Mistrzowie rozściełania
Układarki zwane często rozściełaczami stosuje się przy budowie i remontach dróg i autostrad, pasów startowych czy torowisk.
Dzięki takim maszynom projekty budowlane można realizować szybciej i bardziej ekonomicznie. Producentów rozściełaczy nie jest wprawdzie wielu, jednak i na tym rynku panuje spora rywalizacja.
Zasada działania rozściełaczy nie jest szczególnie skomplikowana. Masa jest rozładowywana do kosza zasypowego rozściełacza, a tam za pomocą podajników umieszczana pod stołem. Elementy stołu odpowiadają za rozprowadzenie mieszanki na całej szerokości, a także za jej wstępne zagęszczenie. Później pozostaje już tylko wyrównać nawierzchnię i zagęścić ją przy pomocy walca.
VÖGELE mocno, ale oszczędnie
VÖGELE posiada kilka linii produktowych układarek: Klasa Mini, Klasa Compact, Klasa Universal, Klasa Highway oraz Klasa Special . Flagową maszyną Klasy Specjal jest podajnik mas bitumicznych Voegele Super MT 3000-3i. Może on przetransportować do 1200 t mieszanki na godzinę. Ciągłe dostarczanie mieszanki podnosi jakość układania i zapewnia nieprzerwaną pracę. Producent zwraca uwagę na duży kosz przyjęciowy (poj. 15 t), który szybko i bez strat przyjmuje mieszankę. Wydajny, hydrauliczny przenośnik i ślimaki o średnicy 300 mm przenoszą tę mieszankę dalej. Kolorowe oznaczenia na zbiorniku materiału i rolkach dociskowych upraszczają proces przenoszenia materiału, nawet w ciemności. Przesunięcie i dodatkowe uszczelnienia w części wlotowej zapobiegają stratom materiału i zabrudzeniu przenośnika. Kontrola ogrzewania taśmy powoduje, że mieszanka jest utrzymywana w odpowiedniej temperaturze i przeciwdziała przyleganiu materiału. Temperatura taśmy jest mierzona i kontrolowana przez czujnik. Dzięki temu można transportować nawet tak „krytyczne” mieszanki jak asfalt niskotemperaturowy, bez strat ciepła.
W wersji offsetowej maszyna wyposażona jest w długi przenośnik obrotowy. Można go obracać o 55 st. w lewo i w prawo. Obrotowy przenośnik można podnieść o 23 st. powyżej poziomu do wysokości przeładunku 3,5 m (opcjonalnie można ją zwiększyć do 3,9 m). Konsolę operatora specjalnie dostosowano do wymagań operatorów podajników materiałów, a wszystkie funkcje połączono w logiczne grupy. Przejrzyste wskaźniki funkcji i stanu oraz wyświetlacz o wysokim kontraście i nieoślepiającym podświetleniu ułatwiają użytkownikom obsługę.
Na uwagę zasługują również rozwiązania zastosowane w układarkach klasy Mini takich jak Super 800i, która dzięki kompaktowym wymiarom, jak również zwrotności oraz zmiennej szerokości i wydajności układania używana jest zazwyczaj do pracy na ograniczonych przestrzeniach, np. do budowy chodników lub ścieżek rowerowych.
Obsługę układarki tej klasy ułatwia koncepcja ErgoBasic. Asymetryczne burty kosza zasypowego ułatwiają zaopatrzenie w masę z wykorzystaniem ciężarówki nawet w ciasnych przestrzeniach. Elementem wyposażenia jest stół rozsuwany AB 220 TV wyposażony w tamper oraz płyty wibracyjne. Takie rozwiązanie zapewnia uzyskanie zagęszczenia nawierzchni identyczne jak przy zastosowaniu klasycznych układarek mas bitumicznych. Niveltronic Basic to z kolei system do automatycznej kontroli spadku i nachylenia. Napęd stanowi silnik marki Deutz o pojemności 2,9 l i mocy 55,4 kW. Zbiornik mieści 80 l paliwa. Pojemność kosza zasypowego to 5,8 t.
VOLVO – siła nowoczesności
Volvo Construction Equipment ma w ofercie rozściełacze P6820D ABG i P7820D ABG (zakres 2,5 - 10 m,). Producent twierdzi, że ta nowa generacja maszyn stanowi swoiste ukoronowanie przeszło pięćdziesięciu lat doświadczeń Volvo w dziedzinie rozściełania i innowacyjnych rozwiązań inżynierskich. Elementem technologii jest elektroniczny układ sterowania rozściełaniem (EPM 3), po raz pierwszy zastosowany właśnie w rozściełaczach serii D. Ułatwia sterowanie maszyną i optymalizuje pracę rozściełacza pod kątem konkretnych zastosowań. Wszystkie przyciski sterujące wchodzą w skład jednego systemu, który pozwala operatorowi w sposób intuicyjny korzystać z poszczególnych funkcji roboczych. Obsługę ułatwia pokrętło wyboru. Funkcja zarządzania ustawieniami (Settings Manager) przechowuje w pamięci EPM 3 opcje skonfigurowane dla poszczególnych projektów, dzięki czemu operator może szybko odtworzyć zapisane parametry podczas realizowania podobnych zadań w przyszłości. Funkcja ta ułatwia rozruch maszyny i może być korygowana przez operatora w trakcie pracy rozściełacza.
Widok z poziomu platformy operatora rozciąga się w obszarze 360 st. wokół rozściełacza. Wystarczy rzut oka na zasobnik, kanał podajników ślimakowych czy stół, aby sprawdzić przepływ materiału i jego ilość. Powierzchnie szklane po obu stronach platformy dodatkowo zwiększają widoczność, podnosząc ogólną wydajność i bezpieczeństwo w miejscu pracy. Niezbędną podczas rozściełania precyzję, nawet w niesprzyjających warunkach oświetleniowych pozwala zachować LED-owe oświetlenie. Zamontowane pod daszkiem lampy wewnętrzne oświetlają platformę operatora i stopnie przez trzy minuty od chwili włączenia głównego wyłącznika oraz po wyłączeniu zapłonu. Komfort pracy operatora podnosi dach z wbudowaną izolacją przeciwdźwiękową, jak również automatyczny układ naciągu gąsienic (niweluje wibracje i odpowiada za płynne działanie maszyny).
Na jakość i wydajność wpływa m.in. zintegrowanie takich elementów jak: pojemny zasobnik, automatyczny układ napinania gąsienic czy Soft Dock. Jest też opcjonalny system Pave Assist, opierający się na mechanizmach Volvo Co-Pilot (autorskie rozwiązanie Volvo), zwiększający funkcjonalność maszyny, dostarczając operatorom informacji o jakości i efektywności rozściełania (w czasie rzeczywistym). Narzędzia wchodzące w skład systemu Pave Assist to m.in: Material Manager, Thermal Profiling i Weather View.
Stoły firmy Volvo umożliwiają pracę z różnymi materiałami. Specjalnie zaprojektowane ubijaki (pojedyncze lub podwójne) pozwalają uzyskać docelową gęstość materiału na całej szerokości rozściełania. Za płynne działanie hydraulicznych elementów przedłużających stołu odpowiada prowadnica wyposażona w dwa siłowniki umieszczone po każdej stronie rozściełacza. Na jakość pracy wpływają również sterowane hydraulicznie płyty końcowe stołu. Elementy przedłużające wyposażono w dwie dodatkowe sekcje, których pochylenie można regulować w górę i w dół w zakresie (-2;+4), co ułatwia rozściełanie nieregularnych profili (np. z myślą o odwodnieniu nawierzchni), przy mniejszym zapotrzebowaniu na materiał.
Do napędu maszyn służy fabryczny motor Volvo. System sterujący pracą silnika wyposażono w adaptacyjny tryb ECO, który dostosowuje moc jednostki do warunków pracy. Zdaniem producenta, ta funkcja ogranicza zużycie paliwa nawet do 30 proc. P6820D ABG i P7820D ABG emitują przy tym relatywnie niski poziom hałasu.
Producent zwraca uwagę też na łatwy dostęp do elementów maszyny wymagających konserwacji. Zaawansowane technologicznie rozwiązania, takie jak menedżer interwałów serwisowych (Service Interval Manager), na bieżąco informują klientów o wymogach serwisowych (przechowuje informacje o historii serwisowania w pamięci EPM 3). Użytkownicy mogą także zdalnie monitorować swoje rozściełacze, korzystając z systemu CareTrack®. Generuje szczegółowe raporty zawierające m.in. informacje na temat lokalizacji maszyny, jej eksploatacji, produktywności czy zużycia paliwa.
CAT – funkcjonalność i komfort
Wśród rozściełaczy przeznaczonych do średnich i dużych projektów, z gumowymi gąsienicami jest CAT serii 655F. Zwraca uwagę m.in. wysoka prędkość jazdy i przyczepność. Tryb Eco zmniejsza zużycie paliwa (do ok. 5 proc.) względem rozściełaczy CAT serii E, a ponadto obniża poziom hałasu. Stoły rozściełaczy odpowiadają za równość, zagęszczenie wstępne oraz teksturę powierzchni, a jednocześnie umożliwiają regulację w szerokim zakresie. Relatywnie duża moc elektrycznego układu ogrzewania stołu rozściełacza pozwala na szybkie rozpoczęcie pracy: czas rozgrzewania od 5 st. C do 130 st. C wynosi 15 minut. Tryb szybkiego nagrzewania zapewnia pełne rozgrzanie przy pracy z pakietem zwiększającym szerokość rozściełania w czasie krótszym niż 35 minut. Jeśli rozściełacz pracuje w standardowym zakresie szerokości rozściełania, szybkie nagrzewanie nie rozgrzewa stołu szybciej niż ciche nagrzewanie. Trzy wstępne nastawy nagrzewania zapewniają szeroki zakres temperatur do obsługi różnych mieszanek: niska to 110 st. C, średnia to 130 st. C, wysoka to 160 st.C.
Niezależne, podwójne stanowisko operatora wysuwane poza ramę maszyny odpowiada za należytą widoczność wokół rozściełacza. Specjalny układ wentylacji odprowadza opary z tunelu przenośnika i komory przenośnika ślimakowego oraz chroni operatora przed kontaktem z oparami. Opracowano specjalną technologię ogrzewania stołu rozściełającego (funkcja monitorowania strefy umożliwia kontynuowanie nagrzewania nawet wtedy, gdy czujnik temperatury ulegnie awarii; system monitoruje też stan techniczny elementów grzewczych, pozwalając uniknąć ich niepotrzebnej wymiany). Standardowa regulacja elektryczna wysokości przedłużenia, nachylenia i profilu korony umożliwia regulację w trakcie pracy, zarówno przy standardowej, jak i maksymalnej szerokości rozściełania. Proporcjonalny element sterujący przedłużeniem ma dwa zakresy prędkości.
Wysuwane elementy grzewcze ułatwiają wymianę, bez konieczności wymontowywania płyt. Stoły wyposażone w listwy zagęszczające zwiększają gęstość, ponieważ materiał jest wpychany pod płyty stołu. Specjalne elektryczne elementy sterujące upraszczają regulację na całej długości rozściełania.
Rozściełacze serii F umożliwiają obsługę układu Cat Grade Control z każdego z dwóch pulpitów sterowniczych umieszczonych na ciągniku i na stole. Tryb dzielonego ekranu może być ustawiony na monitorowanie obu stron stołu (obsługa przez jedną osobę). Dokładniejsza kontrola nad pracą maszyny pozwala jak najlepiej wykorzystać mieszankę, generując przy tym wymierne oszczędności. Próbkujące czujniki dźwiękowe wykorzystujące pięć przetworników, odrzucają dwa odczyty i uśredniają pozostałe trzy. Ustawienia sprzęgu, nachylenia i podniesienia są zachowywane wraz z regulacjami wysokości. Belka próbkująca o długości 9 m (30 stóp) zmienia zakres ruchu zaczepu holowniczego o 1/3 całkowitego nachylenia.
W CAT serii F zwraca uwagę np. funkcja Product Link, która zdalnie monitoruje położenie maszyny, liczbę motogodzin, zużycie paliwa, kody błędów, stan realizacji działań konserwacji zapobiegawczej. Ustawienia zmiennej prędkości zagęszczania pomagają regulować system, by maksymalizować jakość układanej nawierzchni.
T&M nr 4/2022
Tekst: Michał Jurczak
Add comment