Szczęki do rozdrabniania
Gospodarka nie może funkcjonować bez wydobycia i przetwarzania surowców oraz kruszyw, stanowiących ponad połowę wolumenu ilościowego pozyskiwanych kopalin.
Zapotrzebowanie na kruszywa, relatywnie tanie i powszechnie dostępne materiały budowlane generowane jest w głównej mierze przez drogownictwo. Po to aby do odbiorcy trafił odpowiedni, gotowy do wykorzystania materiał niezbędne są kruszarki.
Kruszarka jest maszyną, która ma do wykonania jedno, zdawałby się proste zadanie: rozdrobnić podany surowiec i wytworzyć z niego kruszywo. Dla użytkowników maszyn liczy się uniwersalność, możliwość kruszenia dużych tonaży zarówno w instalacjach stacjonarnych, jak i mobilnych. Poszukujący kruszarek zwracają uwagę m.in. na modularną konstrukcję, bo ona m.in. ułatwia dokonywanie czynności obsługowych i ewentualnych napraw. Oprócz kruszarek szczękowych występują maszyny stożkowe (o stożkach przeciw-, bądź współbieżnych oraz z wałem nieruchomym); walcowe oraz uderzeniowe (udarowe, młotkowe). Nabywców kruszarek interesują zazwyczaj mechanizmy regulacji nastawy, łatwość instalowania maszyny i jej przemieszczania z jednego miejsca pracy na drugie. Do najchętniej kupowanych należą maszyny o konstrukcji szczękowej.
Cechy szczególne
Kruszarki szczękowe, ze względu na charakter pracy obciążone są w sposób cykliczny. Rozdrabnianie następuje poprzez zgniatanie, ścinanie i zginanie brył podawanego materiału (nadawy) między szczęką stałą a ruchomą. Stosowane są głównie do wstępnego i wtórnego kruszenia materiałów o małej i średniej podatności na rozdrabnianie (np. granit, bazalt). Występują w wielu wersjach np. ze względu na sposób zawieszenia szczęki ruchomej (dolne bądź górne). Ze względu na mobilność całej maszyny, można wyróżnić kruszarki stacjonarne oraz mobilne (na podwoziu kołowym lub na gąsienicowym), a ze względu na rozwiązanie napędu szczęki ruchomej wyróżnia się kruszarki dwurozporowe (szczękę ruchomą zamocowano na stałej osi, wykonuje ruch prosty wokół tej osi) oraz jednorozporowe (szczękę ruchomą osadzono bezpośrednio na wale mimośrodowym, wykonuje ruch złożony eliptyczny).
Na liście walorów
Jakie cechy powinny mieć kruszarki szczękowe? Producent maszyn Nordberg jako przykład podaje kruszarki serii C. Oparte są na modularnej, nie spawanej konstrukcji ramy. Producent przekonuje, że to właśnie taka konstrukcja oferuje użytkownikom najwyższą możliwą wytrzymałość zmęczeniową, niezawodność oraz wiele wariantów montażowych. Regulacja nastawy następuje mechanizmem klinowym, a walorem maszyny jest też możliwość łatwego rozłożenia i złożenia (dostosowanie do aplikacji podziemnych). Te cechy, wraz z odpowiednimi materiałami, z których wykonano poszczególne elementy (m.in. specjalna, wysokiej jakości stal) mają gwarantować odpowiednią dyspozycyjność maszyn i ekonomikę ich działania. Są one jednocześnie w stanie spełnić większość wymagań użytkowników, co do wydajności w procesach kruszenia pierwotnego.
Najmniejsze, największe…
Dostawcy kruszarek szczękowych zazwyczaj stawiają do dyspozycji swych klientów całe serie maszyn, różniących się od siebie m.in. rozmiarami i wydajnością. Goster ma np. siedem wersji kruszarek serii GJ. Modułowa budowa sprawia, że można je instalować w miejscach trudno dostępnych, procentuje również zmniejszeniem kosztów związanych z transportem oraz montażem kruszarki. Dzięki zastosowaniu stóp przykręcanych do korpusu istnieje możliwość usadowienia maszyny w miejscu starej kruszarki oraz pochylenia maszyny o kąt 12 st. Zastosowanie systemu klinów, ułatwia regulację szczeliny. Wpływ na dłuższą, bezawaryjną pracę maszyn ma mieć m.in. zastosowanie przewymiarowanych łożysk. Najmniejsza w rodzinie jest GJ-3 z wlotem 300 x 200 mm i szczeliną 6-30 mm. Orientacyjna wydajność maksymalna to 20 t/h. Korpus kruszarki jest skręcany lub spawany, masa maszyny (bez napędu) to 1,4 t, a moc 11-15 kW. Na drugim „biegunie” jest GJ-12 z wlotem o rozmiarach 1200 x 900 mm, szczeliną 120-300 mm, o wydajności nawet 600 t/h. Moc wynosi 130-160 KM. Korpus kruszarki jest skręcany, maszyna waży ponad 40 t.
Popularnością cieszą się też maszyny marki Sandvik. Najmniejszą jest QJ241. Porusza się na podwoziu gąsienicowym. Napęd jest hydrauliczny, gąsienice mają nieco ponad 3,3 m długości (szerokość wynosi 400 mm). Istnieje możliwość niezależnej pracy każdej gąsienicy, maszyną można sterować droga radiową. Gardziel krusząca ma wymiary 1.000 x 650 mm, wydajność sięga 225 t/h. Największą kompaktową kruszarka szczękowa Sandvika na podwoziu gąsienicowym jest natomiast QJ341. Urządzenie załącza się sekwencyjnie za pomocą jednego przycisku. W obu przypadkach urządzenia standardowo wyposażone są w hydraulicznie regulowany przenośnik główny, dzięki czemu znajdują zastosowanie w aplikacjach recyklingowych jak i w trudnych warunkach krusząc twarde skały. Napęd stanowią silniki marki CAT. Elementami wyposażenia dodatkowego maszyn są: przenośnik boczny drobnego ziarna (składany i rozkładany hydraulicznie), jak również separator magnetyczny ERIEZ. Liczną rodzinę maszyn ma też Terex Finlay. Jest wśród Finlay J-1480, wyposażona jest w jednorozporową komorę szczękową z wlotem o wymiarach 1.415 x 820 mm. Wydajność sięga 750 t/h (w zależności od zastosowania i materiału). Kruszarka dostępna jest z opcjonalnym napędem bezpośrednim (niższe zużycie paliwa oraz lepsze wykorzystanie mocy), bądź ze standardowym napędem hydrostatycznym, który umożliwia działanie rewersu – wstecznej pracy szczęk pozwalającą odblokować materiał i ułatwić prace rozbiórkowe. Kosz ma poj. 10 m sześc. i posiada hydraulicznie składane burty oraz hydrauliczny system blokowania klinów (szybsze przygotowanie kruszarki do pracy). Kruszarka wyposażona jest w wibracyjny podajnik oraz dynamiczny, napędzany niezależnie przesiewacz wstępny. Opcjonalnie oferowany jest przenośnik boczny. Waga maszyny przekracza 75 t. Napęd stanowi 450-konny silnik Scania. Masa transportowa maszyny to nieco ponad 75 t. Gama obejmuje ponadto kruszarki: J-1175 (masa 50 t); J-1170 (48,8 t); J-1170AS (54,5 t); J-1160 (34,7 t); J-960 (29,2 t).
Kluczowe szczęki
Do większości aplikacji stosują się szczęki standardowe. W bardziej specjalistycznych aplikacjach, szczęki dobierane są tak, by sprostać indywidualnym wymaganiom użytkowników. Do kopalni odkrywkowych skał twardych (np. bazalt) zaleca się szczęki z płaskim profilem zęba, mającym m.in. na celu wydłużenie żywotności szczęki, a mała przestrzeń między zębami obniża skuteczność przemieszczania się drobnych frakcji lub przy bardziej abrazyjnym materiale szczęki typu Super Teeth (dłuższa żywotność niż szczęk standardowych; kształt płyt sprawia, że drobny materiał przelatuje szybciej). Gdy pojawia się problem z powstawaniem zbyt płaskich ziaren produktu, a także do kruszenia otoczaków specjaliści zalecają szczęki kruszące typu Super Grip zapewniające lepsze wgryzanie się w materiał). Inne szczęki służą do kruszenia materiałów recyklingowych (beton, asfalt).
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH KRUSZAREK
DSB
Gamę kruszarek marki DSB otwiera uniwersalna maszyna Innocrush 32j, nadająca się zarówno do przetwarzania kamienia naturalnego, jak i minerałów. Wydajność sięga 220 t/h. Podobną długość (niecałe 12 m) jednak nieco większą od poprzedniczki wysokość ma maszyna Innocrush 40 j, będąca odpowiednim rozwiązaniem dla firm budowlanych, które stawiają na podniesienie wydajności zachowując mobilność. Kompaktowe rozmiary czynią Innocrush 40j łatwą i tanią w transporcie. Innocrush 40j z systemem „Quattro” kruszy 330 t na godzinę. Do dużych prac kruszących (wydajność nawet 400 t na godzinę) przeznaczona jest, mierząca niecałe 13,5 m kruszarka Innocrush 53j. Wszystkie maszyny posiadają magnetyczne separatory metali. Do napędu stosowane są silniki marki CAT.
Goster
Goster ma w swej ofercie m.in. kruszarki serii GJ. Dostawcy zwracają uwagę na poprawioną kinematykę maszyn, ruch wahadła, ułożenie szczęk, zwiększone moce silników, szerszą niż wcześniej paletę możliwych do wyboru szczęk (w zależności od kruszonego materiału). Istnieje możliwość zastosowania zamiennie dwóch systemów regulacji szczeliny, hydrauliczny-automatyczny sterowany z pulpitu maszyny oraz ręczny za pomocą klucza. Zastosowano technologię klinów smarnych, zamieniono połączenia wpustowe na klinowe. Specjalne materiały konstrukcyjne wpływają na zwiększoną żywotność części oraz pozwalają zmniejszyć ciężar maszyny. Wykorzystano też m.in. przewymiarowane łożyska, które pozwalają na dłuższą bezawaryjną pracę kruszarek, a części zamienne zaprojektowano tak, by można było je wymieniać przy pomocy niedużych urządzeń dźwigowych, które mogą być dostarczane jako wyposażenie dodatkowe.
Keestrack
Mobilna kruszarka szczękowa Keestrack Mercurio to maszyna przeznaczona do pracy przy recyklingu budowlanym. Wyposażona jest w pojemny kosz zasypowy wraz z podawaczem grizzly oraz szeroki przenośnik taśmowy. Ściany kosza zasypowego wykonano ze stali hardox 400 (są składane hydraulicznie). Zastosowano opatentowany system hydraulicznego sterowania szczeliną kruszącą NSS (Non Stop System). System hydrauliczny zaopatrzono w elektryczny zawór bezpieczeństwa, zabezpieczający kruszarkę przed uszkodzeniem. System współpracujących i komunikujących się czujników na koszu zasypowym oraz na kruszarce zapewnia ciągłą i płynną pracę. Mercurio waży 20 t, napędzana jest silnikiem marki John Deere. Maksymalna wydajność sięga 80 t/h.
Sandvik
QJ341 to największa kompaktowa kruszarka szczękowa Sandvika na podwoziu gąsienicowym. Urządzenie załącza się sekwencyjnie za pomocą jednego przycisku. Element standardowego wyposażenia stanowi hydraulicznie regulowany przenośnik główny, dzięki czemu maszyna znajduje zastosowanie w aplikacjach recyklingowych jak i w trudnych warunkach krusząc twarde skały. Zwraca uwagę relatywnie duży kosz zasypowy z podawaczem wibracyjnym, wyposażony w hydraulicznie regulowane burty do transportu. Maszyna ma 4,4 m długości i 2,5 m szerokości. Burty w wersji wzmocnionej mają grubość 15 mm. Zastosowano dwukaskadowy ruszt wibracyjny. Napęd jest hydrauliczny (za pomocą przekładni pasowej i sprzęgła). Prędkość podawacza jest regulowana płynnie. Wymiary gardzieli kruszącej to 1.200 x 750 mm. Wydajność pracy maszyny to do 400 t/h.
Terex Finlay
Samojezdne gąsienicowe kruszarki szczękowe Terex Finlay są znane ze swoich możliwości kruszenia i sortowania kruszyw do materiałów budowanych oraz recyklingu odpadów rozbiórkowych. Ciekawym produktem jest m.in. maszyna J-1170, kompaktowa kruszarka, której serce stanowi napędzana hydrostatycznie komora krusząca. Napęd hydrostatyczny zapewniać ma precyzyjne sterowanie komorą kruszącą z możliwością rewersu (w celu odblokowania materiału). Wśród walorów J-1170 producent wymienia m.in. podajnik wibracyjny VGF o dużej wytrzymałości, jak również zintegrowany układ przesiewania wstępnego. Produkt napędzany jest 350-konnym silnikiem Scania. Otwór wlotowy ma wymiary 1.100mm x 700mm. Jest też wersja J-1170AS o większej o ok. 6 m masie.
Zanam
KGHM Zanam ma m.in. kruszarki i zestawy kruszące szczękowe: ZKDSh 130/75 oraz ZKMSh 100/55. Zestawy kruszące szczękowe przeznaczone są do kruszenia materiałów o wytrzymałości na ściskanie do 300 MPa takich jak: odpady budowlane, bazalt, granit, amfibolit, gnejs, kwarcyt, wapienie, dolomity. ZKDSh 130/75 to samojezdny zestaw kruszący z hydrostatycznym napędem modułu kruszącego, przystosowany do pracy bezobsługowej z możliwością ciągłego monitorowania czasu pracy maszyny. Maksymalny wymiar nadawy: 700 mm. Zakres regulacji szczeliny mieści się w zakresie 40 - 155 mm, a maszyna napędzana jest silnikiem spalinowym o mocy 304 KM.
Tekst: Michał Jurczak
T&M nr 6/2016
Add comment