Koparko-ładowarki
Liderzy wielofunkcyjni. Koparki i ładowarki to maszyny mające swój początek w budownictwie, ale od lat z powodzeniem stosowane również np. w gospodarce komunalnej. Ich funkcje łączą koparko-ładowarki.
Rynek koparko-ładowarek rośnie i zdaniem obserwatorów tego rynku, będzie tak nadal. Ciągle dominują zakupy maszyn używanych, jednak rosnąca liczba zleceń, taniejące kredyty, ciekawe oferty leasingowe oraz unijne dotacje to czynniki, sprawiające że w najbliższych latach można spodziewać się coraz korzystniejszego „klimatu” dla stopniowej wymiany uniwersalnego, przestarzałego sprzętu.
Dla firm budowlanych, jak również zewnętrznych podmiotów świadczących usługi budowlane i komunalne istotny element stanowią koszty. To one zazwyczaj decydują np. o wygranych przetargach. Koparko-ładowarki mają tę zaletę, że jeden operator może nimi wykonywać wiele zadań. Poza łyżkami koparkowymi i ładowarkowymi, można bowiem do nich przyłączyć kilkadziesiąt innych typów osprzętu. Jego producenci stawiają do dyspozycji użytkowników koparko-ładowarek m.in: łyżki (np. do mieszania betonu, do układania poboczy dróg, skarpowe), młoty wyburzeniowe; frezarki (do asfaltu, do pni drzew); wiertnice przekładniowe (do gruntu); szczęki krusząco -tnące; pługi (do zgarniania ziemi, piasku, błota); widły do palet; zagęszczarki do gruntu; myjki hydrauliczne (wysokociśnieniowe, np. do mycia elewacji budynków), zamiatarki (do różnych typów nawierzchni), a także kosiarki do trawy (głównie bijakowe). Różnorodność osprzętu sprawia, że maszyny mogą być wykorzystywane praktycznie przez cały rok, w okresie zimowym np. do odśnieżania dróg wewnętrznych, przejazdów, placów parkingowych, przewozu dużych ilości śniegu, mogą też pełnić np. rolę posypywarek. Przy pomocy koparko-ładowarek wykonywane są różnego rodzaju wykopy pod fundamenty budynków, pod ogrodzenia, drenaże, przyłącza wodne, elektryczne, gazowe, pod instalacje kanalizacje, oczyszczalnie ścieków, sieci wodociągowe itp.
Pomyśleć przed wyborem
Wybierając konkretny model koparko-ładowarki trzeba mieć przede wszystkim na uwadze charakter zadań, jakie dana maszyna będzie wykonywać. Od tego zależy np. wybór maszyny z napędem na dwa, bądź na cztery koła (większość, bez względu na typ napędu ma elektro-hydraulicznie sterowaną blokadę dyferencjału na tylnej osi). Ważne są osiągi jednostki napędowej, w praktyce, na potrzeby większości prac budowlanych wystarczy jeśli maszyna będzie miała silnik o mocy maksymalnej 70-110 KM, z maksymalnym momentem obrotowym na poziomie ok. 300 Nm. Taka jednostka powinna poradzić sobie zarówno w warunkach typowych, jak i ponadprzeciętnie trudnych. W wykonywaniu funkcji roboczych ważny jest system hydrauliczny, a zwłaszcza maksymalny przepływ oleju (współdecyduje o sile i wydajności pracy). Zazwyczaj w układzie tym stosuje się pompy zębate, dobrze jeśli przepływ wynosi co najmniej 100 l/min. Wśród parametrów sprzętu koparkowego warto wziąć pod uwagę: maksymalną głębokość wykopu, maksymalny zasięg załadunku, maksymalną wysokość rozwartej łyżki, kąt rozsuwu łyżki. W przypadku sprzętu ładowarkowego ważne są też m.in. wysokość wysypu łyżki, wysokość załadunku, maksymalny osiąg na pełnej wysokości. W obu przypadkach istotna jest kompatybilność osprzętu roboczego, a także sposób jego mocowania. Szczególnie popularne są obecnie nowoczesne szybkozłącza, pozwalające wymienić osprzęt w ciągu kilkudziesięciu sekund, nierzadko operator może to uczynić bez potrzeby wychodzenia z kabiny. Jeśli koparko-ładowarka zmuszona będzie przemieszczać się sporo po drogach, warto aby jej konstrukcja i jednostka napędowa pozwalała poruszać się z prędkością ok. 40 km/h. Ważne z punktu widzenia eksploatacji są nowoczesne rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa, np. automatyczne systemy zapobiegające przeładowaniu (czujnik wagi automatycznie unieruchamia daną funkcję, gdy ciężar na łyżce koparki czy ładowarki jest zbyt duży), stabilizujące maszynę w czasie pracy czy optymalizujące działanie hydrauliki. Ciekawym rozwiązaniem jest też system wyczuwalnego obciążenia, pomagający w sterowaniu pojazdem (identyczne tempo ruchów roboczych bez względu na ciężar jaki znajduje się na łyżce koparki lub ładowarki, jak również bez względu na aktualną prędkość obrotową silnika).
Siła technologicznych nowinek
Nowe, bądź gruntownie zmodernizowane produkty mają w swych ofertach praktycznie wszyscy liczący się wytwórcy i dystrybutorzy koparko-ładowarek, w tym Caterpillar, Dressta, JCB, Manitou. Co rusz pojawiają się też nowe rozwiązania technologiczne. W serii maszyn JCB wyposażonych w silnik JCB EcoMAX stosowane są systemy: Auto Idle, Auto Lock i Auto Drive. Auto Idle powoduje automatyczny powrót silnika maszyny do trybu niskich obrotów biegu jałowego, jeśli dźwignie sterujące koparki nie były używane przez określony czas. Gdy operator użyje ponownie dźwigni, natychmiast przywrócone zostają poprzednio ustawione obroty. Dzięki ograniczeniu obrotów silnika zmniejszane jest zużycie paliwa, ograniczany poziom hałasu i emisji spalin, nie następuje także nadmierne zużycie komponentów silnika. Auto Lock działa podobnie jak tempomat (można ustawić określoną szybkość jazdy, nie ma potrzeby bez przerwy trzymać stopy na pedale przepustnicy, zmniejszając w ten sposób wysiłek i zmęczenie). Blokada przepustnicy jest wyłączana w momencie, gdy operator dotknie pedału hamulca, uruchomi dowolny przełącznik na konsoli lub przesunie drążek skrzyni biegów do położenia neutralnego. Auto Drive umożliwia natomiast ustawienie obrotów silnika wymaganych dla danego trybu pracy koparki. Maszyna automatycznie wraca do trybu pracy na biegu jałowym, gdy operator przechodzi z trybu kopania do operacji ładowania (po ponownej zmianie z trybu ładowarki przedniej do trybu koparki następuje powrót do ustawionych wcześniej obrotów). Dzięki temu operator może ustawić taką samą prędkość silnika dla określonych zadań wykonywanych przez koparkę, np. dla pracy z różnego rodzaju osprzętem hydraulicznym, bez konieczności ciągłych zmian ustawienia przepustnicy. Producent maszyn podkreśla, że zmiany w systemie zarządzania zużyciem paliwa umożliwiły jego zmniejszenie o kilka , a nawet kilkanaście procent (w zależności od obrotów silnika).
Sporo argumentów ma też nowy członek rodziny koparko-ładowarek Cat, maszyna 427F2. Można ją wyposażyć w automatyczną skrzynię biegów 6F/3R Autoshift z blokadą przekładni hydrokinetycznej, która sprawdza się, gdy wymagane są przejazdy między miejscami pracy. Koparko-ładowarki serii F2 są wyposażane w osie Cat o dużej wytrzymałości. Trójkomorowy układ zapewnia nieprzerwane smarowanie układu przeniesienia napędu i łożysk, niezależnie od stopnia nachylenia terenu. W ramach wyposażenia standardowego jest montowany mechanizm różnicowy z pełną blokadą, mający zapewniać optymalną przyczepność niezależnie od warunków. Kabinę wyposażono w zaprojektowane na nowo stopnie, ulokowano je tak by zwiększyć bezpieczeństwo wchodzenia/wychodzenia (dolny stopień zawieszono na mocowaniach elastycznych, co sprawia że nie jest narażony na uszkodzenie). Elementem stanowiska operatora jest wyświetlacz ciekłokrystaliczny zapewniający dostęp do informacji pozwalających monitorować wydajność maszyn, nowe przełączniki są lepiej podświetlone, co ułatwia sterowanie w warunkach słabej widoczności (tylne światła diodowe mają dłuższą żywotność).
Do walorów maszyny TLB890 przekonują dystrybutorzy koparko- ładowarek marki Terex. Przeciwwagę stanowi twardy odlew z przodu maszyny, poprawiający rozkład masy i zapewniający pełną ochronę podzespołów. Producent zwraca uwagę z jednej strony na ekonomiczny, 100-konny silnik z turbodoładowaniem i chłodnicą powietrza doładowanego, a drugiej na… nowa kabinę z konstrukcją ROPS/FOPS zapewniającą większą przestrzeń oraz poprawiającą komfort pracy operatora (otwierane uchylne szyby poprawiają wentylację oraz widoczność, np. podczas kopania rowów). Elektryczne odcięcie przeniesienia napędu następuje za pomocą przycisku na dźwigni zmiany biegów lub na dźwigni sterowania koparką. Całkowicie unoszona maska silnika ułatwia prace serwisowe. Wygięty wysięgnik umożliwia załadunek relatywnie niedużej odległości oraz łatwiejsze omijanie przeszkód. W układzie hydraulicznym zastosowano tandemowe pompy zębate z zaworem rozładowywacza w układzie sterowania mechanicznego oraz pompę tłokową o zmiennym skoku w układzie sterowania serwomechanizmem koparki. Pracę pompy uruchamiać można automatycznie lub ręcznie.
CHARAKTERYSTYKA POPULARNYCH KOPARKO-ŁADOWAREK
CATERPILLAR
Firma Caterpillar wprowadziła nową rodzinę maszyn serii F2: 427F2, 428F2, 432F2, 434F2 i 444F2. Wyposażono je m.in. nowe stanowisko operatora oraz silniki wykorzystujące rozwiązania technologiczne nastawione na podniesienie wydajności i obniżenie zużycia paliwa. Nastąpiła poprawa ergonomii obsługi maszyny dzięki zastosowaniu kolumny kierownicy z regulacją wysunięcia i pochylenia oraz przeniesieniu elementów sterujących blokadą mechanizmu różnicowego do panelu sterowania ładowarką. System zabezpieczający z klawiaturą odpowiada za dodatkową ochronę maszyny, a dostępne technologie przesyłania danych przez sieć telefonii komórkowej lub komunikacji satelitarnej umożliwiają wykorzystywanie systemu telematycznego ProductLink do śledzenia lokalizacji, zużycia paliwa i innych parametrów roboczych maszyny. Do napędu służy silnik Cat C4.4 ACERT, w zależności od wersji generuje on moc 95-110 KM.
CASE
Grupę koparko-ładowarek Case serii ST tworzą maszyny: 580ST, 590ST i 695ST, o standardowej masie od 8 do 8,8 t. Maksymalna głębokość kopania wynosi od 5,4 do 5,8 m. W wersjach W 580ST i 590ST istnieje możliwość wyboru wielkości przednich kół: 18 lub 20 cali z przodu oraz 26, 28 lub 30 cali z tyłu. Wersja 695ST posiada wszystkie koła skrętne (trzy tryby skrętu). Do napędu maszyn służą jednostki wysokoprężne o mocy 97-120 KM. Silniki spełniają wymagania normy Tier 4. Napęd na wszystkie koła wraz z blokadą mechanizmu różnicowego zapewnia pracę nawet w najcięższych warunkach. Maszyny „uzbrojono” w pompę wielotłoczkową o zmiennym wydatku. Do zwiększenia bezpieczeństwa przyczyniają się m.in: zamek otwierający pokrywę silnika umieszczony w kabinie, zamykany na klucz przedział akumulatora uniemożliwiający kradzież, zbiornik oleju hydraulicznego z odpowietrznikiem w korku. Wśród nowych funkcji jest Auto Ride Control (maszyna może poruszać się z relatywnie dużą prędkością przy załadowanej łyżce bez obawy, że wpadnie w tzw. galopowanie).
DRESSTA
Dressta 9.50M (moc silnika 70 kW, masa eksploatacyjna 8,9 t) jest najbardziej uniwersalną maszyną z produkowanych w Stalowej Woli. Jej produkcję uruchomiono w 2002 r., a punktem wyjścia był zakup licencji od włoskiej firmy Fiori. Maszyna w ciągu ponad dziesięciu latach produkcji została dopracowana i zmodernizowana. Jej główne komponenty składowe pochodzą od takich producentów jak: FPT (Iveco) – silnik, Carraro – automatyczna skrzynia biegów i mosty czy Rexroth i Danfoss – hydraulika. Walorem jest napęd na obie osie i duża zwrotność. Szybką i sprawną wymianę danego osprzętu roboczego umożliwiają odpowiednie szybkozłącza. Zwraca uwagę mocno przeszklona kabina (zapewnia operatorowi należytą widoczność we wszystkich kierunkach).
JCB
JCB ma w ofercie m.in. serię koparkoładowarek 3CX oraz 4CX. Maszyny zaopatrzono w system EcoDig, rozwiązanie oparte na zastosowaniu układu trzech pomp hydraulicznych. Pozwala na utrzymanie niższych prędkości obrotowych silnika bez wpływu na wydajność pracy. By zapewnić maksymalną niezawodność podczas jazdy w terenie maszyny wyposażono w zautomatyzowaną przekładnię Powershift. Zastosowano układ amortyzacji łyżki (SRS), zwiększający komfort pracy operatora i poprawiający zachowanie się ładunku podczas wykonywania prac ładowarkowych. W koparko-ładowarkach JCB wyposażonych w silnik JCB EcoMAX zgodny z normą Tier 4 Interim stosowane są teraz funkcje automatyczne biegu jałowego Auto Idle , oraz automatycznej jazdy Auto Drive. Wprowadzono także nową wersję oprogramowania silnika, dzięki czemu ograniczono zużycie paliwa oraz zwiększono wydajność podczas kopania i w trakcie jazdy.
TEREX
Terex TLB890 to maszyna napędzana silnikiem Perkinsa o mocy 100 KM (zgodny z normą Stage T4 Interim). Silnik, z turbodoładowaniem i chłodnicą powietrza wykazuje znaczące (o ponad jedną dziesiątą) zwiększenie momentu obrotowego w porównaniu do jednostki wcześniejszej generacji. To decyduje o większej sile w trakcie "pchania na hałdę" po napełnieniu łyżki i zwiększa moc produkcyjną. Wyższy moment obrotowy oznacza, że maszyna jest w stanie pracować przy niższej prędkości obrotowej silnika w całym zakresie prędkości obrotowej. Silnik wyposażono w układ automatycznej pracy na biegu jałowym, który zmniejsza prędkość obrotową silnika w sposób automatyczny, gdy układ hydrauliczny nie jest obciążony, a to obniża zużycie paliwa. Zużycie paliwa jest dostosowane do cykli roboczych, nie ma potrzeby stosowania dodatkowo płynów lub dodatków (obniżenie kosztów eksploatacji). Bezobsługowy filtr cząstek stałych (DPF) przewidziano na 8 tys. godzin eksploatacji. TLB890 charakteryzuje większa moc i wszechstronność zastosowań oraz większy niż dotąd komfort pracy operatora, dzięki czemu osiągnięto zwiększoną wydajność pracy na placu budowy. Dzięki zastosowaniu wygiętego wysięgnika osiągnięto imponujący zasięg oraz głębokość kopania, a także dużą siłę odspajania i wyjątkowy udźwig ładowarki czołowej.
WARYŃSKI TRADE/ HIDROMEK
Koparko-ładowarka Hidromek 102B Alpha to nowość, nagrodzona Złotym Medalem tegorocznego Intermaszu. Seria Alpha zastępuje na rynku model Maestro. Do napędu 9-tonowej maszyny służy 100-konny, 4,4-litrowy motor Perkinsa, współpracujący z sześciobiegową przekładnią Turner. Również pozostałe podzespoły pochodzą od renomowanych producentów (mosty ZF, pompa zębata Hattat). W wyposażeniu standardowym jest ramię teleskopowe koparki, łyżka wielofunkcyjna z widłami (6 w 1), MSS (układ amortyzacji łyżki ładowarkowej), instalacja do zasilania młota, system Lock-up. W wyposażeniu opcjonalnym jest m.in. osprzęt dodatkowy (łyżki specjalistyczne, pług, chwytaki, ząb zrywający, młot, świder, szybkozłącze), a także dżojstik koparki, kompresor, przesuw boczny, klimatyzacja.
T&M nr 10/2015
Tekst: Michał Jurczak
Add comment