Siłacze z lemieszami
Rynek spycharek gąsienicowych zdominowały maszyny ponad 20-tonowe, przeznaczone do wykonywania średnich i ciężkich prac.
Dwie na trzy spośród kupowanych maszyn to takie, które posiadają silniki generujące moc maksymalną od 100 do 250 KM. Wśród czynników, na które powinien zwrócić uwagę kupujący spycharkę są: siła naporu, długość lemiesza i jego wysokość, typ położenia, kąt skrawania, kąt skosu i głębokość opuszczania lemiesza, masa robocza (wraz z osprzętem, narzędziami, niezbędnym paliwem, smarami i operatorem).
Spycharki gąsienicowe zaprojektowano do wykonywania niwelacji oraz poważnych robót ziemnych. Znajdują zastosowanie nie tylko przy budowie dróg i mostów, ale też w leśnictwie, na składowiskach odpadów i hałdach węglowych, w kopalniach czy żwirowniach. Generalnie rzecz biorąc, sprzedaż tych maszyn w bezpośredni sposób zależy jednak od tempa budowy i remontów dróg. Pod względem wartości obrotów spycharki zajmują trzecie miejsce na rynku maszyn do robót ziemnych (wyżej plasują się koparki i ładowarki kołowe). Z punktu widzenia efektywności eksploatacji ważne są takie czynniki jak: wymiary lemiesza, moc silnika, rodzaj gruntu oraz pochylenie terenu, na którym spycharka pracuje. Końcowy efekt pracy zależy w dużej mierze od użycia odpowiednich narzędzi funkcjonalnych. Do spycharki może być dołączony np. osprzęt ładowarkowy lub zrywarkowy.
Siła i dokładność
Case, producent maszyn: 1650M (silnik o mocy 164 KM) i 2050M (232 KM) podkreśla, że hydrostatyczny napęd zasila każdą z gąsienic osobno, umożliwiając użycie pełnej mocy przy jeździe w zakręcie, gwarantując dokładność przy niwelacji terenu, jak również przy skarpowaniu. Silnik serii M może działać na paliwie zawierającym do 20 proc. oleju napędowego bio. Gdy siła uciągu rośnie, moc silnika wzrasta nawet o 16 proc. (przy 1,8 tys. obr./min.).
Najnowsza seria maszyn Cat, D6N ma podwozie SystemOne. Zastosowano tzw. różnicowy układ kierowniczy (przekazywanie mocy na obie gąsienice podczas skręcania). Powoduje skręt maszyny poprzez zwiększenie prędkości jednej i zmniejszenie prędkości drugiej gąsienicy, jednocześnie zapewniając obu gąsienicom pełną moc. Układ ma zapewniać płynne manewrowanie przy skręcie, nawet podczas pchania dużego ładunku. Operator ma precyzyjną kontrolę na zboczach, blisko budynków, podpór mostowych, drzew lub innych przeszkód. Dźwignia sterująca różnicowego układu kierowniczego umożliwia sterowanie i zmianę kierunku jazdy oraz biegu, a ponadto obsługuje: zmianę biegów Easy touch, skręcanie po najmniejszym promieniu i zawracanie w miejscu, skręt pod obciążeniem.
W Komatsu D65EX/PX/WX-18 ciekawostkę stanowi użycie opatentowanego systemu Sigmadozer, zwiększającego możliwości spychania o kilkanaście procent. Ideą jest to, aby maszyna nie marnowała energii na spychanie materiału, który i tak po drodze wypada poza powierzchnię spychu. Sam spych zaprojektowano tak, aby większość materiału zbierała się w centrum tarczy.
Liebherr PR 736 i PR 746 to spycharki nowej, 6-tej generacji (masa eksploatacyjna 20 - 30 t). Nowością jest proaktywne dopasowywanie mocy. Wyzwolenie poprzez dżojstik większej siły ciągnącej powoduje aktywne zadziałanie układu zarządzania silnikiem i przygotowuje układ napędowy na podwyższone zapotrzebowanie w moc. Oznacza to, oprócz szybszych czasów reakcji, także wyczuwalne zwiększenie sprawności. Po raz pierwszy, w PR 736 zastosowano wyświetlacz systemowy, będący interfejsem do nowej architektury sterowania. Można z nim zintegrować dodatkowe opcje, np. kamery cofania lub funkcje komfortowe (m.in.układ sterowania klimatyzacją).
W przypadku maszyn Dressta (średniej wielkości spycharka TD-20) zwraca uwagę m.in. wariantowość. Maszyna oferowana jest w wersjach: standardowej (STD), z długa ramą trakcyjną (LT), z szeroką ramą trakcyjną (WT) i niewielkim naciskiem ramy trakcyjnej na grunt (LGP). To daje możliwość optymalnego dostosowania maszyny do potrzeb konkretnego użytkownika.
Łatwo i… możliwie tanio
Łatwość użytkowania i relatywnie niskie koszty eksploatacji (50 proc. kosztów spycharki wynika z utrzymania komponentów podwozia) to jedne z kluczowych czynników decydujących o wyborze spycharki. Case stosuje gąsienice „Ultra-Life”, ze smarowaną tuleją rolki (wydłuża żywotność łańcucha gąsienicy i podwozia w najtrudniejszych warunkach i obniża poziom hałasu spycharki). Pełną kontrolę nad maszyną zapewnia elektrohydrauliczny dżojstik, a pedał spowalniania można ustawić tak, aby zmniejszać tylko prędkość jazdy albo zarówno prędkość jazdy, jak i silnika. Oprócz standardowych ruchów lemiesza, zaawansowane funkcje układu elektronicznego umożliwiają operatorowi sterowanie określonymi funkcjami: komputer pokładowy można ustawić bezpośrednio z dżojstika; reakcję lemiesza można ustawić, wybierając spośród 3 poziomów czułości; przycisk stopniowania natychmiast zmniejsza prędkość lemiesza o 50 proc., co sprawia, że kontur gleby jest dokładniejszy; tryb potrząsania umożliwia operatorowi szybki zrzut materiału, zwłaszcza przy obróbce lepkiej gleby. Spycharki oferują opatentowany system Equistatic, zwiększający zdolność przechyłu, przy jednoczesnym zmniejszeniu naprężeń na belkach (zmniejszenie zużycia komponentów).
Cat, producent D6N podkreśla rolę nowej przekładni z przemiennikiem momentu obrotowego i sprzęgłem blokującym (łatwość obsługi, wyższa moc użyteczna i niższe o 10–15 proc. zużycie paliwa). W układzie napędowym zastosowano system MVP (Multi Velocity Program), innowacyjny układ sterowania maszyną, pozwalający operatorowi na wybranie jednego z pięciu zakresów prędkości do przodu i do tyłu (podniesienie wydajności, obniżenie zużycia paliwa i ogólnych kosztów eksploatacji). Automatyczna zmiana biegu umożliwia operatorowi wstępne wybranie biegu do przodu oraz biegu wstecznego (ułatwienie i przyspieszenie zmiany kierunku jazdy). Operator może wybrać dowolną kombinację biegów do jazdy w przód i tył lub może użyć jednego z trzech ustawień fabrycznych. Funkcja automatycznej redukcji biegu umożliwia przekładni automatyczną redukcję, gdy zostaje wykryty znaczny wzrost obciążenia, zapewniając tym samym maksymalną wydajność pracy.
Przydatną zmianą w Komatsu D65EX/PX/WX-18 jest wprowadzenie automatycznej skrzyni biegów z blokadą przekładni. Ma wpływ na zmniejszenie zużycia paliwa (wg testów Komatsu nawet o 10 proc.). Tajemnica tkwi w automatycznym ograniczaniu obrotów silnika tak, aby maksymalny moment był przekazywany wtedy, gdy jest to naprawdę konieczne. Operator ma także możliwość samodzielnego wybrania jednego z dwóch trybów pracy skrzyni – E i P. E służy do normalnej pracy na względnie równym i przewidywalnym terenie. Korzystamy z niego wtedy, gdy nie ma sensu wykorzystywać pełnej mocy spycharki – oszczędzamy więc paliwo. W trybie P maszyna pokazuje pełnię swoich możliwości, moc ma priorytet nad zużyciem paliwa. Wpływ na koszty eksploatacji ma też objęcie maszyn rozbudowanym programem serwisowym Care (3-letnia, bezwarunkowa gwarancja lub 2 tys. roboczogodzin).
Wśród atutów maszyn Liebherr PR 736- PR 746 jest m.in. seryjny system zarządzania parkiem pojazdów LiDAT (zarządzanie koniecznymi pracami serwisowymi, komunikatami ostrzegawczymi, pozycją maszyny i aktualnymi danymi w zakresie zużycia oraz poziomów wypełnienia). Dane aktualizowane są kilka razy dziennie i można je odczytać w każdym momencie za pomocą przeglądarki internetowej. W zakresie wyjątkowo ważnych informacji, takich jak np. moment, gdy urządzenie opuszcza wstępnie zdefiniowaną strefę lub w przypadku krytycznych stanów eksploatacyjnych można ustawić automatyczne alarmowanie. Na obniżenie kosztów i ułatwienie eksploatacji wpływają też scentralizowane punkty konserwacji, szeroko otwierane klapy dostępu i drzwi komory silnika, kabina kierowcy wyposażona seryjnie w układ przechylania i opcjonalna możliwość zastosowania systemu wychylania chłodnicy, celem oczyszczenia, umożliwiają szybki przebieg prac konserwacyjnych i prosty serwis spycharek.
Konstruktorzy maszyny Dressta TD-20 podkreślają, że system przenoszenia napędu automatycznie dopasowuje prędkość maszyny do warunków obciążenia osprzętu roboczego tak, żeby osiągnąć optymalną siłę spychania lub zrywania, zapobiega wstrząsom układu napędowego, zwiększa moment obrotowy niezbędny do zapewnienia sześciu prędkości jazdy zarówno do przodu, jak i do tyłu. Składa się z: zmiennika momentu, trzybiegowej skrzyni biegów typu „powershift”, dwubiegowego mechanizmu skrętu, przekładni bocznych o dwustopniowej redukcji. Modularna budowa układu napędowego obejmująca silnik, zmiennik momentu, skrzynię biegów, mechanizm skrętu i przekładnie boczne umożliwia ich łatwą i szybką wymianę bez strat oleju, co wydłuża czas eksploatacji maszyny.
Komfort w cenie
Producenci maszyn zgodnie podkreślają, jak w ich kolejnych konstrukcjach poprawia się komfort pracy operatora. W kabinie serii M maszyn Case pozycja operatora jest bardziej wysunięta, co ma zapewniać pełną widoczność lemiesza. Fotel z zawieszeniem pneumatycznym można łatwo regulować. Komfort pracy wynika też z zastosowania systemu kontroli pracy lemiesza.
Konstruktorzy Cat zwracają uwagę m.in. na zastosowane w D6N wygodnych wskaźników, kontrolek ostrzegawczych i wyświetlacza cyfrowego, dzięki którym operator ma zawsze wgląd w stan najważniejszych elementów maszyny. Nowe dźwignie elektrohydrauliczne maja zapewniać szybkość reakcji, precyzję w sterowaniu lemieszem, komfort i mały wysiłek podczas operowania.
W PR 736 - PR 746 (Liebherr) kabiny zaprojektowano całkowicie od nowa. Czujniki jazdy można przesuwać i w ten sposób optymalnie dostosowywać do wymagań kierowcy. Dzięki komfortowemu siedzeniu ze zintegrowanym stykiem siedzenia następuje automatyczne rozpoznawanie kierowcy, bez konieczności uruchamiania dźwigni bezpieczeństwa. Wymagana prędkość jazdy może być swobodnie wybierana wstępnie i zapisywana.
Konstruktorzy Dressty TD-20 zadbali m.in. o to, by sześciościenna kabina typu ROPS/FOPS zapewniała dobrą widoczność nie tylko pola pracy, ale osprzętów roboczych - lemiesza i zrywaka. Kabina z wentylacją ciśnieniową, wyposażona jest w: system recyrkulacji powietrza, klimatyzację i ogrzewanie, tapicerowany, amortyzowany i regulowany fotel operatora z podłokietnikami i pasem bezpieczeństwa, obracający się o 14 st. w prawo (lepszy widok na zrywak).
KRÓTKIE CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH SPYCHAREK
CATERPILLAR D6N
Cat D6N łączy wszechstronność z technologią, które zapewniają większą niż do tej pory produktywność. Nowa przekładnia z przemiennikiem momentu obrotowego i sprzęgłem blokującym zapewnia łatwość obsługi, wyższą moc użyteczną i niższe o 10–15 proc. zużycie paliwa. D6N spełnia wymogi emisji określone w normach emisji spalin EPA Tier 4 Final/EU Stage IV. Podwozie SystemOne zaprojektowano specjalnie dla maszyn Cat, charakteryzuje się większą niż wcześniej trwałością i niezawodnością oraz zapewnia niższe koszty eksploatacji. AccuGrade ARO (AccuGrade Attachment Ready Option) to fabryczna instalacja, która stanowi platformę dla zamontowania systemu AccuGrade Laser, GPS lub Advanced Tracking Sensor (ATS). System AccuGrade GPS przekazuje informacje o położeniu spycharki i lemiesza, porównując to z zadanym trójwymiarowym planem terenu wprowadzonym do komputera maszyny. Sygnalizuje operatorowi lub układowi hydraulicznemu, czy należy opuścić czy unieść lemiesz, aby osiągnąć zaprojektowany kształt terenu.
CASE M
Spycharki Case posiadają hydrostatyczny napęd – osobny dla każdej z gąsienic, a umożliwiający użycie pełnej mocy przy jeździe w zakręcie (dokładność przy niwelacji terenu oraz skarpowaniu). Gama obejmuje wersje 1150M, przez 1650M, po 2050M, o zróżnicowanej mocy maksymalnej silnika; o poj. lemiesza między 2,87 a 3,54 m.sześc. Technologia CELT (Case Extended Life Track) pozwala przedłużyć żywotność gąsienic nawet dwukrotnie. Praca operatora w spycharkach Case jest łatwiejsza dzięki przestronnej kabinie i szerokiemu zastosowaniu w niej elektroniki, niemal niewyczuwalnym wibracjom oraz relatywnie niskiemu poziomowi hałasu. Site Watch to system telematyczny, który rejestruje i udostępnia informacje dotyczące funkcjonowania i miejsca, w którym znajduje się maszyna. Dzięki w pełni otwieranym panelom bocznym ,spycharki serii M są również łatwe w konserwacji.
DRESSTA TD-15R i TD-20R
Rodzina produkowanych w Stalowej Woli spycharek obejmuje m.in. modele TD-15R i TD-20R. Zwraca uwagę m.in. modularna budowa układu napędowego. Rama główna to jednoczęściowa konstrukcja spawana, obejmująca ramę przednią, tylną oraz belkę stabilizatora. Wytrzymuje wstrząsy i siły skręcające gwarantując długi okres eksploatacji maszyny. Trzypunktowy układ zawieszenia chroni przed wstrząsami pochodzącymi z układu roboczego, zarówno przekładnie boczne, jak i ramę główną spycharki. Dwubiegowy mechanizm skrętu umożliwia wykonywanie łagodnych skrętów z zachowaniem pełnej mocy na obu gąsienicach oraz zwrotów w miejscu. Przekładnie boczne zabezpieczają wałki zawieszenia ram trakcyjnych, które są zamontowane przed nimi i to one absorbują wstrząsy. Ochronę ramy głównej zapewnia zaś wahliwie zamontowana belka stabilizatora, uginająca się prawie 30 mm podczas operacji spychania przy maksymalnie napełnionym lemieszu. Ramy trakcyjne nie będąc sztywno połączone z belką stabilizatora mogą wykonywać pionowe ruchy, utrzymując gąsienice w linii jazdy.
KOMATSU D65EX/PX/WX-18
D65EX/WX/PX-18 to seria maszyn: EX oznacza podwozie standardowe, WX ma poszerzony rozstaw gąsienic, a PX jest obniżona. Masa operacyjna maszyny, w zależności od wersji, wynosi od 20,5 do 24,9 t. Silnik D65EX/PX/WX-18 zaopatrzono w zaawansowany układ SCR korzystający z płynu AdBlue, zawór EGR, nowy typ turbosprężarki o zmiennej geometrii łopatek i bezpośredni wtrysk paliwa. Ciekawostką w przypadku tej spycharki jest użycie opatentowanego przez Komatsu systemu Sigmadozer, zwiększający możliwości w zakresie spychania nawet o 15 proc. Operator ma możliwość samodzielnego wybrania jednego z dwóch trybów pracy skrzyni – E i P. E służy do normalnej pracy na względnie równym i przewidywalnym terenie. Korzystamy z niego wtedy, gdy nie ma sensu wykorzystywać pełnej mocy spycharki. W trybie P maszyna pokazuje pełnię swoich możliwości i radzi sobie z najtrudniejszym zadaniem.
LIEBHERR PR 736 - PR 746
Liebherr PR 736- PR 746 to spycharki nowej, 6-tej generacji (masa eksploatacyjna 20 - 30 t). Nowością jest proaktywne dopasowywanie mocy. Wyzwolenie poprzez dżojstik większej siły ciągnącej powoduje aktywne zadziałanie układu zarządzania silnikiem i przygotowuje układ napędowy na podwyższone zapotrzebowanie w moc. Modele 6-tej generacji dysponują specyficznie zaprojektowanym, elektronicznie regulowanym układem sterowania jazdą ze zintegrowaną funkcją Eco. Kierowca zyskuje możliwość wyboru pomiędzy wysoką sprawnością i maksymalną ekonomicznością, a system zapewnia w sposób automatyczny ekonomiczną eksploatację podzespołów układu jezdnego. Spycharki, tak jak ładowarki gąsienicowe Liebherr, napędzane są hydrostatycznie. Dzięki temu obroty silnika utrzymywane są prawie na stałym poziomie. Podzespoły układu napędowego i inteligentny układ zarządzania silnikiem Liebherr wyróżniają się wysoką efektywnością i relatywnie niskim zużyciem paliwa.
T&M nr 9/2017
Tekst: Michał Jurczak
Add comment