuszczalnikowo-parafinowych olejów bazowych. Jest specjalnym olejem do różnicowych przekładni hipoidalnych o ograniczonym poślizgu. Spełnia m.in. wymagania MIL-L-2015 D.
Olej hydrauliczny Hydrauli 46 Super, produkt mineralny, bardzo szeroki zakres temperatury pracy, odporność na niskie temperatury. Specjalne dodatki zapewniają wyjątkowo skuteczną ochronę przeciw zużyciu, utlenieniu, korozji. Jest odpowiedni do wszystkich systemów hydraulicznych. Znajduje zastosowanie m.in. w koparkach, maszynach leśnych, spycharkach, podnośnikach widłowych. ISO 11158 HV, DIN 51524 part 3 HVLP, SS 15 54 34 AV, AFNOR NFE 48-690/1, AFNOR NFE 48-603, Cincinnati Milacron P-68 (32 Super), P-70 (46 Super), P-69 (68 Super), Denison HF-0, HF-1, HF-2, Eaton Vickers I-286-S, M-2950-S.
Orlen
Olej hydrauliczny Hydrol Power L-HV przeznaczony jest głównie do smarowania układów hydraulicznych mobilnych maszyn budowlanych i górniczych pracujących w bardzo trudnych warunkach (ciśnienie pracy w pompach hydraulicznych do 50 MPa), zmiennej temperaturze i wilgotności powietrza. Charakteryzuje się podwyższonym wskaźnikiem lepkości i bardzo dobrą odpornością na ścinanie. Posiada specjalnie dobraną formulację zapobiegającą tworzeniu kwasów i osadów w procesie utleniania, podczas trudnych warunków pracy. Jest wytwarzany z wykorzystaniem technologii Dynavis firmy Evonik, która pozwala na zmniejszenie konsumpcji paliwa, wydłużenie okresu eksploatacji oleju oraz uzyskanie większej mocy i wydajności sprzętu. ISO VG 32, 46,68, ISO 11158, DIN 51524 cz. 3, Parker Denison HF-0, HF-1, HF-2.
Olej silnikowy Platinum Ultor Plus 15W-40. Mineralny, wielosezonowy, nowej generacji, typu SHPD (Super High Performance Diesel). Przystosowany do pracy w najbardziej obciążonych silnikach wysokoprężnych w sprzęcie budowlanym, ciężarówkach, autobusach. Gwarantuje maksymalną moc w ekstremalnych warunkach, zmniejszenie zużycia paliwa i oleju, czystość silnika, dzięki utrzymywaniu sadzy w zawiesinie. ACEA E3, E5, E7, API CG-4, CH-4, CI-4, Avia - typ silnika: 712, D407, D421.76, D421.85, Cummins CES 20078, Mack EO-N, MAN M 3275-1, MTU 2, Tedom 258-3, Volvo VDS-3.
Olej przekładniowy Platinum Gear GL-5 85W-90 – mineralny, zapewniający bardzo dobre własności smarne, przeciwrdzewne, wysoką odporność na utlenianie, wysoką zdolność do przenoszenia obciążeń. Dzięki dodatkom AW i EP zapewnia bardzo dobre własności przeciw zużyciu i przeciw zatarciu. Przeznaczony do tylnych mostów oraz przekładni pojazdów pracujących w trudnych warunkach, tj. przy dużych prędkościach i małym momencie obrotowym oraz przy małych prędkościach i dużym momencie obrotowym. API GL-5, MAN 342 M1, MB 235.0, MIL-L-2105D, Voith 3.325-339, Volvo 97310, 97316, ZF TE-ML 05A, 07A, 16B, 16C, 16D, 17B, 19B, 21A.
Petro-Canada
Olej silnikowy Duron HP 15W-40 do samochodów ciężarowych i maszyn budowlanych z aprobatą najnowszej kategorii API CK-4. W porównaniu do poprzednich kategorii API oleje CK-4 wykazują podwyższoną odporność na utlenianie, co przekłada się na skuteczniejszą ochronę silnika, oszczędność paliwa,wydłużenie przebiegów między wymianami. Cechują się również podwyższoną kontrolą napowietrzania, co poprawia skuteczność działania filmu smarowego i zwiększa ochronę elementów silnika przed ścieraniem. Z kolei podwyższona odporność na ścinanie polepsza trwałość filmu smarowego, zachowuje osiągi oleju w stanie „jak nowy”, zapewnia skuteczne smarowanie przy największych obciążeniach. ACEA E9, API CK-4, Cummins CES 20086, Detroit Diesel 93K222, Mack EOS-4.5, MAN M 3275-1, 3575, MB 228.31, MTU 2.1, Renault RLD-4, Volvo VDS-4.5.
Olej przekładniowy Traxon Synthetic 75W-90. Syntetyczny, do manualnych skrzyń biegów, klasy premium zapewniający długotrwałą ochronę sprzętu i skrócenie okresów przestoju maszyn. Gwarantuje doskonałą pracę przez cały rok zarówno w ekstremalnie niskich jak i wysokich temperaturach otoczenia. Minimalizuje powstawanie osadów, laków i złogów twardych produktów koksowania, przez co lepiej chroni części maszyn w węzłach tarcia przed ścieraniem. Spełnia wymagania: SAE J2360 (dawniej MIL-PRF-2105E), API GL-5, API MT-1, odpowiedni kiedy jest wymagana specyfikacja Mack GO-J.
Olej hydrauliczny Hydrex XV jest produktem o zaawansowanej formule, o długim okresie eksploatacji, przeciwzużyciowym, zaprojektowanym do stosowania w wysokoobciążonych układach. Zapewnia bardzo dobre korzyści eksploatacyjne i obsługowe podnoszące produktywność w niskich i wysokich temperaturach. Pozwala na uruchamianie systemów hydraulicznych w temperaturze nawet - 34 st. C i na pracę aż do + 90 st. C. Krótszy czas potrzebny do rozgrzania w niskich temperaturach to szybsza i spokojniejsza reakcja systemów hydraulicznych. Kolejną zaletę stanowi dodatkowa ochrona przed zużyciem w bardzo wysokich temperaturach. ISO 11158 HV, DIN 51524 part 3 HVLP, Eaton E-FDGN-TB002-E, Denison HF-0, JCMAS HK oraz wymagania testu pompy Rexroth A2F10.Shell
Olej silnikowy Rimula R4 L 15W-40 (CJ-4) nadaje się do diesli pracujących pod wysokim obciążeniem. Zawiera niskopopiołowe dodatki zabezpieczające elementy silników pracujące w najostrzejszych warunkach. Sprzyja temu także zastosowanie oleju bazowego grupy II o wysokiej czystości. Zapewnia to znacznie lepszą ochronę przed zużyciem, tworzeniem się osadów oraz ogranicza wpływ temperatury na stan oleju w porównaniu z olejami poprzedniej generacji (API CI-4 i ACEA E7). Formulacja low SAPS zabezpiecza katalizatory oraz filtry cząstek stałych. ACEA E9, E7, API CJ-4, CI-4+, CI-4, CH-4, CG-4, CF-4, CF, Caterpillar ECF- 2, ECF- 3, Cummins CES 20071/72/77/81, Detroit Diesel 93K218, Deutz DQC-III-10 LA, JASO DH-2, Mack EO-O PP, MAN M 3575, MB 228.31, MTU 2.1.
Olej przekładniowo-hydrauliczny Spirax S4 CX 10W został opracowany, aby zapewnić bezawaryjną pracę urządzeń oraz maksymalnie wydłużyć ich eksploatację. Spełnia wysokie wymagania stawiane przez nowoczesne układy przekładniowe, mosty napędowe, układy z mokrymi hamulcami, systemy hydrauliczne w wysokoobciążonych maszynach. Allison C-4 (SAE50), Caterpillar Tractor TO-4, ZF TE-ML-03C (SAE 10W).
Olej hydrauliczny Tellus S2 VX 46 powstał na bazie olejów grupy II. Jego formułę opracowano tak, by utrzymywał lepkość i osiągi przy dużym obciążeniu mechanicznym oraz w szerokim zakresie temperatur. Tak szeroki zakres pracy oleju jest dostosowany szczególnie do potrzeb urządzeń mobilnych, jak np. koparki czy dźwigi. Olej spełnia także rosnące wymagania związane z wydajnością maszyn i urządzeń. Ograniczenie degradacji oleju pomaga zwiększyć jego żywotność i skrócić czas przestojów. Specyfikacje i dopuszczenia: ISO 11158 (HV), DIN 51524 part 3 (HVLP), Eaton E-FDGN-TB002-E; Fives (Cincinnatti Machine) P-70, ASTM D6158 (HV), Parker Denison HF-0, HF-1, HF-2, Swedish Standard SS 15 54 34 AM.
Tedex
Olej silnikowy Diesel Truck SHPD 15W-40. Wielosezonowy, z najwyższej jakości mineralnych, hydrorafinowanych olejów bazowych i specjalnego pakietu dodatków uszlachetniających. Przeznaczony jest do smarowania najbardziej obciążonych, pracujących w każdych warunkach czterosuwowych silników wysokoprężnych dużej mocy, zarówno wolnossących jak i turbodoładowanych. Zalecany m.in. do maszyn drogowych i budowlanych, silników pomocniczych na statkach morskich i śródlądowych. ACEA E7, API CI-4, Caterpillar ECF-1a, Cummins CES 20076/77/78, Detroit Diesel 93K215, Deutz DQC-III-05, Global DHD-1, Mack EO-M Plus, MAN M 3275-1, MB 228.3 229.1, MTU 2, Renault RLD-2, Scania LDF, Volvo VDS-3.
Olej przekładniowy Super Gear 80W-90. Wielosezonowy, wyprodukowany z najwyższej jakości mineralnych, hydrorafinowanych olejów bazowych i pakietu dodatków uszlachetniających najnowszej generacji, w tym bezołowiowych o własnościach EP (Extreme Pressure, ekstremalne obciążenie). Przeznaczony do najbardziej obciążonych przekładni: skrzyń biegów, tylnych mostów i innych, do których producenci zalecają oleje o jakości GL-5 wg API. Szczególnie oleje te są zalecane do smarowania przekładni hipoidalnych maszyn budowlanych eksploatowanych w najtrudniejszych warunkach. API GL-5, MAN 342 typ M 2, MAN 341 typ E 2, MAN 341 typ Z 2, MIL-L PRF-2105E, ZF-TE-ML 01, 02B, 05A, 08, 12E, 16B,16 C/D, 17B, 19B, 21A.
Oleje hydrauliczny Hydraulic HV wyprodukowano z najwyższej jakości, hydrorafinowanych, mineralnych olejów bazowych i odpowiednio dobranego pakietu dodatków. Są przeznaczone do całorocznego stosowania w wysokoobciążonych układach napędu i sterowania hydraulicznego pojazdów mechanicznych, maszyn budowlanych i rolniczych oraz jednostek pływających. Szczególnie polecane do układów eksploatowanych w ekstremalnych warunkach, przy zmiennych temperaturach otoczenia. ISO 6743/4 – HV, DIN 51524/3 – HVLP, AFNOR NF E 48-603, Cincinnati Milakron P-68, P-69, P-70, Hagglunds Denison HF-0, Vickers M-2950-S3, Vickers M-2950-S.
T&M nr 11/2017
Tekst: Jacek Dobkowski
Add comment