Dobrze dopasowane
Popyt na ciężarowe oleje przekładniowe od marca do grudnia 2020 był słabszy niż w analogicznym okresie roku 2019.
Wynika to przede wszystkim z lockdownu, który dotknął w znacznej mierze transport.
Zdaniem Agnieszki Nytko, product managera z Fuchs Oil Corporation (PL) spadek sprzedaży nie wziął się tylko z oszczędności czynionych przez przewoźników, również z innego, prostego powodu. Część samochodów i autobusów nie jeździ, zatem nie ma konieczności zmiany oleju w przekładniach. Wymiany zalecane i wymagane są co określony przebieg lub co dwa-trzy lata. Dlatego przestoje odsuwają w czasie wymianę, zmniejszając popyt m.in. na oleje przekładniowe.
Jerzy Domaszczyński, specjalista z Exxon Mobil zwraca uwagę, iż oleje przekładniowe w pojazdach ciężarowych wymienia się co kilkadziesiąt tysięcy, a nawet kilkaset tysięcy kilometrów, co przekłada się często na kilku lat użytkowania. Dlatego trudno jeszcze precyzyjnie oszacować wpływ obecnej sytuacji epidemicznej na zmiany popytu na te środki smarne.
– Jak wiemy, najbardziej dotknięta przez pandemię została branża turystyczna, gdzie całe floty autokarów nie ruszały się z miejsca lub miały niewielkie przebiegi – dodaje Jerzy Domaszczyński. – Wszystkie przestoje z 2020 roku dopiero wpłyną na późniejsze wymiany olejów przekładniowych, ale nie obawiałbym się załamania rynku, a jedynie przesunięcia zakupów w czasie.
Żeby służyły dłużej
– Na żywotność olejów w przekładniach negatywnie wpływa przede wszystkim niestosowanie się do zaleceń producenta sprzętu – podkreśla Robert Gałkowski, ekspert olejowy Shella. – Jeśli przewoźnik i kierowca chcą należycie dbać o przekładnie, powinni przestrzegać terminów wymian, dobierać olej zgodnie z zaleceniami producenta i wybierać produkty smarne wysokiej jakości.
Jak wskazują eksperci Lotosu, na żywotność oleju przekładniowego wpływa jego dobór i stopień przestrzegania zaleceń producenta przekładni dotyczących warunków jej eksploatacji. Producenci przekładni wyznaczają optymalne parametry eksploatacyjne olejów do poszczególnych zastosowań. Rolą przewoźnika jest dobór olejów, które dokładnie spełniają wymagania wskazane przez producenta przekładni.
Istotna jest również pewność, że jakość oleju deklarowana na etykiecie jest rzeczywiście spełniona przez ciecz znajdującą się w opakowaniu. Z tego powodu warto stosować oleje renomowanych producentów, ponieważ dodatkowo posiadają one formalne zatwierdzenia producentów przekładni tzw. aprobaty OEM. Należy jednak zauważyć, że producenci przekładni wskazują jeden, wymagany, określony poziom jakości oleju. Właściwym olejem będzie każdy spełniający konkretny poziom jakościowy. Nie ma znaczenia to, czy oleje posiadają mniej czy więcej innych poziomów jakościowych.
– Na żywotność olejów przekładniowych i samej przekładni wpływa oczywiście styl jazdy kierowcy – Agnieszka Nytko z Fuchsa zwraca uwagę na kolejny aspekt. – Bardzo pozytywnie wpływa jazda ekonomiczna, czyli dopasowanie przełożenia do aktualnej prędkości pojazdu a także hamowanie silnikiem (redukcja bieg po biegu). Bardzo ważne jest, aby poziom oleju w przekładni był odpowiedni a wymiany następowały zgodnie z zaleceniami producentów przekładni.
W starszych modelach ciężarówek negatywny wpływ na żywotność oleju przekładniowego ma m.in. zmiana przełożenia przy nie w pełni wciśniętym sprzęgle i gwałtowne puszczenia pedału sprzęgła; redukcja z pominięciem niższego biegu (przykładowo z czwórki od razu na dwójkę) oraz jazda na tak zwanym „półsprzęgle”.
– Negatywne czynniki wpływające na żywotność środka smarnego to na przykład nieszczelność układu, a w konsekwencji wycieki lub pojawienie się w oleju zanieczyszczeń i wody – uzupełnia Jerzy Domaszczyński z Exxon Mobil. – Przekroczone rekomendowane interwały wymiany oraz wyjątkowo długa praca pod bardzo dużym obciążeniem również bardzo źle wpływają na żywotność olejów przekładniowych, szczególnie mineralnych.
Rozwój
Niezmiennym celem rozwoju olejów przekładniowych jest osiągnięcie stanu, w którym nie będzie konieczności wymian przez całą eksploatację pojazdu czy przekładni (tzw. napełnienie fill for life). Tak uważają eksperci Lotosu. Od dekad, dzięki stosowaniu syntetycznych olejów bazowych, branża przybliża się do osiągniecia tego celu. W praktyce oznacza to coraz dłuższe interwały wymiany środków smarujących przekładnie. W ostatnich latach na rynku obserwuje się coraz większą podaż olejów bazowych grup II i III. To oleje o m.in. większej stabilności oksydacyjnej od stabilności oksydacyjnej mineralnych olejów bazowych gr. I. Należy się zatem spodziewać, że w nadchodzącej dekadzie z rynku zostaną wyeliminowane klasyczne, mineralne oleje przekładniowe.
– Prawdopodobnie będziemy obserwować dalsze wydłużanie czasookresów wymiany olejów przekładniowych, syntetycznych, z nowoczesnymi dodatkami uszlachetniającymi – dodaje Agnieszka Nytko z Fuchsa – A także większą specjalizację, czyli będzie coraz więcej olejów dedykowanych do konkretnych modeli przekładni. Co za tym idzie, z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że będą „zanikać” tak zwane oleje uniwersalne.
Robert Gałkowski z Shella kładzie nacisk na znaczenie zrównoważonego rozwoju. Zarówno sam produkt, jak i proces jego produkcji czy dostawy będą doskonalone tak, by zminimalizować negatywny wpływ na środowisko naturalne. Będziemy świadkami zmian w składzie olejów, ich formulacji, sposobie recyklingu, dążenia do biodegadowalności czy zmian w przepisach prawnych. Wszystko po to, aby obniżyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery i chronić planetę. W pierwszym kwartale tego roku Shell wprowadzi do oferty pierwszą linię olejów, które będą odpowiedzią na ten trend i urzeczywistnieniem tych dążeń.
Jak podsumowuje Jerzy Domaszczyński z Exxon Mobil, od dłuższego czasu coraz popularniejsze staje się używanie olejów syntetycznych, które pozwalają wydłużyć okresy między wymianami i dużo lepiej znoszą poważne obciążenia w niskich i wysokich temperaturach. Wiodącym trendem jest obecnie ograniczanie oporów tarcia wewnętrznego, co wpływa zdecydowanie na możliwość ograniczenia zużycia paliwa nawet o 1-2 proc., a takie oszczędności mogą zapewnić tylko produkty syntetyczne.
Charakterystyki olejów przekładniowych
Fuchs
Titan Cytrac HSY 75W-90, syntetyczny olej do mechanicznych skrzyń biegów oraz osi napędowych pojazdów użytkowych. Zapewnia skuteczną ochronę przed zużyciem oraz zmniejszone spalanie ON nawet przy krótkich cyklach pracy w niskich temperaturach otoczenia, bardzo dobrą ochronę przed zużyciem i prawidłową sprawność przekładni nawet przy wysokich obciążeniach. API GL-4, GL-5, dopuszczenia: ZF TE-ML 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A (ZF000642).
Titan ATF 5005. Produkt typu ATF do automatycznych skrzyń biegów pojazdów. Niezmienna charakterystyka tarcia tego oleju zapewnia płynną i szybką zmianę przełożeń w trakcie całego okresu pomiędzy wymianami. ATF 5005 charakteryzuje się niezwykłą trwałością, odpornością na starzenie oraz na utlenianie, zapewnia długotrwałą ochronę przed zjawiskiem zwiększania lepkości oraz powstawania osadów, dzięki czemu zostają osiągnięte maksymalne okresy między wymianami. Dopuszczenia: MAN 339 Typ V1, Typ V2, Typ Z3, Typ Z12, MB 236.9, Voith 150.014524.xx, Volvo 97341, ZF TE-ML 04D, 14C, 16M, 16S, 20C, 25C (ZF001797).
Gulf
Syngear 75W-90. Olej syntetyczny do ręcznych przekładni, zawiera zaawansowany technologicznie pakiet dodatków. Charakteryzuje się wyjątkową obciążalnością i wysokim wskaźnikiem lepkości, aby zapewnić skuteczne smarowanie w zastosowaniach, w których występują: duże prędkości; obciążenia udarowe i niskie prędkości; wysokie momenty obrotowe oraz szerokie zakresy temperatur. Bardzo dobra płynność w niskich temperaturach. Nadaje się do lekkich i ciężkich pojazdów użytkowych oraz do sprzętu terenowego pracującego w najtrudniejszych warunkach. Aprobaty: API GL-5, MT-1, MAN 341 Typ Z2, MAN 342 Typ S1, MB 235.8, Scania STO 2:0 A FS, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
ATF DX III H to bardzo zaawansowana technologicznie ciecz do automatycznych przekładni General Motors i Forda spełniająca, odpowiednio, specyfikacje Dexron III H i Mercon. Daje bardzo dobrą ochronę przed korozją, zużyciem, niskie pienienie, kompatybilność z uszczelnieniami, odpowiednie własności frykcyjne i płynność w niskich temperaturach. Zapewnia dobre smarowanie w ekstremalnych temperaturach. Zalecana także do przekładni Allison Powerrshift i przemienników momentu wymagających środka smarnego o normie Allison C-4. Aprobaty: MAN 339 Typ L1, MAN 339 Typ Z1, Volvo Transmission Oil 97341, ZF TE-ML 04D, 14A.
Lotos
Titanis Super GL-5 75W-90. Produkt typu TDL (Total Drive Line), skomponowany w oparciu o syntetyczne oleje bazowe i odpowiednio dobrany zestaw dodatków uszlachetniających o wielofunkcyjnym działaniu. Przeznaczony do stosowania w przekładniach samochodów i innych pojazdów pracujących w skrajnie trudnych warunkach, w szerokim zakresie temperatur otoczenia, gdzie wymagany jest środek klasy API GL-5 lub GL-4 i lepkości SAE 75W-90. Specyfikacje: API GL-5, GL-4, MT-1. Aprobowany przez: MAN 341 Typ S1, MAN 341 Typ Z2, MAN 342 Typ M3, MB 235.8, ZF-TE-ML 02B, 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
ATF Super III G. Do automatycznych przekładni pojazdów użytkowych oraz maszyn rolniczych, w których producent zaleca spełnienie specyfikacji Dexron III G. Może być używany w układach wspomagania kierownicy, układach hydraulicznych i innych, gdzie wymagany jest Dexron II D, II E, III G, a także jako olej hydrauliczny HVLP i HLPD. Ma doskonałe właściwości przeciwutleniające i przeciwkorozyjne. Aprobaty: ZF 03D, 04D, 14B, 16L, 17C
Mobil
Delvac 1 Gear Oil 75W-90. Syntetyczny, do układów przeniesienia napędu pracujących w trudnych warunkach, które wymagają doskonałej nośności i gdzie występują skrajne naciski i obciążenia uderzeniowe. Stworzono go na bazie oleju syntetycznego wraz z zaawansowanymi dodatkami uszlachetniającymi, a to daje znaczne korzyści w porównaniu z tradycyjnymi środkami smarnymi. Najnowocześniejsza technologia zapewnia mu bardzo dobrą wydajność, lepiej chroni przed degradacją termiczną i utlenianiem, a także przyczynia się do zmniejszenia zużycia i korozji, poprawy stabilności, wytrzymałości na ścinanie i przedłużenia żywotności. Aprobaty m.in.: Dana SHAES 256 Rev C, Dana SHAES 429, Detroit Fluids Specification 93K219.01, MAN 342 Typ M2, MB 235.8, VOLVO 97312, ZF TE-ML 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
Mobillube 1 SHC 75W-90. Najnowocześniejsza technologia zapewnia temu syntetycznemu olejowi wyjątkowe właściwości lepkości i temperatury niezbędne do zastosowań w szerokim zakresie temperatur, zoptymalizowaną ochronę przed degradacją termiczną i utlenianiem, zużyciem i korozją, stabilną wytrzymałość na ścinanie, przedłużoną trwałość użytkową i potencjalne oszczędności zużycia paliwa. W Mobilube 1 SHC 75W-90 zastosowano najnowsze technologie syntetycznych olejów bazowych razem z zaawansowanymi dodatkami, co zapewnia znaczne korzyści w porównaniu z tradycyjnymi olejami przekładniowymi. Mobilube 1 SHC 75W-90 spełnia lub przewyższa wymagania klasyfikacji API Service MT-1/GL-4/GL-5. Aprobaty: Avtodizel (YaMZ), MAN 341 Typ Z2, MAN 342 Typ S1, MB 235.8, ZF TE-ML 02B, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C.
Neste
Pro Gear 75W-80, syntetyczny, do skrzyń ręcznych, wyprodukowany z syntetycznej bazy z domieszką dodatków EP (Extreme Pressure), oksydacyjnych i antykorozyjnych. Odznacza się odpornością za zimno, co pozwala na natychmiastową pracę przekładni nawet w temperaturach poniżej zera oraz zapewnia skuteczne smarowanie w wysokim zakresie temperatur pracy. Zalecany do wysokoobciążonych, ręcznych skrzyń ZF, MAN, Renault, Iveco i DAF. Normy, aprobaty, specyfikacje: API GL-4, MAN 341 Typ Z4, Volvo 97307, ZF TE-ML 01L, 02L, 08, 13, 16K.
Pro Axle TDL 75W-90. Syntetyczny, nadaje się do skrzyń ręcznych. Nie jest zalecany do samochodów z mechanizmem różnicowym ograniczającym poślizg. Bardzo dobra ochrona przed zniszczeniem i silny film olejowy obniżają zużycie części oraz zmniejszają koszty naprawy. Dobre właściwości trące zapewniają lepszą ekonomię paliwową i łagodniejszą synchronizację skrzyni biegów przy przedłużonym okresie wymiany oleju. Normy, aprobaty, specyfikacje: API GL-5, MT-1, Arvin Meritor 0-76-N, Mack GO-J, MAN 341 Typ E3, MAN 342 Typ S2, Volvo 97312, ZF TE-ML 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A
Orlen Oil
Platinum Gear LL 80W-90 to wysokiej jakości, wielosezonowy olej o wydłużonym przebiegu. Przeznaczony jest do manualnych skrzyń biegów oraz mostów napędowych samochodów dostawczych, ciężarowych, autobusów oraz innych pojazdów mechanicznych pracujących w skrajnie trudnych warunkach. Spełnia wymagania klasyfikacji API MT-1 opisującej oleje do manualnych przekładni niesynchronizowanych. Korzyści z jego stosowania: długie przebiegi między wymianami do 160.000 km, świetna stabilność termiczna i oksydacyjna, wysoka czystość przekładni, zabezpieczenie przed działaniem rdzy i korozji, wysoka zdolność do przenoszenia obciążeń, bardzo dobre właściwości smarne i przeciwzużyciowe. API MT-1, GL-4, GL-5, aprobaty: MAN 341 Typ E2, Typ Z2, MAN 342 Typ M2, ZF TE-ML 02B, 05A, 12L, 12M, 16B, 17B, 19B, 21A.Standards, approvals, specificationsStandards, approvals, specificationsNormyPL
Platinum Gear SX 75W-90. Syntetyczny, wysokowydajny olej do przekładni głównych oraz tylnych mostów pojazdów ciężarowych, maszyn budowlanych i rolniczych. Nowoczesna technologia syntetycznych olejów bazowych zapewnia stabilność właściwości i ochronę elementów układu przeniesienia napędu w czasie całej eksploatacji. Olej gwarantuje stabilność właściwości smarnych, wysoką zdolność do przenoszenia obciążeń, bardzo dobre właściwości smarne i przeciwzużyciowe. API GL-5, spełnia wymagania: NATO O-226, ZF TE-ML 05A, 7A, 12E, 16B, 16C, 16D, 17B, 19B, 21A.
Shell
Shell Spirax S6 ATF ZM, olej syntetyczny, zaprojektowany wspólnie z firmą ZF. Zawiera syntetyczny olej bazowy oraz nowoczesny pakiet dodatków uszlachetniających, przez co uzyskuje bardzo dobre właściwości przenoszenia obciążeń. Technologia tego oleju wprowadzona dla przekładniowych zespołów mechanicznych ZF pozwala na uzyskanie maksymalnie długich interwałów wymiany oleju w zróżnicowanych warunkach pracy układu, mogą dochodzić do 150.000 km lub trzech lat, w zależności co nastąpi wcześniej. Zmiana oleju mineralnego lub półsyntetycznego na Spirax S6 ATF ZM wymaga tymczasowo skrócenia interwału. Specyfikacje: MAN 339 Typ Z4 (ZF Ecomat 150.000 km), Typ Z13 (ZF-Ecolife 120.000-240.000 km), ZF TE-ML 04D, 14E, 16N, 16Q, 20F.
Spirax S6 GXME 75W-80 to unikalny, paliwooszczędny, przeznaczony do długich przebiegów olej zaprojektowany, aby zapewnić bardzo dobre osiągi i ochronę, spełniający obecne i przyszłe wymagania dla nowoczesnych skrzyń biegów. Specjalnie dobrana syntetyczna baza plus nowoczesny pakiet dodatków znacznie poprawiają właściwości smarne oleju oraz wydłużają eksploatację urządzenia. Zastosowanie: układy przeniesienia napędu, synchronizowane skrzynie biegów również ze zintegrowanym retarderem, średnio obciążone mosty napędowe, gdzie wymagany jest olej syntetyczny lub mineralny. API GL-4, MAN 341 Typ Z4, Typ Z5, Volvo 97307, ZF TE-ML 01L, 02L, 16K.
Tedex
Super GearOil (LS) SAE: 90, 80W-90 to specjalne, wysokowydajne, mineralne oleje do mechanizmów różnicowych z ograniczonym poślizgiem. Zawierają dodatki typu LS (Limited Slip) zapobiegające stukom i grzechotaniu w samoblokujących mechanizmach różnicowych. Są przeznaczone do wysoko obciążonych mostów napędowych i przekładni różnicowych oraz przekładni głównych, pracujących w warunkach wysokiego ciśnienia i przeciążeń udarowych. Polecane również do przekładni hipoidalnych tylnych osi, szczególnie gdy są wyposażone w samoblokujący dyferencjał i gdy jest zalecane stosowanie olejów EP odpowiadających wymaganiom API Gl-5. Gwarantowany przebieg 160.000 km.
Synthetic ATF 524 VTH. Wydajny, syntetyczny płyn do przekładni automatycznych, opracowany z myślą o obniżeniu kosztów obsługi. Zastosowanie najwyższej jakości olejów bazowych z odpowiednimi dodatkami uszlachetniającymi umożliwia wydłużenie okresów między wymianami oleju. Należy do elitarnego kręgu produktów, które zostały zatwierdzone przez firmę Voith zgodnie ze specyfikacją 150.014524.xx dla maksymalnych odstępów między wymianami, nawet do 180.000 km. Dzięki nowoczesnej technologii dodatków znajduje zastosowanie w nowoczesnych automatach z regulowanym sprzęgłem blokującym konwertera.
Texaco
Delo Gear TDL 80W-90 to sprawdzonej jakości oleje do układów przeniesienia napędu, zalecane do stosowania zarówno w aplikacjach wymagających środka klasy API GL-4 i API GL-5 oraz w miejscach, gdzie jest potrzebna dobra stabilność termiczna w podwyższonych temperaturach pracy. Zapewniają dłuższe przebiegi między wymianami niż standardowe, mineralne oleje. Dodatki uszlachetniające wysokiej jakości gwarantują niezawodną ochronę i odporność układu na zużycie podczas pracy w ekstremalnych obciążeniach. Bardzo wysoka stabilność oksydacyjna zapobiega wzrostowi lepkości oleju oraz tworzeniu się szkodliwych laków i osadów.
Delo Syn-AMT XV XV to najwyższej jakości syntetyczne oleje przekładniowe, przeznaczone do pracy w trybie wydłużonych przebiegów między wymianami oleju w mocno obciążonych, synchronizowanych, ręcznych skrzyniach biegów pojazdów ciężarowych. Klasa lepkości SAE 75W-80 została zatwierdzona do użytku w retarderach Voith. Klasa lepkości SAE 75W-90 jest przeznaczona przede wszystkim do użytkowania w wysokich temperaturach otoczenia i/lub podczas pracy pod dużym obciążeniem oraz w aplikacjach, w których jest zalecany konkretnie produkt klasy 75W-90. Olej pozwala na długie okresy między wymianami, które mogą przekroczyć 450 000 km. Płynność w niskich temperaturach umożliwia szybki obieg oleju i ochronę przed zużyciem podczas zimnego rozruchu.
Valvoline
Heavy Duty ATF Pro LD – syntetyczny olej premium do wydłużonych przebiegów w przekładniach automatycznych w ciężarówkach i autobusach. Specjalnie wyselekcjonowane oleje bazowe gwarantują wysoką odporność na oksydację. Odpowiednio dobrany pakiet modyfikatorów lepkości, zapewnia przy tym możliwie długie utrzymanie stabilnej charakterystyki lepkości oleju, co skutkuje wydłużonym okresem bezawaryjnej pracy skrzyni. Olej cechuje się także bardzo dobrą ochroną przed zużyciem i korozją elementów przekładni. Pozostaje płynny w niskich temperaturach, gwarantując poprawną pracę skrzyni w zimowych warunkach. Może być również stosowany w niektórych skrzyniach manualnych, także jako olej hydrauliczny w maszynach roboczych lub jako olej do układów wspomagania kierownicy. Poziomy jakości: Allison C-4, Ford Mercon, GM Dexron IIE, ZF TE-ML 11A. Aprobaty: MAN 339 Typ V2, Typ Z2, MB 236.8, Voith H55.633633, Voith H55.633638, Volvo 97335, ZF TE-ML 04D, 14B, 16L.
Heavy Duty TDL 75W-90, syntetyczny olej premium do wydłużonych przebiegów w układach napędowych samochodów ciężarowych i autobusów. Może być stosowany zarówno w skrzyniach biegów, jak i mechanizmach przeniesienia napędu (mosty napędowe, dyferencjały), jako jeden uniwersalny olej, dzięki spełnianiu jednocześnie norm API GL-4 i API GL-5. Nowoczesny pakiet dodatków uszlachetniających poprawia właściwości ochrony komponentów układu napędowego, chroni przed korozją oraz przed odkładaniem się osadów wewnątrz mechanizmów, także przyczynia się do obniżenia zużycia paliwa. Olej ten cechuje się doskonałymi parametrami lepkościowymi, a dzięki zastosowaniu nowoczesnych baz syntetycznych zapewnia najwyższy stopień ochrony w niskich temperaturach. Zatwierdzony przez MAN-a do stosowania w okresach do 500.000 km (aprobatą MAN 342 S1). Może być stosowany także w układach napędowych ZF, Eaton, Volvo, Scania i Mercedes. Poziomy jakości: API GL-4, GL-5, MT-1,Arvin Meritor 0-76-N (osie), Mack GO-J, MAN 341 typ E3 (Eaton), MAN 342 typ M3. Aprobaty: MAN 341 Typ Z2, MAN 342 typ S1, MB 235.8, Scania STO 1:0, Volvo 97312, ZF TE-ML 05A, 12L, 12N, 16F, 17B, 19C, 21A.
T&M nr 1/2021
Tekst: Jacek Dobkowski
Add comment