Zagęszczają na potęgę
Walce drogowe mają do wykonania jedno, dość oczywiste zadanie. Chodzi o zagęszczenie masy nawierzchniowej.
Pierwsze maszyny tego rodzaju powstały ponad sto lat temu. Różne nawierzchnie preferują odmienny rodzaj sprzętu. Budowlańcy podkreślają, jak istotne jest to by jak najlepiej dobrać walec do specyfiki realizowanego zadania. Czasem optymalny jest walec jednobębnowy, w innych popularny tandem (nierzadko z napędem na obie osie i z obiema osiami skrętnymi).
Nie ma generalnych zmian w preferencjach zakupowych. Ciągle, wśród kluczowych kryteriów decydujących o wyborze tej, a nie innej maszyny są: wydajność, moc silnika oraz parametry związane z trakcją, wibracją oraz oscylacją (ciężar; szerokość bębna oraz siła wymuszająca), jak również to, co decyduje o komforcie pracy, a zatem widok na bęben czy „aranżacja” kabiny operatora. Producenci zgodnie przekonują, że to właśnie oferowane przez nich maszyny spełniają stawiane przez użytkowników wymogi najlepiej. Popyt na walce, podobnie jak na inne kluczowe maszyny budowlane zależy m.in. od środków, jakimi dysponują wykonawcy robót drogowych. Te, w ostatnich latach pochodziły nierzadko z funduszy unijnych.
Sztuka wibracji i oscylacji
Volvo ma m.in. walec do mas bitumicznych - DD105, o masie 10,5 t, z silnikiem Stage IV. Załączanie i wyłączanie wibracji odbywa się automatycznie. Nowa konstrukcja mimośrodów zapewnia oszczędność paliwa. Walec wyposażany jest w trójstopniowy system filtracji wody i dwie niezależne, pracujące naprzemiennie pompy układu natrysku. Dwa zakresy częstotliwości ułatwiają dostosowanie maszyny do różnych zadań. Maszyna dysponuje, zwiększającym wydajność trybem Eco i automatycznym biegiem jałowym, co ma zapewniać wysokiej jakości rezultaty pracy przy relatywnie niedużym zużyciu paliwa, emisji i hałasu. Szerokość bębna lub walcowania to 1,68 m. Zdecydowanie mniejszy jest DD15, walec wibracyjny wyposażony w bęben pracujący z częstotliwością 66,7 Hz (taką samą jak w dużo większych maszynach), co daje większą szybkość i wyższą wydajność.
System TanGO (Tangential Oscillation) to domena maszyn marki Bomag. Znajduje się w tylnym bębnie walców tandemowych, może być połączony z wibrującym bębnem z przodu (w zależności od zastosowania). System ma budowę modułową, co oznacza, że wszystkie ciężkie rolki tandemowe mogą być wyposażone w niego w zależności od szerokości i średnicy bębna. Celem rozwiązania jest zwiększenie mocy do generowania drgań przy jednoczesnym zmniejszeniu wymagań dotyczących konserwacji paska napędowego. Interakcja oscylacji TanGO z tylnego bębna i tradycyjnej wibracji z przedniego bębna ma zagwarantować odpowiednią gładkość i gęstość na mieszankach asfaltowych, które są trudne do zagęszczania. Ciekawym rozwiązaniem w walcach Bomag jest też Asphalt Manager, bezstopniowe, automatyczne sterowanie. Wystarczy, że operator wybierze grubość zagęszczanej warstwy, system wykona całą resztę. Amplituda dostosowuje się w sposób ciągły do już uzyskanego zagęszczenia. Dzięki zintegrowanemu pomiarowi charakterystyki zagęszczenia, operator ma do dyspozycji podawane w czasie rzeczywistym informacje o przebiegu zagęszczania. Zapobiega to nadmiernemu zagęszczeniu oraz odbiciom bębna, dzięki czemu maszyny z systemem Asphalt Manager można stosować w bezpośrednim sąsiedztwie budowli, bez ryzyka uszkodzeń wywołanych wibracjami. Rezultat, to minimalna liczba przejazdów przy zapewnieniu odpowiedniej wydajności i jakości.
Układ oscylacyjny firmy Caterpillar stanowi z kolei połączenie wysokich i wydajnych wibracji pionowych przedniego bębna Caterpillar z system oscylacyjnym w tylnym bębnie. Przedni bęben z pionowymi wibracjami jest dostępny z układem dwóch amplitud, pięciu amplitud lub systemami Versa-Vibe™ i zapewnia wstępne zagęszczenie, podczas gdy tylny bęben oscylacyjny odpowiada za optymalną gładkość i zagęszczenie. Układ oscylacyjny wykorzystuje sprawdzone rozwiązanie podwieszanego obciążnika mimośrodowego, opracowane przez firmę Caterpillar. Model Cat CB10 z układem wibracyjnym i oscylacyjnym daje możliwość wykorzystania w szerokim zakresie zastosowań, od projektów dużych autostrad, po mniejsze projekty miejskie o krytycznym znaczeniu. Przedni bęben wykorzystuje wibracje pionowe o regulowanej amplitudzie i częstotliwości, dzięki czemu można dostosować jego działanie do grubszych warstw materiału oraz twardych mieszanek, natomiast układ oscylacyjny tylnego bębna sprawdza się na cieńszych warstwach materiału oraz na bardziej wrażliwych podłożach, takich jak drogi na mostach oraz drogi, pod którymi znajdują się budowle czy sieci uzbrojenia terenu (np. instalacje i rurociągi światłowodowe, elektryczne, wodne oraz gazowe).
Komfort musi być
Coraz większe znaczenie dla użytkowników walców ma już nie tylko wydajność, ale także komfort obsługi. W tandemowych walcach przegubowych HAMM stosowana jest koncepcja obsługi Easy Drive, mająca zapewnić operatorowi ergonomię i właśnie komfort. Z całkowicie oszklonej, panoramicznej kabiny może on przez cały czas obserwować krawędzie bębnów, okrawalnik i otoczenie maszyny. Dzięki dodatkowym okienkom w podłodze przez cały czas widzi także bębny i koła. Przegubowy układ kierowniczy i duże przesunięcie bębnów w tzw. psim chodzie pozwalają dokładnie prowadzić maszynę, wykorzystując jeden z czterech trybów kierowania. Walec jest seryjnie wyposażany w dzielone bębny wibracyjne. W połączeniu z równomiernym rozkładem masy oraz automatycznym sterowaniem układu jezdnego umożliwiającym łagodne przyspieszanie i hamowanie zapewnia to możliwość uzyskania warstw asfaltowych o najwyższym stopniu równości nawet na wąskich zakrętach.
Cat CB10 powstał na bazie wielu rozwiązań zastosowanych we wcześniejszym modelu CB54B. I w tym przypadku, zwraca uwagę odpowiednia widoczność i kontrola, a także płynnie działający układ napędowy. Wprowadzono natomiast ulepszenia w zakresie układu natrysku wody, dostępu do punktów serwisowych oraz pakietów oświetlenia, które ułatwiają pracę operatorów oraz personelu obsługi technicznej. Poza tym zintegrowano czujniki podczerwieni do pomiaru temperatury nawierzchni w przednim i tylnym zderzaku, aby zapewnić większą ochronę i lepsze działanie czujników.
Sporo dla komfortu robi od lat także producent walców marki Ammann. Na przykład, wygodne i intuicyjne rozmieszczenie przycisków sterujących ułatwia pracę operatora, a ograniczone wibracje kabiny oznaczają mniejsze zmęczenie operatora i większą siłę przenoszoną na zagęszczany materiał. Kabina operatora wystaje poza ramę maszyny poprawiając widoczność na bęben, powierzchnię i system spryskiwania. Walce tandemowe marki Ammann zaprojektowano i wyprodukowano koncentrując się na prostocie obsługi. Oznacza to intuicyjną lokalizację elementów sterowania, wyraźny wyświetlacz, drążki jezdne, dobrą widoczność i prostą konfigurację amplitudy i częstotliwości. Punkty konserwacji czy wlewy płynów są łatwo dostępne. Dzięki temu pracownik serwisowy wykona swoje zadanie szybciej i wydajniej.
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH WALCÓW DROGOWYCH
BOMAG
W gamie maszyn marki Bomag są walce różnej wielkości. Popularnością cieszy się m.in. BW 141, o szerokości roboczej 1,5 m, średnicy bębna 1,1 m i masie 6,9 t, ale również znacznie od niego większy, 16-tonowy BW 206 z bębnem o średnicy 1,4 m, pracujący na szerokości 2,1 m. Producent zwraca uwagę m.in. na opatentowane rozsiewacze grysu, mające zapewniać jednolite wysypywanie z dokładnie określoną szerokością. Wśród korzyści są: brak nakładania, brak strat, brak występowania niedomiaru. Rozsiewacz można szybko i wygodnie montować i demontować dzięki szybkozłączom. Dzięki systemowi telematycznemu można w dowolnej chwili sprawdzić pozycję maszyny oraz kluczowe dane eksploatacyjne. Raporty przesyłane są automatycznie. W maszynach Bomag dostępny jest tryb ekologiczny (m.in. plastikowy zbiornik na wodę pod platformą operatora, tryskacze ciśnieniowe oszczędzające wodę, indywidualna kontrola wibracji, dwie amplitudy / dwie częstotliwości). Sterowanie ma pięć trybów.
CAT
Cat CB10 to 10-tonowy walec do asfaltu, który można wyposażyć w bębny pełne lub dzielone. Występuje w wersji z klasyczną wibracją lub z oscylacją. Model powstał na bazie wielu rozwiązań zastosowanych we wcześniejszym modelu CB54B. Wprowadzono natomiast ulepszenia w zakresie układu zraszania, dostępu do punktów serwisowych oraz pakietów oświetlenia, które ułatwiają pracę operatorów oraz personelu obsługi technicznej. Poza tym zintegrowano czujniki podczerwieni do pomiaru temperatury nawierzchni w przednim i tylnym zderzaku, aby zapewnić większą ochronę i lepsze działanie czujników. Układ oscylacyjny stanowi połączenie wydajnych wibracji przedniego bębna Caterpillar z nowym układem oscylacyjnym w tylnym bębnie. Daje możliwość wykorzystania w szerokim zakresie zastosowań.
HAMM
Walce tandemowe DV + zadebiutowały podczas Baumy 2016. Obsługę ułatwia koncepcją Easy Drive, przygotowana z naukowcami oraz samymi użytkownikami walców. Walce z serii DV + są dostępne w wersji siedmio- oraz dziewięciotonowej. W obu klasach wagowych maszyny są dostępne jako walec wibracyjny, jako walec oscylacyjny i jako walec kombinowany. Maszyny można zaopatrzyć w urządzenia do rozdrabniania piasku, system pomiarowo-dokumentacyjny HCQ Navigator, urządzenie do szlifowania krawędzi itp. Operator ma do wyboru cztery tryby sterowania. Producent zwraca uwagę na relatywnie duże zbiorniki na wodę i paliwo, co skraca czas przerw niezbędnych na tankowanie. Do napędu maszyn służą silniki wysokoprężne o mocy 56 oraz 75 kW (obie jednostki z DPF).
JCB
Maszyny JCB serii VMT mogą służyć zarówno do zagęszczania gruntu, jak i asfaltu, a takie cechy jak łatwość manewrowania oraz kompaktowe wymiary czy dostępność wersji z oponami gumowymi z przodu lub z tyłu pozwalają zastosować je w różnych warunkach terenowych. Dostępne są zarówno wersje z pojedynczym bębnem, jak i tandemowe. Zastosowano bezobsługowy, dożywotnio smarowany punkt centralny. Napęd przenoszony jest hydrostatycznie na bęben i koła. Dla lepszej przyczepności na zboczach zastosowano układ antypoślizgowy (SASS). Wlot powietrza umieszczono w najwyższym punkcie maszyny. Pracę ułatwiają wskaźniki dla wszystkich funkcji maszyny i kontroli działania silnika. Szerokość rozstawu ogumienia kół mieści się w szerokości walca. Opcjonalnie stosuje się: zgarniacz, strike-off turntable, światła robocze, wskaźnik zagęszczenia wraz z wskaźnikiem częstotliwości wibracji, wskaźnik prędkości, dodatkowy skrobak do oczyszczania bębna.
VOLVO
Walce do asfaltu Volvo zaprojektowano tak, aby zapewnić maksymalną produktywność, gęstość i gładkość przy realizacji mniejszych projektów związanych z zagęszczaniem. Nowy dwubębnowy walec Volvo DD105 napędzany jest zaawansowanym silnikiem zgodnym z rygorystyczną normą emisji spalin Stage IV, z trybem ECO zmniejszającym zużycie paliwa nawet do 30 proc. i automatycznym powrotem do obrotów biegu jałowego. Umieszczenie silnika w tylnej ramie, jak najdalej od operatora, pozwoliło ograniczyć hałas w kabinie. Elementy sterujące walca są łatwo dostępne i pomagają zmniejszyć zmęczenie operatora. Zastosowano system kontroli trakcji (ASC). Szczególną uwagę zwrócono też na łatwość obsługi i serwis, co gwarantować ma m.in. konstrukcja otwieranej do góry pokrywy. Operator ma pełny dostęp do silnika oraz podzespołów hydraulicznych (ułatwienie obsługi technicznej). Maszynę wyposażono także w system telematyczny CareTrack.
T&M nr 11/2018
Tekst: Michał Jurczak
Add comment