Siła z dwóch stron
Kluczowym walorem koparko - ładowarek jest ich uniwersalność. Potrafią zastąpić w kilka innych maszyn.
Stosowane są do kopania, czy zasypywania rowów, ale też np. do przeładunku materiałów. W istocie mogą być również używane przy wyburzeniach, a także przy kształtowaniu krajobrazu, a nawet przy rozbijaniu czy kładzeniu nawierzchni.
Koparko-ładowarki są cenione zarówno przez przedsiębiorstw robót drogowych, zakładów użyteczności publicznej, wykonawców robót ziemnych, jak i przez firmy realizujące zadania w obrębie miast. Właśnie owa uniwersalność jest kluczową cechą decydującą o wyborze tych maszyn. Dla użytkowników liczy się użyteczność, wydajność, efektywność, ale również możliwie ograniczona szkodliwość maszyn dla środowiska.
Efektywnie, ale czysto
Producent koparko-ładowarki MST 6 PLUS przekonuje m.in. o wytrzymałości przednich i tylnych osi, co ułatwia prace nawet w najtrudniejszych warunkach. Seria MST 6 PLUS ma też relatywnie dużą siłę odspajania, wśród maszyn swojej klasy. Wysokowydajny, zamknięty układ hydrauliczny o zmiennym przepływie i z pompą tłokową (w układzie hydraulicznym zastosowano osiową pompę tłokową o wydajności do 95 proc. z precyzyjną kontrolą niezależną od prędkości obrotowej silnika), a także hamulec postojowy – mechaniczny, sterowany ręcznie dźwignią - to tylko niektóre z argumentów mających przekonywać do tej maszyny. Skrzynia biegów Auto PowerShift przenosi napęd z silnika (chłodzenie wodne, turbosprężarka i intercooler). Pracę silnika usprawniają zawory antywstrząsowe i antykawitacyjne.
Konstruktorzy CASE byli autorami pierwszej koparko-ładowarki (1957 r). Mają więc bogate doświadczenia w tworzeniu takich maszyn. W koparko-ładowarkach nowej generacji, w obliczu wyzwania, jakim jest spełnienie przepisów dotyczących emisji Stage V zmodyfikowano jednostkę napędową (3,6-litrowy silnik FPT) z technologią neutralizacji spalin Hi-eSCR2. Polega najogólniej mówiąc na tym, że gazy spalinowe poddawane są procesowi selektywnej redukcji katalitycznej, przepływając przez ceramiczną warstwę, a następnie przez katalizator czyszczący.
W przypadku koparko - ładowarek CAT (nowa seria maszyn: 428, 432, 434, 444) zastosowano fabryczny silnik C3.6 (Stage V), z systemem oczyszczania spalin obejmującym bezobsługowy układ selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) wykorzystujący płyn DEF oraz filtr cząstek stałych (DPF). Model 428 napędza silnik, który do spełnienia unijnej normy emisji potrzebuje tylko filtra DPF. W celu obniżenia kosztów eksploatacji zużywa nawet 10 proc. mniej paliwa niż silnik w serii F2. Wszystkie modele w nowej „rodzinie” koparko - ładowarek mają standardowo napęd na cztery koła z blokadą mechanizmu różnicowego tylnej osi. Operator może wybierać między trybami zarządzania mocą: Ekonomiczny i Standardowy zapewniają dobre osiągi silnika i obniżone zużycie paliwa, natomiast tryb Standard Plus podnosi osiągi maszyny, zwiększając szybkość pracy osprzętu podsiębiernego. Model 432 standardowo ma nową skrzynię biegów Powershift, opcjonalnie można ją zamówić również do modeli 428 i 434 (ułatwia operatorowi zmianę przełożeń podczas jazdy). Model 444 nadal posiada w pełni automatyczną przekładnię. W celu poprawienia użyteczności maszyn można zastosować zestaw złączy zintegrowanych nośników osprzętu ładowarek (IT), który pozwala szybko zmieniać osprzęt roboczy. Do nowych koparko - ładowarek pasuje osprzęt z maszyn serii F2, więc nie trzeba inwestować w nowe akcesoria.
HIDROMEK HMK 102B Alpha napędzana jest turbodoładowanym silnikiem o poj. 4,4 l, utrzymującym relatywnie wysoki moment obrotowy nawet przy niskich obrotach. Sześciobiegowa (3 biegi wsteczne), w pełni automatyczna skrzynia biegów zastosowana w serii ALPHA ułatwia płynną jazdę. Opcjonalna blokada dyferencjału pomaga oszczędzać paliwo (automatycznie włączana na 5. i 6. biegu). Argumentem funkcjonalnym jest użycie łyżki ładowarkowej typu 4 w 1, wielofunkcyjnej o poj. 1,1 m.sześc. Sterowanie FNR umieszczono w drążku sterowniczym osprzętu ładowarkowego. Łyżka ładowarkowa jest amortyzowana, zastosowano też RtDS – układ powrotu łyżki ładowarkowej do pozycji ładowania.
Relatywnie duży prześwit koparko-ładowarek Mecalac TLB umożliwia pracę nawet w trudnym terenie, promień zawracania wynosi 7,9 m. W ofercie Mecalac znajdziemy 4 rodzaje maszyn różniących się np. konfiguracją kół (na różnych bądź równych kołach) oraz typami sterowania (za pomocą dźwigni mechanicznych lub dżojstików elektrohydraulicznych). Najpopularniejszą maszyną na polskim rynku jest TLB890. W wyposażeniu standardowym znajdziemy silnik Perkins o mocy 110KM, automatyczną skrzynię biegów Servo Synchro - SPS (4 biegi w przód i 3 biegi w tył), umożliwiająca poruszanie się z prędkością do 40 km/h, a także tradycyjną obrotową dźwignię sterującą umieszczoną na kolumnie kierownicy, z możliwością zmiany kierunku jazdy na dżojstiku. Standardem jest również układ blokady prędkości jazdy Active Drive, umożliwiający przemieszczanie się ze stałą, wcześniej zadaną prędkością oraz 20- calowe przednie i 30- calowe tylne koła, odpowiadające za optymalną trakcję w każdych warunkach.
Nowa JCB 4CX posiada sześciobiegową skrzynię biegów Autoshift z TorqueLock, która ma nie tylko skracać czas przejazdu, ale też pomagać oszczędzić paliwo. Wybór kierunku jazdy następuje za pomocą elektrycznego przełącznika w kolumnie kierownicy. Mierząca niecałe 6 m, ważąca ok.9,3 t maszyna ma silnik JCB 448, Stage V (DPF, SCR) o poj. 4,8 l, generujący moc 109 KM. Do dyspozycji są trzy tryby skrętu kół, układ kierowniczy wspomagany hydraulicznie, możliwość awaryjnego sterowania maszyną. Zewnętrzna średnica zawracania bez hamowania to 9,1 m, wewnętrzna z hamowaniem jest o metr mniejsza. Argumentem jest też układ jezdny z 16-stopniowym kątem przechyłu osi przedniej. Mosty wyposażono w zwolnice z przekładnią planetarną z proporcjonalnym rozdziałem momentu obrotowego. Kolejne rozwiązanie stanowi system EcoLoad zwiększający produktywność i wydajność pracy koparko-ładowarki. W ramach tego systemu konstruktorzy JCB zastosowali odłączanie napędu hydraulicznego układu napędowego i skierowanie całej mocy do układu sterowania (roboczego) koparko-ładowarki oraz funkcję „Return to Dig” (RTD) polegająca na automatycznym ustawieniu łyżki w pozycji kopania. Funkcja „Limited Slip Differential” (LSD) ogranicza poślizg układu różnicowego, automatycznie zapewnia dodatkowe możliwości trakcyjne w trudnych warunkach.
Praktyczne innowacje
Dostawcy maszyn MST 6 PLUS zwracają uwagę na zawory podziału przepływu, które towarzyszą tłokowi pompa. Ograniczenia są eliminowane, a takie elementy jak wysięgnik, ramię, czy łyżka mogą być przesuwane jednocześnie, nawet przy relatywnie niskich obrotach silnika.
CASE ma m.in. nowy tryb ECO (standard we wszystkich jednostkach) pozwalający ograniczyć nawet o 10 proc. zużycie paliwa. Jednostka napędowa jest w pełni kompatybilna z biopaliwem (olej napędowy HVO).
W nowych maszynach CAT, przeprojektowany układ sterowania łączy analogowe wskaźniki pracy maszyny z kolorowym wyświetlaczem informacyjnym LCD, na którym do nawigowania służą przyciski programowe. Ikony informacyjne umożliwiają szybkie przechodzenie między trybami pracy, a opisy diagnostyczne ułatwiają usuwanie usterek i wykonywanie czynności serwisowych. Ulepszony system zabezpieczeń wyłącza silnik, skrzynię biegów i układ hydrauliczny do czasu wpisania poprawnego kodu dostępu na ekranie LCD. Wersje 428 i 432 można opcjonalnie zaopatrzyć w sterowanie pilotowe, a 432 i 444 mają teraz standardowo elementy sterujące montowane w fotelu (obracają się razem z operatorem podczas obsługi funkcji ładowarki i koparki), zapewniające operatorowi większą wygodę i lepsze możliwości sterowania. Taki układ pozwala również stosować tryb podwójny, optymalizuje zmianę pozycji maszyny. W tym trybie operator może siedzieć pod kątem, który daje najlepszą widoczność. Po raz pierwszy w koparko - ładowarkach CAT zastosowano (opcjonalny) dotykowy ekran LCD, który pozwala szybko zmieniać parametry funkcji maszyny, np. schemat sterowania czy ustawienia hydraulicznego układu sterowania.
HIDROMEK HMK 102B Alpha ma opcjonalny MSS (Motion Stabilizer System). Działa jako amortyzator na siłownikach podnoszenia ładowarek. Poprzez tłumienie wstrząsu, który występuje, gdy łyżka z pełnym chwytakiem jest używana w trudnym terenie, zapewnia wygodną jazdę, która jest nie tylko płynna, ale także szybka.
Funkcjonalność koparko-ładowarek Mecalac polega na połączeniu siły ładowarki kołowej i wszechstronności koparki kompaktowej w ramach jednej, dynamicznej maszyny. Wszystkie maszyny serii TLB można doposażyć w komplet opcji hydraulicznych, takich jak hydrauliczne szybkozłącze przedniego i tylnego ramienia czy hydrauliczny przesuw tylnego ramienia. Funkcja amortyzacji przedniej łyżki „Ride Control” oraz funkcja stałego przepływu hydraulicznego gwarantuje nie tylko komfort pracy przy standardowej łyżce 7w1 typu „krokodyl” o poj. 1,2 m.sześc, ale również przy dodatkowym osprzęcie takim jak np. zamiatarka, mulczer czy mieszalnik do betonu. W koparko-ładowarkach TLB można zastosować system telematyczny MyMecalac Connected Service, który umożliwia dostęp do informacji o położeniu maszyny, zużyciu paliwa, kodach błędów czy alercie dotyczącym konieczności wykonania przeglądu serwisowego z poziomu aplikacji (PC/ smartfon).
Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych przez JCB i kryjących się pod nazwą Eco jest zastosowanie systemu EcoDig czyli pierwszego przemysłowego rozwiązania opartego na zastosowaniu pompy wielotłoczkowej, co pozwala na utrzymanie niższych prędkości obrotowych silnika bez negatywnego wpływu na wydajność pracy. W trakcie kopania można ograniczyć zużycie paliwa nawet o 15 proc. ale też znacząco ograniczyć emisję spalin, zmniejszyć stopień zużycia silnika, obniżyć poziom hałasu emitowanego przez maszynę. Z kolei zestaw opcji podwyższających wydajność podczas jazdy po drogach o nazwie EcoRoad obejmuje m.in. blokadę zmiennika momentu (ogranicza zużycie paliwa o 25 proc.) podczas jazdy po drogach, układ amortyzacji łyżki pozwalający zmaksymalizować wielkość ładunku, zredukować jego wysypywanie się z łyżki oraz zwiększyć prędkość przejazdów maszyny, hamulce ze wspomaganiem (z układem pełnego zwalniania hamulca). Zastosowano wspólny zbiornik oleju dla układu hamulcowego i układów roboczych koparko-ładowarki. System JCB Automate to nowy pakiet zautomatyzowanych systemów zaprojektowany dla poprawy użyteczności i wydajności paliwowej maszyny. Auto Check automatycznie przeprowadza rutynowe kontrole silnika na początku dnia roboczego, a Auto Idle - automatycznie przywraca obroty silnika do poziomu biegu jałowego. Z kolei Auto Throttle, po wznowieniu pracy przywraca prędkość obrotową silnika do ustawionej wcześniej pozycji. Utrzymuje bieg jałowy, dopóki nie wznowimy pracy. Jest też funkcja Auto Drive, pozwalająca pozwala na utrzymywanie zadanej prędkości jazdy poprzez utrzymywanie obrotów silnika na stałym poziomie. Dla wygody operatora dźwignia do włączania tej funkcji znajduje się tuż pod manetką zmiany kierunku jazdy. Auto Smoothride System (SRS) – rozwiązanie opracowane by poprawić produktywność i zapewnić jak najmniejszą utratę urobku z łyżki ładowarkowej, aktywuje i deaktywuje się automatycznie, gdy maszyna osiągnie zaprogramowaną wcześniej prędkość. Technologia działa na zasadzie „ustaw i zapomnij” – po ustawieniu nie wymaga ingerencji operatora. W koparkach JCB znalazła też zastosowanie technologia Auto 2WD, która automatycznie przełącza napęd z 4WD na 2WD. Można ręcznie ustawić prędkość, przy której napęd będzie rozłączany.
Komfort w cenie
Seria MST 6 PLUS charakteryzuje się nową konstrukcją wnętrza kabiny, mającą zmniejszać zmęczenie i maksymalizować wydajność operatora, szczególnie podczas długich i wymagających prac. Kabina operatora posiada certyfikaty ochrony przed ROPS (obiekty toczące się) i FOPS (obiekty spadające). Hydrauliczna blokada wysięgnika odpowiada za stabilność tylnego wysięgnika podczas ruchu. Tylne nóżki poziomujące z powierzchnią przejściową umożliwiają stabilne utrzymanie maszyny w pozycji kopania nawet gdy teren jest bardzo nierówny. Lampy robocze o dużej jasności ułatwiają pracę nawet w nocy. W przypadku awarii silnika, bezpieczne hamowanie jest możliwe nawet przy zatrzymanym silniku. Pas bezpieczeństwa zintegrowano z fotelem operatora.
Również dostawcy maszyn CASE 580SV i 695 SV akcentują m.in. walory nowej, szerszej kabiny. Opcja radiowa (Bluetooth), jest dostępna na prawym słupku (łatwość obsługi w każdej pozycji). Nowa jest też opcja prędkościomierza umieszczona na konsoli przedniej, jak również przełącznik rolkowy na dżojstikach pilota do szybkiego i precyzyjnego wysuwania łyżki. Porty 12 V i USB ulokowano na prawej konsoli. Opcjonalnie oferowanych jest dziesięć świateł roboczych LED, nowy jest również system antykradzieżowy.
Przeprojektowany układ sterowania w maszynach CAT łączy analogowe wskaźniki pracy maszyny z kolorowym wyświetlaczem informacyjnym LCD, na którym do nawigowania służą przyciski programowe. Wersje 428 i 432 można opcjonalnie zaopatrzyć w sterowanie pilotowe, a 432 i 444 mają teraz standardowo elementy sterujące montowane w fotelu (obracają się razem z operatorem podczas obsługi funkcji ładowarki i koparki), zapewniające operatorowi większą wygodę i lepsze możliwości sterowania. Taki układ pozwala również stosować tryb podwójny, optymalizujący zmianę pozycji maszyny. W tym trybie operator może siedzieć pod kątem, który daje najlepszą widoczność. Po raz pierwszy w koparko - ładowarkach CAT zastosowano (opcjonalny) dotykowy ekran LCD, który pozwala szybko zmieniać parametry funkcji maszyny, np. schemat sterowania czy ustawienia hydraulicznego układu sterowania.
Operator maszyny HIDROMEK HMK 102B Alpha ma do dyspozycji podwójny wyświetlacz LCD. W konwencjonalnych kabinach koparko-ładowarek, podczas gdy operator steruje maszyną w pozycji załadunku i wykopu, musi obrócić głowę o 90 st. w prawo i w lewo, aby sprawdzić wskaźniki, w serii SUPRA operator może łatwo sprawdzić wskaźniki za pomocą ekranu LCD umieszczonego na przedniej i tylnej stronie, gdy siedzi w pozycji ładowania i wykopu (bez odrywania wzroku od kierunku jazdy). Ta pozycja robocza pozwala operatorowi pracować przez dłuższy czas bez bólu pleców.
W JCB 4CX sterowanie ramieniem ładowarkowym i koparkowym odbywa się za pomocą dżojstików. W pełni regulowane siedzenie wyposażone w pas bezpieczeństwa. Lusterka zewnętrzne, uchylne szyby boczne, wycieraczki z na tylnej i przedniej szybie to kolejne elementy pomagające w pracy. Poziom hałasu w kabinie to ok. 75 dB. Sterowanie ułatwia 7-calowy, boczny wyświetlacz w kabinie (kontrola audio i telefonu z panelu bocznego, wskaźniki poziomu paliwa, motogodzin, pomoce i opisy funkcji maszyny, alerty serwisowe i zegar). Nowy przedni wyświetlacz zawiera prędkościomierz, podaje też kluczowe informacje (woda w paliwie, temperatura i ciśnienie oleju przekładniowego, hamulec postojowy, alternator) i w sytuacjach zagrożenia ostrzega. Opcjonalnie oferowana jest funkcja Auto Pre-Heat pozwalająca zaprogramować swoją maszynę aby automatycznie podgrzała blok silnika, kabinę i odmroziła przednią szybę nawet do 30 minut przed rozpoczęciem pracy. Prostymi, aczkolwiek praktycznymi rozwiązaniami są: lampy ostrzegawcze LED, 4 sztuki, umieszczone na dachu maszyny, osłony tylnych świateł, nowe, większe lusterka boczne czy też osłony główek siłowników łyżki ładowarkowej oraz gumowe podkładki pod stabilizatory.
T&M nr 10/2021
Tekst: Michał Jurczak
Add comment