Specjaliści od zagęszczania
Walce są maszynami które mają do wykonania dość proste zadania.
Służą do zagęszczania gruntów w robotach ziemnych oraz mas przy budowie nawierzchni. Ze względu na specyfikę pracy tych maszyn oraz warunków w jakim przychodzi im działać niezbędne jest jednak posiadanie kilku ważnych cech. Konstruktorzy pracują nad tym, aby przy pomocy nowatorskich rozwiązań technologicznych uczynić prace wydajniejszą i łatwiejszą.
Dobry walec powinien stanowić odpowiednie połączenie parametrów dotyczących statycznych obciążeń, sił odśrodkowych oraz amplitud. To właśnie ono zapewniać ma odpowiednie zagęszczanie. Zdaniem samych użytkowników, liczy się wszechstronność, możliwość zastosowania maszyny w różnych miejscach (zazwyczaj drogi, autostrady, lotniska), zarówno na ziemi, jak i na asfalcie, począwszy od walcowania dolnej warstwy nośnej, aż do walcowania końcowego. Istotnym walorem jest też również możliwie zwarta konstrukcja, wpływająca na manewrowość. To ten walor pozwala maszynom pracować w relatywnie „ciasnych” miejscach, w tym również np. na parkingach czy podwórzach.
Lista kluczowych walorów
Volvo ma w ofercie walec do gruntu SD115B. Zwraca uwagę wszechstronność zastosowania, maszynę można zamówić w kilku konfiguracjach, z bębnem gładkim lub bębnem okołkowanym. Bęben walca można szybko i łatwo przekształcić z gładkiego w okołkowany, montując zatrzaskową okładzinę. Konstruktorzy zachęcają do zwrócenia uwagi na układ trakcyjny, zapewniający dużą zdolność wjeżdżania na pochyłości i kontrolę trakcji w trudnych warunkach (strome podjazdy czy śliska powierzchnia gruntu). Specjalny układ zapobiega buksowaniu kół i bębna, poprawiając zdolność pokonywania wzniesień i wydajność. Fabryczny silnik spełnia wymogi normy Stage V. Tryb ECO (zawsze domyślnie włączony) to obecnie standardowe wyposażenie. W tym trybie prędkość obrotowa silnika jest dobierana do trybu pracy, co pozwala zmniejszyć zużycie paliwa nawet o 40 proc. Napędzany hydraulicznie wentylator o zmiennej prędkości pobiera energię tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Praca z mniejszymi obrotami oznacza mniejszy hałas, dzięki czemu zwiększa się komfort pracy operatora i obniżają się ogólne koszty eksploatacji maszyny. Stosowana przez Volvo regeneracja pasywna oznacza pracę bez przerw oraz uproszczoną obsługę. Filtry są oczyszczane automatycznie podczas pracy, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań przez operatora i bez wpływu na osiągi maszyny. Odśrodkowa konstrukcja bębna ma natomiast gwarantować odpowiednią wydajność przy mniejszym zapotrzebowaniu na moc.
XCMG ma walec zagęszczający XS123PD, 12-tonową maszynę napędzaną 4- cylindrowym motorem z bezpośrednim wtryskiem (chłodzony płynem, turbodiesel, moc 97 kW). Napęd jest przenoszony hydraulicznie na obie osie. Przednia i tylna część maszyny są połączone na przegubowym złączu. Obciążenie bębna to 7,2 t, minimalny promień skrętu maszyny wynosi 6,8 m. Walec jest w stanie pokonywać spore wzniesienia (bez wibracji: 55 proc. z wibracją: 45 proc.). Prędkość jazdy: 0-12 km/h.
Najmniejszy walec drogowy JCB, CT160 waży od 1610 kg do 1740 kg i napędzany jest silnikiem Kubota o mocy 14,2 kW. Szerokość robocza to 800 – 1000 mm, wytwarzane siły odśrodkowe wynoszą od 10,9 do 19,1 kN. Walec posiada koncentryczne, obrobione maszynowo powierzchnie bębnów, ciśnieniowy system spryskiwania wodą z filtrowaniem oraz automatyczne sterowanie wibracjami z nadrzędnym sterowaniem ręcznym. Zastosowano jednoczęściowe okrągłe wały mimośrodowe odpowiadające z jednej strony za wysokie osiągi, z drugiej za trwałość, jak również dużą częstotliwość wibracji dla dużych prędkości walcowania. Napęd przedniego i tylnego bębna jest hydrostatyczny. Istnieje możliwość przełączania wibracji bębnów; można wybrać spośród konfiguracji podwójnej, pojedynczej przedniej oraz pojedynczej tylnej. Uniwersalność modelu zwiększa opcjonalne przesunięcie bębnów (o 56 mm). W ofercie JCB jest też walec drogowy JCB CT260. Ważący od 2420 do 2560 kg i napędzany silnikiem Kubota o mocy 18,2 kW (24,4 KM) CT260, ma podobne walory co poprzednik, pracuje na szerokości 1000 - 1200 mm i wytwarza siły odśrodkowe od 23,6 do 41,1 kN.
Cat CS12 GC to z kolei walec wibracyjny do gruntu wyposażony w bęben gładki, dzięki czemu nadaje się do zastosowań związanych z glebami ziarnistymi, a po zamontowaniu opcjonalnego zestawu nakładek z kołkami również do gleb o wysokiej spoistości. Relatywnie duża masa bębna i wysoka amplituda odpowiadają za należytą skuteczność zagęszczania. Zastosowano sprawdzone rozwiązania Cat: podwieszany układ wibracyjny i fabrycznie uszczelnione łożysko sprzęgu. Należący do standardowego wyposażenia tryb Eco zmniejsza zużycie paliwa podczas typowej eksploatacji. Układ sterowania zagęszczaniem pomaga operatorowi w określeniu momentu zakończenia zagęszczania. Silnik (poj. 3,6 l) dysponuje mocą 90 kW. Maksymalna prędkość jazdy (do przodu lub do tyłu) to 11 km/h, teoretyczna zdolność pokonywania wzniesień 50 proc.
Nafaszerowane technologiami
Volvo SD115B, podobnie jak większość jej rynkowych konkurentów to maszyna bardzo zaawansowana technicznie. Bęben można łatwo konfigurować, niezależnie od pracy silnika. Częstotliwość drgań można zmienić z poziomu pulpitu operatora, aby dostosować ją do zmieniających się rodzajów podłoża i warunków. Standardowo dostępne są dwa ustawienia częstotliwości, a jeszcze większą wszechstronność można uzyskać decydując się na wybór (opcja) wersji oferującej pięć ustawień. Walce przystosowują się do realizacji konkretnego zastosowania, tak aby uzyskać optymalną wydajność.
W modelu XS123PD, maszynie marki XCMG zastosowano mimośrodowe wałki wzbudzające, które zwiększają skuteczność zagęszczania. Standardowym elementem konstrukcji walca jest tylna oś marki ZF, z funkcją no-spin oraz z automatyczną blokadą mechanizmu różnicowego. To ona m.in. odpowiada za lepsze właściwości trakcyjne w czasie pracy na łukach i zakrętach. - Oś no-spin w walcach stosuje się w celu zapewnienia stałej blokady mechanizmu różnicowego, co ma zapewnić najlepszą trakcję i optymalne pokonywanie wzniesień. Podczas jazdy na zakrętach o zróżnicowanej prędkości obrotowej blokada się automatycznie zwalnia. Do ponownej aktywacji dochodzi dopiero wtedy, gdy koła znowu pojadą synchronicznie. W ten sposób uzyskuje się lepsze właściwości trakcyjne w czasie pracy na łukach i zakrętach – tłumaczą w XCMG Europe.
W maszynie Cat CS12 GC zastosowano Machine Drive Power (MDP), a zatem oparty na pomiarze energii system, który wskazuje sztywność gleby na podstawie korelacji ugniecenia z oporem toczenia. Zawiera opcjonalny system tworzenia map, który wizualnie przedstawia operatorowi zapis jego pracy, aby mógł on sprawdzić, czy walec objechał cały teren i wykonał pracę w sposób równomierny. Pomiary zagęszczenia są na mapach skorelowane z miejscem ich wykonania, pozwalając operatorowi na wzrokowe monitorowanie postępów i wykrywanie ewentualnych problemów oraz zapewnianie odpowiedniego pokrycia i spójności. Z kolei System Cat Product Link łączy się bezprzewodowo ze sprzętem, umożliwiając śledzenie pracy maszyny lub floty maszyn. Informacje dotyczące położenia, liczby motogodzin, zużycia paliwa, wydajności, czasu bezczynności i kody diagnostyczne są udostępniane w aplikacjach internetowych, umożliwiając podejmowanie szybkich decyzji służących poprawie efektywności i wydajności pracy oraz obniżeniu kosztów eksploatacji floty. Zależnie od wersji system może się łączyć przez sieci satelitarne lub komórkowe. W maszynie zastosowano też złącze Connect, które umożliwia łączność ze środowiskiem chmurowym.
W roli głównej… operator
Decydując się na wybór tej a nie innej maszyny kupujący lub wynajmujący sprzęt coraz częściej zwracają dużą uwagę na to, by zapewniała należyty komfort pracy operatorowi. W walcu Volvo zastosowano fotel regulowany we wszystkich kierunkach. Można go obracać i przesuwać, tym samym z jednej strony poprawiając operatorowi pole widzenia z przodu i z tyłu, a z drugiej zwiększając bezpieczeństwo. Zaawansowany technologicznie, kolorowy wyświetlacz prezentuje dane robocze oraz najważniejsze informacje diagnostyczne, ograniczając konieczność wykonywania okresowych kontroli (jest czytelny również przy dużym naświetleniu słonecznym). Klawiaturę umieszczono na konsoli bocznej, a elementy sterowania są zgrupowane razem. Przydatnym narzędziem zwiększającym komfort pracy operatora jest wskaźnik zagęszczenia, zintegrowany z wyświetlaczem. Mierzy on liczbę uderzeń na każdy metr, gwarantując jednorodne i gładkie wykończenie zagęszczanej powierzchni.
XS123PD marki XCMG to maszyna, której operator, poza wyciszoną, ogrzewaną kabiną z amortyzowanym fotelem, ma do dyspozycji (wyposażenie opcjonalne) m.in. dodatkowy układ poprawiający widzenie do tyłu. Monitoring cofania składa się z małej kamery o szerokim kącie widzenia, którą umieszcza się w centralnym punkcie tylnej osi silnika i kolorowego ekranu LCD znajdującego się w kabinie w zasięgu wzroku operatora. Sygnał przesyłany z kamery wyświetla się na żywo i jest pozbawiony opóźnień związanych z przesyłaniem obrazu. Minimalizacja martwych stref sprawia, że operator na bieżąco śledzi ruch osób znajdujących się z tyłu pojazdu oraz położenie obiektów, które mógłby uszkodzić podczas cofania bez dostatecznej widoczności.
Dostawcy maszyn JCB CT160 i CT 260 podkreślają, że walce zaprojektowano tak, aby bardzo prosta była obsługa serwisowa. Chodzi m.in. o wyjątkowo lekką maskę, nie wymagające konserwacji połączenia środkowe oraz odpowiednie zabezpieczenie węży oraz instalacji rurowej. Również w tych walcach operator na bieżąco ma wgląd w najważniejsze wskaźniki dla wszystkich funkcji maszyny i kontroli działania silnika.
Mianem wygodnego i ergonomicznego określają stanowisko operatora dostawcy maszyny Cat CS12 GC. Proste w użyciu elementy sterujące znajdują się w zasięgu operatora. Bezobsługowe łożyska sprzęgu i wydłużone okresy międzyobsługowe w przypadku układu wibracyjnego i hydraulicznego oznaczają
skrócone przestoje i redukcję kosztów konserwacji. Stanowisko operatora jest zadaszone, a dostęp do niego ułatwiają uchwyty/ poręcze. Regulowany fotel ma winylowe poszycie. Kolumna kierownicy posiada regulację kąta pochylenia. Elementem wyposażenia maszyny w wersji z zadaszeniem są osłony przeciwsłoneczne, chroniące również np. przed odłamkami. W wersji z kabiną dostępny jest fotel Deluxe z wysokim oparciem i zawieszeniem pneumatycznym, jak również wewnętrzna, rozwijana osłona przeciwsłoneczna. Specyfikacja obejmuje też kamerę obserwacji wstecznej, z kolorowym, dotykowym wyświetlaczem.
T&M nr 11/2021
Tekst: Michał Jurczak
Add comment